Χαράκτες -οργανωμένοι στο ΕΑΜ στην πλειονότητά τους- συμμετέχουν στις κινητοποιήσεις ενάντια στη γερμανική κατοχή, γνωρίζουν τη βάναυση καταστολή και την τρομοκρατία, προβάλλουν ζωτικά λαϊκά αιτήματα, οργανώνουν αυτοσχέδια τυπογραφεία, τυπώνοντας αφίσες, προκηρύξεις και κάθε είδους έντυπο υλικό.

Χαράκτες, όπως οι Α. Τάσσος, Δημήτρης Σακελλαρίδης, Μέμος Μακρής, Κώστας Πλακωτάρης, Φώτης Ζαχαρίου, Βάσω Κατράκη, Λουκία Μαγγιώρου, Σπύρος Βασιλείου, Γιώργης Δήμου, κ.ά., συγκροτούν παράνομα καλλιτεχνικά συνεργεία για τις προπαγανδιστικές ανάγκες του ΕΑΜ, και ξεκινούν μια εντυπωσιακή σε όγκο, δύναμη και αποτελεσματικότητα δουλειά.
 
Στα μαύρα μελάνια των τυπωμάτων τους, αναφέρει το Αθηναϊκό  Πρακτορείο, ανιχνεύονται πνευματικές και ιδεολογικές ωριμάνσεις, δραματικές καταστάσεις και οδυνηρά συναισθήματα...

"Τα ΧΑΡΑΚΤΙΚΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ (1940-44)" ήταν το πλέον ενδιαφέρον και άκρως γοητευτικό ιστορικά, αλλά και καλλιτεχνικά, θέμα εισήγησης του ιστορικού της τέχνης Γιάννη Μπόλη στο πλαίσιο του 6ου Παγκόσμιου Συνεδρίου Τυπογραφίας και Οπτικής Επικοινωνίας (ICTVC), με θέμα "Συζητάμε προτεραιότητες/ Αναπτύσσουμε τον κλάδο", που διοργανώνεται από σήμερα ως και τις 9 Ιουλίου στη Θεσσαλονίκη από το Ινστιτούτο Μελέτης και Έρευνας της Τυπογραφίας και Οπτικής Επικοινωνίας, σε συνεργασία με το Πρόγραμμα Γραφικής Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και τη συμβολή του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης.

Στην εμβληματική μορφή της ελληνικής τέχνης, τον καθηγητή του εργαστηρίου χαρακτική στη σχολή Καλών Τεχνών Γιάννη Κεφαλληνό, που υπεραμύνθηκε του κοινωνικού ρόλου της χαρακτικής, ενώ από τα 1939 ξεκίνησε τη διδασκαλία του μαθήματος της Τέχνης του βιβλίου και της τυπογραφίας με στόχο την οργάνωση ενός σύγχρονου τυπογραφείου στη Σχολή, αναφέρθηκε στην εισήγησή του ο κ. Μπόλλης, τονίζοντας χαρακτηριστικά πως "έτσι διαμορφώνεται μία ολόκληρη γενιά νέων χαρακτών που εντάσσεται στην Αριστερά.

Η ξυλογραφία συνιστά για τους αριστερούς καλλιτέχνες την τέχνη των μαζών αφού το έργο παύει να είναι αντικείμενο πολυτελείας με αποδέκτη τον πλούσιο αστό και απευθύνεται πλέον στα ευρύτερα κοινωνικά στρώματα".




Στην ίδια εισήγηση έγινε αναλυτική αναφορά στη "φιλοτέχνηση" των πρώτων αφισών από τα παράνομα καλλιτεχνικά συνεργεία-τυπογραφεία (ένα από τα πρώτα -με τη συμμετοχή των χαρακτών Α. Τάσσου, Μέμου Μακρή, Βάσως Κατράκη και Λουκίας Μαγγιώρρου κ.ά συγκροτήθηκε υπό την καθοδήγηση της εμβληματικής μορφής της αντίστασης Ηλέκτρας Αποστόλου), στη δημοσίευση της πρώτης ξυλογραφίας του Σπύρου Βασιλείου (ως προμετωπίδας στο τεύχος της 1ης Ιανουαρίου του 1942 στο περιοδικό "Νέα Εστία" με τίτλο "Ο μπιστικός" -με αλληγορική και προφητική "δράση" καθώς πέντε μήνες αργότερα ο Άρης Βελουχιώτης θα ανέβαινε αντάρτης στα βουνά της Ρούμελης) και τέλος στην έκδοση τουλάχιστον πέντε λευκωμάτων με ξυλογραφίες.

