Το 50% των ξενοδοχειακών μονάδων της χώρας ανήκουν στις επιχειρήσεις-αστέρια του ελληνικού τουρισμού και κατατάσσονται ανάμεσα στα διεθνώς ανταγωνιστικά ξενοδοχεία. Την ίδια στιγμή, ένα στα τέσσερα ξενοδοχεία ανήκουν στην κατηγορία «ζόμπι», είναι, δηλαδή, εταιρείες με χαμηλά έσοδα, αρνητική ή μηδενική κερδοφορία και μη βιώσιμο χρέος.
Τα ξενοδοχεία-αστέρια βρίσκονται την πλειονότητά τους στους κύριους/δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς (Κρήτη, νότιο Αιγαίο και Ιόνιο), ανήκουν στην κατηγορία των μονάδων 4 αστέρων και είναι μονάδες μικρότερου μεγέθους σε σχέση με τα ξενοδοχεία «ζόμπι» που βρίσκονται σε δευτερεύοντες προορισμούς και είναι 5 αστέρων.
Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από την έρευνα με τίτλο «Ελληνικός τουρισμός - Η επόμενη ημέρα» που πραγματοποίησε η PricewaterhouseCoopers, με το δείγμα να αποτελείται από 1.258 ξενοδοχεία με πάνω από 1εκατ. ευρώ ετήσια έσοδα.
Συγκεκριμένα, σχετικά με τα ξενοδοχεία-αστέρια του ελληνικού τουρισμού, σχεδόν το 45% του δείγματος παράγει το 56% της κερδοφορίας, ενώ απασχολεί σχεδόν το 30% των εργαζομένων του δείγματος.
Στην ίδια έρευνα καταδεικνύεται ότι σχεδόν το 77% της συνολικής χωρητικότητας των κλινών της χώρας βρίσκεται σε κύριους προορισμούς, στους οποίους, μάλιστα, τόσο η μέση κατά κεφαλή δαπάνη όσο και η πληρότητα είναι υψηλότερες συγκριτικά με τους δευτερεύοντες προορισμούς. Στην ίδια κατεύθυνση, οι μονάδες που βρίσκονται σε κύριους προορισμούς παρουσιάζουν κατά μέσο όρο καλύτερη χρηματοοικονομική εικόνα ανά κλίνη σε σχέση με αυτές σε δευτερεύοντες προορισμούς. Αλλωστε, ο προορισμός φαίνεται να είναι ο πρωταρχικός και συνάμα καθοριστικός παράγοντας της οικονομικής απόδοσης ενός ξενοδοχείου, με το μέγεθος και την κατηγορία να έπονται. Είναι ενδεικτικό ότι, σύμφωνα με τη μελέτη, ο πιο αποδοτικός συνδυασμός βρίσκεται στα μικρά ξενοδοχεία 3 αστέρων στο νότιο Αιγαίο.
Πεντάστερες επενδύσεις
Σε πεντάστερα ξενοδοχεία επένδυσαν οι Ελληνες επιχειρηματίες την περίοδο 2011-2017, με την αύξηση των κλινών στις συγκεκριμένες μονάδες να αγγίζει το 30%. Την ίδια περίοδο, οι κλίνες στα ξενοδοχεία 1 και 2 αστέρων μειώθηκαν κατά 5% και 11% αντίστοιχα, ενδεικτικό της αναβάθμισης της ελληνικής ξενοδοχειακής αγοράς. Γι’ αυτό, άλλωστε, μεταξύ 2010 και 2015 περίπου 1,8 δισ. ευρώ αφορούσαν επενδύσεις κυρίως σε ξενοδοχεία 5 αστέρων που βρίσκονται σε κύριους προορισμούς.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση της PwC, όλοι οι ελληνικοί προορισμοί παρουσιάζουν ενδείξεις υπερπροσφοράς, γεγονός που αναδεικνύει πως τα ελληνικά ξενοδοχεία απαιτούν κυρίως επενδύσεις ανακαίνισης. Στο πλαίσιο αυτό, θα χρειαστούν περίπου 6,2 δισ. ευρώ συνολικά ώστε ο ελληνικός ξενοδοχειακός τομέας να παραμείνει ανταγωνιστικός την επόμενη πενταετία, ενώ η οικονομική αναδιάρθρωση για400 ξενοδοχεία με μη βιώσιμο δανεισμό μπορεί να απαιτεί διαγραφή χρεών ύψους 2,6 δισ. ευρώ.
