Μέχρι αυτή τη στιγμή που μιλάμε (*) οι ΑΝΕΛ δεν είχαν ακόμη προσδιορίσει τη στάση τους σχετικά με την παραμονή τους ή όχι στην κυβέρνηση. Σε κάθε περίπτωση, ο Πρωθυπουργός στην πρόσφατη συνέντευξη του ήταν ξεκάθαρος: εάν ο ελάσσων εταίρος αποφασίσει να αποχωρήσει θα ζητήσει την ανανέωση της εμπιστοσύνης της Βουλής για πολιτικούς, όχι για συνταγματικούς λόγους. Αυτό δεν θα γίνει, δηλαδή,  επειδή χάθηκε η δεδηλωμένη. Από τη στιγμή κατά την οποία ο πρωθυπουργός μετά τις εκλογές λάβει ψήφο εμπιστοσύνης, έκτοτε το Σύνταγμα μας θεωρεί ότι εξακολουθεί να απολαμβάνει της εμπιστοσύνης της Βουλής, εκτός αν υπερψηφιστεί πρόταση μομφής ή καταψηφιστεί πρόταση εμπιστοσύνης. Όσοι υποστηρίζουν το αντίθετο, φαίνεται να έχουν επιλεκτική μνήμη και να ξεχνούν ότι ο κύριος Σαμαράς δεν ζήτησε ψήφο εμπιστοσύνης όταν αποχώρησε από την κυβέρνηση του η ΔΗΜΑΡ. Από τη σύγκριση αυτή αναδεικνύεται η πολιτική υπεροχή του Αλέξη Τσίπρα και ως προς τον έμπρακτο σεβασμό της κοινοβουλευτικής τάξης και της δημοκρατικής αρχής.

Η επικύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών μπορεί να γίνει με λιγότερους από 151 βουλευτές;

Η Συμφωνία των Πρεσπών δεν μεταβιβάζει κρατικές αρμοδιότητες σε διεθνή οργανισμό, ούτε περιορίζει την εθνική κυριαρχία. Επομένως δεν απαιτείται για την ψήφιση της ειδική, αλλά απλή πλειοψηφία. Από συνταγματική, τυπική άποψη συνεπώς, θα μπορούσε να υπερψηφιστεί και από 75 μόνον βουλευτές, που είναι το απολύτως ελάχιστο όριο που απαιτεί το άρθρο 67 του Συντάγματος για την πλειοψηφία επί των παρόντων. Προφανώς όμως, λόγω της μείζονος πολιτικής σημασίας του θέματος, πρέπει να υπερψηφιστεί από όσο το δυνατόν περισσότερους βουλευτές. Προσωπικά δεν αμφιβάλλω ότι θα ξεπεράσει την απόλυτη πλειοψηφία.

Τι προβλέπεται συνταγματικά για μια κυβέρνηση μειοψηφίας με λιγότερους από 151 βουλευτές; 

Πλειοψηφία της Βουλής απαιτείται πάντα, για να έχει την εμπιστοσύνη της η Κυβέρνηση, όχι όμως αναγκαστικά με πάνω από 150 βουλευτές. Αρκεί η απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών, εφόσον είναι τουλάχιστον 120. Πολλοί «φωστήρες» υποστηρίζουν ότι αυτό είναι, τάχα, το «γράμμα» του Συντάγματος, υπονοώντας στην καλύτερη περίπτωση  ότι το «πνεύμα» του λέει κάτι διαφορετικό ή, στη χειρότερη, ότι παρόμοιες κυβερνήσεις αποτελούν αντιδημοκρατική ή αντικοινοβουλευτική πρακτική. Το ακριβώς αντίθετο ισχύει. Η διαφορετική ρύθμιση από το Σύνταγμα της ψήφου εμπιστοσύνης από την ψήφο δυσπιστίας (για την οποία απαιτούνται πάντα 151 ψήφοι) δείχνει ότι πρόκειται για συνειδητή επιλογή του συντακτικού νομοθέτη η ύπαρξη κυβερνήσεων «ανοχής».

Άλλωστε, παρόμοιες κυβερνήσεις αποτελούν συνηθισμένο φαινόμενο στις κοινοβουλευτικές δημοκρατίες. Αυτή στιγμή, για παράδειγμα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση αυτή είναι η περίπτωση, μεταξύ άλλων, του Βελγίου,  της Ιρλανδίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, της Δανίας, της Σλοβακίας, της Κροατίας. Μετά την καθιέρωση της απλής αναλογικής, και το τέλος των μονοκομματικών κυβερνήσεων, ενδεχομένως να έχουμε και στη χώρα μας παρόμοιες κυβερνήσεις. Για το λόγο αυτό και ο ΣΥΡΙΖΑ πρότεινε στην διαδικασία της αναθεώρησης το θεσμό της «δημιουργικής ψήφου δυσπιστίας» που ανταποκρίνεται καλύτερα στις νέες συνθήκες, στη νέα αρχιτεκτονική του πολιτεύματος.

Απαιτείται ψήφος εμπιστοσύνης, όπως ισχυρίζεται η αντιπολίτευση;

Ψήφος εμπιστοσύνης απαιτείται μόνον όταν αλλάζει ο πρωθυπουργός. Σε κάθε άλλη περίπτωση αποτελεί δικαίωμα και όχι υποχρέωση της κυβέρνησης.

(*) Η συνέντευξη ελήφθη την Παρασκευή 11 Ιανουαρίου 2019 στις 13.00.

Εκ παραδρομής, η παραπομπή, δεν δημοσιεύτηκε στη Realnews.