..."Καθώς οι ανάγκες γίνονταν επιτακτικές, ένας σπουδαστής της γλυπτικής, επιτήδειος στις μηχανικές κατασκευές, έστησε ένα πρόχειρο αυτοσχέδιο κυλινδρικό πιεστήριο, που έδινε τη δυνατότητα μιας γρήγορης παραγωγής, αφού μπορούσαν σε χαρτί του μέτρου να τυπωθούν έως και 2.000 αφίσες την ημέρα, διαστάσεων 25 Χ35 εκατοστών η κάθε μία.

Οι σπουδαστές επιζωγράφιζαν μάλιστα τις αφίσες με υδροχρώματα, ενώ τα λινόλεουμ που χρησιμοποιούνταν σ' αυτό το ταχυπιεστήριο στέλνονταν σε άλλα συνεργεία, τα οποία τύπωναν με άλλα μέσα καθώς και σε οργανώσεις της επαρχίας...".

Η πιο μεγάλη επίδοση των συνεργείων ήταν η αφίσα τοίχου. Στις αφίσες, παρά το γρήγορο της σχεδίασης, και του τυπώματος, εμφανείς είναι οι σχεδιαστικές και γενικότερα καλλιτεχνικές τους αξίες...

"Θα πρέπει να επισημάνουμε την εξαιρετική ποιότητα όλων αυτών των χαρακτικών που δημιουργούνται για τα λευκώματα και όχι μόνο. Οι εικόνες συνθέτουν το χρονικό μιας εποχής, αποκτούν την αξία της ιστορικής μαρτυρίας, του δυναμικού παρόντος στα γεγονότα, της στράτευσης στα ιδανικά. Τα μαύρα μελάνια των τυπωμάτων αποτυπώνουν ατομικά και συλλογικά βιώματα, τα σκληρά περιγράμματα, οι παραμορφώσεις, η εξπρεσιονιστική ένταση και η καταλυτική αντίθεση του άσπορου -μαύρου επιτείνουν το ψυχολογικό υπόβαθρο" κατέληξε ο εισηγητής.

Το 6ο ICTVC διοργανώνεται από το Ινστιτούτο Μελέτης και Έρευνας της Τυπογραφίας και Οπτικής Επικοινωνίας με τη συνεργασία του Προγράμματος "Γραφικής Επικοινωνίας" του Τμήματος Σχεδιασμού και Πολυμέσων του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και τη συμβολή του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης.

Υποστηρίζεται από το Τμήμα Τυπογραφίας και Γραφικής Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου του Reading Αγγλίας, το Tμήμα Γραφιστικής της Σχολής Γραφικών Τεχνών και Καλλιτεχνικών Σπουδών του ΤΕΙ Αθηνών, την ISTD (International Society of Typographic Designers), την ATypI (Association Typographique Internationale), το IP3(Institute of Paper, Printing & Publishing), το IIID (International Institute for Information Design), την ΕΓΕ (Ένωση Γραφιστών Ελλάδας), την Πανελλήνια Ένωση Πτυχιούχων Τεχνολογίας Γραφικών Τεχνών, το Αρχείο Οπτικής Επικοινωνίας Ελλάδας, το Μουσείο Τυπογραφίας Χανίων, το Δημοτικό Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή, και το Μουσείο Design Θεσσαλονίκης.

Στο πλαίσιο του συνεδρίου εντάσσεται επίσης η μεγάλη έκθεση με τίτλο "Η τυπογραφία ως καλλιτεχνική πράξη", που αναπτύσσεται στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Μονή Λαζαριστών.

Η έκθεση - ένα ταξίδι στα σημαντικότερα εικαστικά κινήματα του 20ού αιώνα, είναι ουσιαστικά ένα ταξίδι στην αποτύπωση του λόγου σε εικόνα, μέσα και από ειδική ενότητα για τα βιβλία- καλλιτεχνήματα ή artist books ή livres d'astistes. Με υλικό που αντλείται από την ...ανεξάντλητη πηγή των έργων της Ρωσικής Πρωτοπορίας (Συλλογή Κωστάκη) του μουσείου και φτάνει μέχρι τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία με "αφορμή" την τυπογραφία.