Στη δομική ανάλυση του ελληνικού ξενοδοχειακού κλάδου εστίασε και η μελέτη του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ), «Hotel Study: Ανάλυση οικονομικών στοιχείων των ξενοδοχείων στην Ελλάδα - ανά προορισμό και ανά Κατηγορία Αστεριών».
Πυλώνας της ελληνικής οικονομίας
Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ, ο ξενοδοχειακός κλάδος αναδεικνύεται ως μία σημαντική δραστηριότητα της ελληνικής οικονομίας, καθώς με κύκλο εργασιών 5,7 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση συνεισφέρει 3,5% στο ΑΕΠ.
Το βασικό προϊόν που εξακολουθεί και στηρίζει την τουριστική δραστηριότητα και αποφέρει θετικά οικονομικά αποτελέσματα είναι το «ήλιος - θάλασσα» και ακολουθεί το city break, παρά τον ισχυρό διεθνή ανταγωνισμό. Παράλληλα, περίπου το 85% του τουριστικού προϊόντος, συγκεντρώνεται στους δημοφιλείς και παραδοσιακούς προορισμούς, σε 5 Περιφέρειες (Ν. Αιγαίου, Κρήτη, Κ. Μακεδονία, Ιόνιο, Αττική). Στις υπόλοιπες περιφέρειες, η δραστηριότητα του κλάδου (σε όρους κύκλου εργασιών σε σχέση με τα απασχολούμενα κεφάλαια) είναι πολύ χαμηλή και αντίστοιχα πολύ χαμηλή είναι η κερδοφορία του σε επίπεδο Κερδών προ Φόρων, Τόκων και Αποσβέσεων ή αρνητική σε επίπεδο Κερδών προ Φόρων.
Σύμφωνα με το ΙΝΣΕΤΕ, ενδεικτικό της επενδυτικής δραστηριότητας του κλάδου κατά τη διάρκεια της κρίσης, είναι ότι η δυναμικότητα των ξενοδοχείων αυξήθηκε από 397.660 δωμάτια το 2010 σε 414.127 δωμάτια το 2017. Για το ίδιο διάστημα, καταγράφεται αναδιάρθρωση του προϊόντος προς υψηλότερες κατηγορίες και κυρίως ξενοδοχεία 5 αστέρων. Ειδικότερα, η δυναμικότητα στα ξενοδοχεία 5 αστέρων αυξήθηκε από 51.100 δωμάτια το 2010 σε 74.884 δωμάτια το 2017.
Ο Γιάννης Ρέτσος, πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων και Managing Director των Electra Hotels & Resorts, ανέφερε: «Ο τουρισμός έχει δυνατότητες για ακόμη καλύτερες μέρες, υπό την προϋπόθεση δημιουργίας νέων τουριστικών προϊόντων που είναι άμεσα συνυφασμένη με την δημιουργία και ανάδειξη προορισμών. Η απαίτηση για συμπράξεις και συνεργασία είναι περισσότερο από ποτέ επιτακτική».
Από την πλευρά του ο Φωκίων Καραβίας, διευθύνων σύμβουλος της Eurobank επεσήμανε: «Η στήριξη του τουριστικού κλάδου αποτελεί στρατηγική επιλογή για τη Eurobank. Ο ελληνικός τουρισμός, στην κορυφή του διεθνούς ανταγωνισμού, άντεξε στην κρίση και ήδη προσελκύει ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον. Ο τουρισμός θα είναι ο πρωταγωνιστής της επιστροφής στην ανάπτυξη. Μπορούμε και θέλουμε να συμμετέχουμε στη χρηματοδότηση των τουριστικών επενδύσεων σε όλα τα επίπεδα - από τα μεγάλα έργα υποδομής μέχρι τη μικρή τουριστική επιχείρηση. Ταυτόχρονα, στον τουρισμό κατεξοχήν αποτυπώνεται η αντίληψή μας για το μέλλον της τραπεζικής, με μια ολιστική προσέγγιση που περιλαμβάνει το δανεισμό, χρηματοδοτικά εργαλεία που βελτιώνουν την καθημερινότητα, τις συμβουλευτικές υπηρεσίες, την χαρτογράφηση των χρηματοοικονομικών προοπτικών, τον εντοπισμό ευκαιριών ανάπτυξης, την άντληση κεφαλαίων και τη συνολική στρατηγική ανάπτυξης σε ένα κλάδο που προσφέρει και θα προσφέρει στο κοντινό μέλλον τέτοιες ευκαιρίες».