Με εξαφάνιση απειλείται ένα από τα πιο σπάνια νησιωτικά δρυοδάση της Ευρώπης στην ορεινή Ικαρία, λόγω της παράνομης υλοτομίας και της υπερβόσκησης. Το αρχαίο δρυόδασος του Ράντη έχει έκταση 16.000 στρέμματα και προστατεύεται από διεθνείς συνθήκες. Το κυρίαρχο είδος του δάσους είναι η αειθαλής βαλανιδιά Αριά, που φτάνει σε ύψος τα 15 μέτρα. Μάλιστα, έχει εντοπιστεί δέντρο που χρονολογείται από τις αρχές του 15ου αιώνα. Ωστόσο, το υπεραιωνόβιο δρυοδάσος έχει αφεθεί στη τύχη του. Αφενός δεν έχει ενταχθεί σε κανένα θεσμικό πλαίσιο προστασίας και αφετέρου οι αρμόδιες Δασικές Αρχές δηλώνουν αδυναμία να το προστατεύσουν, λόγω σοβαρών ελλείψεων σε δασοφύλακες.

Η καταστροφή

«Την ολιγωρία των Αρχών εκμεταλλεύονται ασυνείδητοι ξυλοκόποι που εισβάλλουν στις παρυφές του δάσους και κόβουν τις αιωνόβιες Αριές, προξενώντας μεγάλες καταστροφές», καταγγέλλει στη Real planet ο διευθυντής του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», Θοδωρής Τσιμπίδης. «Επιπλέον, το δάσος απειλείται από την ανεξέλεγκτη βόσκηση που μαστίζει το νησί του βόρειου Αιγαίου», προσθέτει.

Παρά την απαγορευτική διάταξη βόσκησης που έχει εκδώσει η Διεύθυνση Δασών Σάμου, οι κτηνοτρόφοι της περιοχής έχουν αφήσει να βόσκουν ελεύθερα χιλιάδες κατσίκια μέσα στο δάσος. Τρέφονται κυρίως με τις μικρές Αριές, με αποτέλεσμα να στερούν από το δρυόδασος τη δυνατότητα της φυσικής αναγέννησης. Μάλιστα, οι κτηνοτρόφοι ξηλώνουν ολόκληρες φλούδες από τους κορμούς των δένδρων για να παρασκευάσουν τη θρεπτική ζωοτροφή «βαμβακόπιτα», καθιστώντας τα έτσι ευάλωτα σε παράσιτα και άλλες ασθένειες. Οι επιστήμονες του «Αρχιπελάγους» ζητούν επίμονα τόσα χρόνια να θεσμοθετηθεί το δρυόδασος ως μόνιμο καταφύγιο άγριας ζωής. «Το πιο σπάνιο δρυόδασος της Ευρώπης έχει ξεχαστεί από την πολιτεία. Δεν λαμβάνεται κανένα μέτρο προστασίας και δεν εφαρμόζεται κανένα διαχειριστικό μέτρο», διαπιστώνει o δασοπόνος του ινστιτούτου, Χρήστος Σωτηρόπουλος. «Η κατάσταση επιδεινώνεται. Διαπιστώνουμε ότι μεγάλα τμήματα του δάσους έχουν αρχίσει να ερημοποιούνται», λέει χαρακτηριστικά. Το «Αρχιπέλαγος» έχει εκπονήσει αρκετές έρευνες και μελέτες για τη συνολική προάσπιση του δρυοδάσους του Ράντη. «Επιδιώκουμε να μπει ένα τέλος στη διαρκή υποβάθμιση και καταστροφή του. Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, πολύ φοβάμαι ότι οι επόμενες γενιές δεν θα το γνωρίσουν ποτέ», επισημαίνει ο δασοπόνος.

Ένας δασοφύλακας

Την κρίσιμη κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει το υπεραιωνόβιο δάσος διαπιστώνουν και οι δασικές υπηρεσίες, οι οποίες αδυνατούν να το προστατεύσουν επαρκώς. «Η φύλαξη του δρυοδάσους από την υπηρεσία μας είναι εξαιρετικά δύσκολη, καθώς έχουμε ελλείψεις σε προσωπικό. Συγκεκριμένα, υπάρχει ένας δασοφύλακας για τη φύλαξη των δασών της Ικαρίας και των Φούρνων», αναφέρει στην «R» η προϊσταμένη της Διεύθυνσης Δασών Σάμου, Ζωή Κινιαζοπούλου. «Από την άλλη, δεν υπάρχει πρόθεση να προστατευθεί το δρυόδασος από τις τοπικές κοινωνίες. Επί χρόνια συντηρείται η ίδια κατάσταση κι όμως κανένας φορέας της τοπικής αυτοδιοίκησης δεν τόλμησε ποτέ να προασπίσει το αξιόλογο οικοσύστημα. Η υπηρεσία μας κατέθεσε μελέτη για την περίφραξη του δάσους το 2010. Αυτή η μελέτη απορρίφθηκε από το τότε νομαρχιακό συμβούλιο», συμπληρώνει η ίδια.

Το νομαρχιακό συμβούλιο θεώρησε ότι η περίφραξη θα έβαζε εμπόδια στην πρόσβαση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας στο δρυόδασος, σε περίπτωση πυρκαγιάς. Οπως διαβεβαίωσε την «R» η Ζ. Κινιαζοπούλου, η πρόταση για περίφραξη του δάσους θα ξανατεθεί για ψήφιση στα μέσα Οκτωβρίου, αυτή τη φορά στο περιφερειακό συμβούλιο. «Παρ’ όλα αυτά, δεν είμαι αρκετά αισιόδοξη για το αν θα υπερψηφιστεί», υποστηρίζει.

Του Γιάννη Μύττη