«Το φιλμ μοιάζει να είναι μονάχα ένας φόρος τιμής στους νεκρούς, αλλά στην πραγματικότητα είναι και για όσους επιβίωσαν και ζουν ακόμα, με κουράγιο» είχε πει ο Καμπιγιό, παραλαμβάνοντας το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής στο πρόσφατο Φεστιβάλ Καννών, από τα χέρια του Πέδρο Αλμοδόβαρ.

Οι «120 χτύποι το λεπτό» ραγίζουν την καρδιά, σπάνε τη σιωπή, στιγματίζουν την κοινωνική υποκρισία. Απηχούν δυνατές αναμνήσεις του 55χρονου σκηνοθέτη από τη δεκαετία του 90, όταν ήταν ενεργό μέλος της οργάνωσης Act Up στο Παρίσι, σηκώνοντας το λάβαρο ενός αγώνα ζωής που θα επέτρεπε στον ασθενή ή τον φορέα του ιού να γίνει ορατός στην κοινωνία, στους πολιτικούς, στις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες. Ήταν η εποχή που το AIDS αποδεκάτιζε τους νέους, ανεξαρτήτως κοινωνικών τάξεων, όλους εκείνους που με κυνισμό κι αναλγησία ονομάτιζαν «περιθωριακούς».

Πρόκειται για ταινία μυθοπλασίας με στοιχεία αυτοβιογραφικά, και πιο συγκεκριμένα είναι «ένα συλλογικό πορτρέτο με βιωματικά στοιχεία δικά μου και όλων όσοι έζησαν τις καταστάσεις τη σκληρή δεκαετία του 90» προσδιόρισε ο Ρομέν Καμπιγιό στους Έλληνες δημοσιογράφους, σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στην Αθήνα, όπου βρέθηκε για την πρεμιέρα της ταινίας του, στις Νύχτες Πρεμιέρας.

Έπρεπε «να πάρει απόσταση από τα γεγονότα και τις αναμνήσεις του, να τις ταξινομήσει να τους δώσει μια προοπτική, για να μπορέσει να αφηγηθεί αυτή την ιστορία»

Είναι η τρίτη σκηνοθετική δουλειά του Ρομπεν Καμπιγιό, ιδιαίτερα γνωστού ως σεναριογράφου του πολυβραβευμένου «Ανάμεσα στους Τοίχους» του Λορέν Καντά.

Ακτιβισμός την εποχή του φαξ

H Act Up - Paris δημιουργήθηκε στις 26 Ιουνίου 1989, με αφορμή το επερχόμενο Gay Pride, στη διάρκεια του οποίου περίπου δεκαπέντε ακτιβιστές σκηνοθέτησαν το πρώτο "die - in", όπου ξάπλωσαν στον δρόμο χωρίς να πουν ούτε μία λέξη. Στα μπλουζάκια τους υπήρχε η εξής εξίσωση: ΣΙΩΠΗ = ΘΑΝΑΤΟΣ. Και ένα ροζ τρίγωνο: το σήμα που επιβλήθηκε στους ομοφυλόφιλους άνδρες από τους ναζί κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά αυτή τη φορά αποτυπωμένο με τη μύτη γυρισμένη προς τα πάνω. Ένα νέο σύμβολο που αντιπροσώπευε την αποφασιστικότητα τους να αντιδράσουν έντονα στην επιδημία που είχε αποδεκατίσει χιλιάδες ανθρώπους. Η Act Up - Paris γεννήθηκε με βάση το μοντέλο της Act Up - New York, που ιδρύθηκε το 1987.

«Θα πεθάνουν και θα λήξει το θέμα!»

«Μπήκα στην Act Up το 1992, ουσιαστικά δώδεκα χρόνια μετά το πρώτο κρούσμα της επιδημίας, όταν διάβασα ένα άρθρο που αναφερόταν στον καρκίνο των ομοφυλόφιλων» είπε ο Ρομπέν Καμπιγιό. «Παρέλυσα από τον φόβο μου, ήταν πολύ τρομακτικό να διαβάζω ότι όλοι οι ομοφυλόφιλοι θα πεθάνουν απ' αυτή την ασθένεια. Ήμουν μόλις 20 ετών, φοιτητής σε σχολή κινηματογράφου. Ήθελα να ζήσω, να κάνω σινεμά. Στην Αct Up παραδόξως ήταν όλοι αισιόδοξοι ότι θα τα καταφέρουν, σε μια εποχή που η επιδημία ήταν σε μεγάλη έξαρση. Η κρατούσα άποψη ήταν πως αυτή η νόσος αφορά μόνο τους τοξικομανείς, τους ομοφυλόφιλους, όσους εκδίδονται, άνδρες και γυναίκες. Σύντομα θα πεθάνουν και θα λήξει το θέμα, έλεγαν. Κάτω από αυτές τις σκληρές συνθήκες μπήκα στην ομάδα με όλους αυτούς τους ανθρώπους που ήταν μεν πολύ οργισμένοι με όσα υφίσταντο, αλλά ήθελαν να δημιουργήσουν και μια διαφορετική αφήγηση για το HIV. Ήμουν θυμωμένος, αποπροανατολισμένος, είχα χάσει την πρώτη μου σχέση από τη νόσο, κι εκεί ένιωσα τη συλλογικότητα, την κοινή μας ανάγκη και θέση ότι πρέπει να κινητοποιήσουμε όχι μόνο τους συμπολίτες μας, αλλά και την κυβέρνηση, τις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες να πάρουν θέση. Να συστρατευτούν, κατά κάποιον τρόπο, στον αγώνα κατά του AIDS.

«Αυτό που κάναμε εμείς σαν κίνημα με την Act Up είναι ότι πολιτικοποιήσαμε το ζήτημα του AIDs και του ιού HIV. Δεν είναι μια ταινία εποχής, νοσταλγική. Την γύρισα γιατί θέλησα να υπογραμμίσω ότι σήμερα παρότι φαινομενικά υπάρχει παντού υπερβολική πολιτική συζήτηση για το θέμα, στην πραγματικότητα υπάρχει έλλειψη πολιτικής. Βλέπουμε στο facebook μια έντονη ριζοσπαστικοποίηση των ανθρώπων αλλά όχι στον δρόμο. Αισθάνομαι ότι είναι μάλλον μάταιες και κενές αυτές οι συζητήσεις, αν δεν ενσαρκώνονται σε κάτι».

«Η υγεία είναι θέμα πολιτικό»

«Τότε προσπαθούσαν να μας πουν ότι το AIDS δεν είναι πολιτικό ζήτημα, ότι είναι θέμα δημόσιας υγείας. Είναι πραγματικά αστείο να ισχυριστεί κάποιος ότι ένα θέμα δημόσιας υγείας δεν έχει πολιτικές προεκτάσεις» είπε ο Ρομπέν Καμπιγιό.

«Αυτό κατά κάποιον τρόπο προσπαθεί να κάνει ο Μακρόν, θεωρώντας τη Γαλλία ως μια ιδιωτική επιχείρηση την οποία θα διαχειριστεί. Κι όχι μόνο ο Μακρόν, είναι εξάλλου συνολικότερη η τάση των κρατών να αποαπολιτικοποιήσουν την οικονομία. Πιστεύω ότι αυτό που καλούνται να κάνουν τα κινήματα είναι να πολιτικοποιήσουν ξανά ζητήματα που οι κυβερνώντες προσπαθούν να θέσουν ως απλά θέματα διαχείρησης. Και η οικονομία και η υγεία είναι θέματα και πολιτικά».