Σε αυτή τη φάση οι Ολλανδοί αξιωματούχοι που συμμετέχουν στο συγκεκριμένο έργο (domain leader) σε ένα ολιγοσέλιδο κείμενο συνόψισαν τα αποτελέσματα της ομάδας εργασίας (cluster) που είχε ως αντικείμενο τη μορφή και τις αρμοδιότητες του νέου ενισχυμένου φορέα χάραξης και συντονισμού πολιτικής εξωστρέφειας (policy unit) του Υπουργείου Ανάπτυξης. Στη διοικητική αυτή μονάδα θα υπάγονται τόσο οι αρμοδιότητες των διεθνών διμερών οικονομικών και εμπορικών σχέσεων και της αναπτυξιακής βοήθειας τις οποίες ασκούν οι Οικονομικοί και Εμπορικοί Διπλωμάτες του ΥΠΕΞ όσο και οι αρμοδιότητες των πολυμερών οικονομικών και εμπορικών σχέσεων που ανήκουν στο ΥΠΑΝ. Επίσης οι Ολλανδοί συνόψισαν τα αποτελέσματα σχετικά με τη μορφή του οργανισμού/φορέα (agency) που θα προκύψει από τη συγχώνευση ΟΠΕ - Invest in Greece.

Υπάρχουν άλλες δύο ομάδες εργασίας η μία για το εθνικό branding και η άλλη για τη χρηματοδότηση των δράσεων εξωστρέφειας (από κοινοτικά προγράμματα του ΕΣΠΑ και άλλες μορφές χρηματοδότησης) που βρίσκονται επίσης στο στάδιο ολοκλήρωσης των εργασιών τους.

Σύμφωνα με πληροφορίες κατά την παρουσίαση των τελικών προτάσεων των Ολλανδών στο ΥΠΑΝ για τη μονάδα χάραξης και συντονισμού πολιτικής εξωστρέφειας (policy unit), έγινε αναφορά στα εξής:

1.Ο κλάδος και τα Γραφεία ΟΕΥ και οι αρμοδιότητές τους μεταφέρονται σε μια μονάδα χάραξης πολιτικής (policy unit) στο ΥΠΑΝ, η οποία θα έχει τη μορφή Γενικής Δ/νσης ή Γενικής Γραμματείας, και η οποία θα περιλαμβάνει όλες τις αρμοδιότητες οικονομικής διπλωματίας (διμερείς και πολυμερείς οικονομικές και εμπορικές σχέσεις, θέματα αναπτυξιακής βοήθειας και συνεργασίας, συντονισμός των δράσεων εξωστρέφειας στο εσωτερικό και στο εξωτερικό).

2.Προβλέπεται επίσης διάθεση υπαλλήλων ΟΕΥ από το policy unit του ΥΠΑΝ στο νέο οργανισμό (η νομική μορφή του οποίου δεν έχει ακόμη καθορισθεί) που θα προκύψει από την συγχώνευση OΠΕ-IiG.

3.Για την διευθέτηση και επίλυση όλων των σχετικών νομικών θεμάτων και προβλημάτων που αφορούν στην ένταξη του κλάδου και των Γραφείων ΟΕΥ και των αρμοδιοτήτων τους, προβλέπεται να συσταθεί επιτροπή από το ΥΠΑΝ και το ΥΠΕΞ στην οποία θα συμμετέχουν Ολλανδοί εμπειρογνώμονες και νομικοί σύμβουλοι.

Τεχνοκρατικό μοντέλο

Βάσει του αρχικού σχεδιασμού ο νέος μηχανισμός εξωστρέφειας αναμένεται να είναι έτοιμος το Σεπτέμβριο 2013 και σε πλήρη διάταξη και λειτουργία τον Ιανουάριο του 2014 με την ανάληψη της προεδρίας της Ε.Ε. από την Ελλάδα. Ωστόσο, ήδη παρατηρούνται σχετική απόκλιση από τα χρονοδιαγράμματα καθώς και διαδικαστικές δυσκολίες από την πλευρά των εμπλεκόμενων μερών σχετικά με την τελική μορφή του φορέα άσκησης πολιτικής της εξωστρέφειας της χώρας. Τόσο στο συγκεκριμένο κείμενο όσο και σε προηγούμενες αναφορές τους προς την ελληνική κυβέρνηση οι Ολλανδοί εμπειρογνώμονες προτείνουν ένα τεχνοκρατικό μοντέλο άσκησης εμπορικών σχέσεων και οικονομικής πολιτικής, με ξεκάθαρους ρόλους και αρμοδιότητες χωρίς πολιτικές ασάφειες. Όπως τονίζουν, η ύπαρξη ισχυρής πολιτικής βούλησης είναι ένας από τους πλέον κρίσιμους παράγοντες για την επιτυχή υλοποίηση της Στρατηγικής και του Οδικού Χάρτη για την Διευκόλυνση του Εξωτερικού Εμπορίου της Ελλάδας. Παράλληλα η κύρια επιδίωξη των συστάσεων της Task Force, είναι η μετατόπιση του κέντρου βάρους της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής ώστε να προωθηθούν ζωτικά ζητήματα οικονομικής διπλωματίας, με στόχο την αύξηση των εξαγωγών, την υποστήριξη των εξωστρεφών ελληνικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό και την αποτελεσματική προσέλκυση επενδύσεων.

Στην προκειμένη περίπτωση δεν τίθεται θέμα ποιος θα είναι ο αρχηγός αλλά πώς θα υπάρξει αγαστή συνεργασία μεταξύ των κρίσιμων για τις εξαγωγές υπουργείων Ανάπτυξης και Εξωτερικών καθώς και των υπουργείων Οικονομικών, Τουρισμού, Αγροτικής Ανάπτυξης και Ναυτιλίας, που εμπλέκονται στο σχέδιο Εξωστρέφεια. Οι Ολλανδοί από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 έχουν θεσμοθετήσει τη συναίνεση μεταξύ των δικών τους υπουργείων Εξωτερικών, Ανάπτυξης και Οικονομικών με στόχο την αύξηση των εξαγωγών τους, δίνοντας έμφαση στην οικονομική διπλωματία μέσω του δικού τους ΥΠΕΞ, που αποτελεί παραγωγικό υπουργείο. Σύμφωνα με την ολλανδική εμπειρία και γνώση την ιεραρχία και τη δομή της μονάδας χάραξης πολιτικής για τις εξαγωγές καθορίζουν αυστηρά κριτήρια αξιολόγησης που έχουν σχέση με μετρήσιμα αποτελέσματα (αύξηση-μείωση εξαγωγών, πορεία προσέλκυσης επενδύσεων, συνεχής υποστήριξη επιχειρήσεων στο εξωτερικό, καθημερινή επαφή με αιτήματα εξωστρεφών εταιρειών, άμεση επαφή με τις παραγωγικές δομές και τον επιχειρηματικό κόσμο σε Ελλάδα και εξωτερικό). Στο πλαίσιο αυτό στο νέο ελληνικό φορέα εξωστρέφειας εντάσσονται οι Οικονομικοί και Εμπορικοί Διπλωμάτες (ΟΕΥ), που όμως βρίσκονται σε φθίνουσα πορεία, λόγω μη ανατροφοδότησής τους με στελέχη και υποδομές, με αποτέλεσμα σε αγορές κρίσιμες για τις εξαγωγές η Ελλάδα να υστερεί στη διευκόλυνση των διμερών οικονομικών και εμπορικών σχέσεων.

Διεθνής αναπτυξιακή πολιτική

Η άσκηση διεθνούς αναπτυξιακής πολιτικής απαιτεί αναθεώρηση των υφιστάμενων διαδικασιών και διεργασιών με σκοπό την ορθολογική οργάνωση και την απλοποίησή τους, όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο, μειώνοντας έτσι το χρόνο και το διοικητικό κόστος για τις εταιρείες που εξάγουν. Σύμφωνα με την έκθεση για το Διασυνοριακό Εμπόριο 2013 (Trading Across Borders, ΤΑΒ), στην Ελλάδα απαιτούνται 19 ημέρες για την πραγματοποίηση μίας εξαγωγής, ενώ στην Ισπανία και το Βέλγιο απαιτούνται μόλις 9. Ο μέσος όρος σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. είναι 11 ημέρες.

Προκειμένου να βελτιώσει η Ελλάδα τις επιδόσεις της στο δείκτη του διασυνοριακού εμπορίου και να αποκομίσει τα οφέλη που προκύπτουν από αυτή τη βελτίωση έχει δεσμευτεί μέχρι το τέλος του 2013 να προχωρήσει σε επιμέρους κινήσεις, σύμφωνα με το σχέδιο δράσης του Οδικού Χάρτη Διευκόλυνσης των Εξαγωγών. Μεταξύ άλλων σε αυτές τις δράσεις περιλαμβάνονται η παροχή δυνατότητας ηλεκτρονικής υποβολής των συνοδευτικών εγγράφων σε τελωνεία, η επισκόπηση του συστήματος εκτίμησης ρίσκου (risk analysis) για εξαγωγές με συστάσεις για βελτίωση και ευθυγράμμιση με τις βέλτιστες πρακτικές στην Ε.Ε., οι διαδικασίες εκ των υστέρων ελέγχου από τα τελωνεία, η καθιέρωση ενός πιλοτικού προγράμματος τελωνείων και η επέκταση υλοποίησης των νέων διαδικασιών σε όλα τα τελωνεία, η προσαρμογή, η μείωση και η εξάλειψη τελών σχετικά με τις εξαγωγές, η εισαγωγή ηλεκτρονικών πληρωμών για όλες τις διοικητικές υπηρεσίες που έχουν σχέση με το διασυνοριακό εμπόριο κ.ά.