Συγκεκριμένα το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, αφού εξέτασε τον ρόλο της Κομισιόν (και όχι της ΕΚΤ που δεν αναγνωρίζει τη δικαιοδοσία του στο συγκεκριμένο ζήτημα - ούτε όμως και το ρόλο του Συμβουλίου των Κρατών Μελών, του Eurogroup του ΔΝΤ και των ελληνικών κυβερνήσεων) ασκεί κριτική στους υπολογισμούς, το θεσμικό πλαίσιο, το σχεδιασμό και τα αποτελέσματα των τριών προγραμμάτων.

Αναλυτικά, η έκθεση του ΕΣΣ, αναφέρει ότι "παρά τις περίπλοκες θεσμικές ρυθμίσεις στα πλαίσια των προγραμμάτων, οι λειτουργικές λεπτομέρειες της συνεργασίας της Κομισιόν με τους εταίρους των προγραμμάτων, κυρίως το ΔΝΤ και η ΕΚΤ, δεν επισημοποιήθηκαν ποτέ". Επιπλέον σημειώνει ότι "το γενικό οικονομικό πλαίσιο για τον σχεδιασμό των προγραμμάτων συνίστατο στους υπολογισμούς της χρηματοδότησης και στις μακροοικονομικές προβολές". Αναφέρει ότι η Κομισιόν "ανανεώνει τακτικά την ανάλυσή της και η ακρίβεια των προβολών ήταν παρόμοια σε σύγκριση με άλλους διεθνείς οργανισμούς". Ωστόσο, σημειώνει πως "εντοπίσαμε αδυναμίες στην τεκμηρίωση, αιτιολόγηση των παραδοχών και ελέγχους ποιότητας".

Το ΕΕΣ διευκρινίζει στην έκθεσή του ότι "μια εις βάθος ανάλυση του σχεδιασμού και της υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων σε τέσσερις κρίσιμους τομείς πολιτικής (φορολογία, δημόσια διοίκηση, αγορά εργασίας και χρηματοπιστωτικός τομέας) παρέχει μια μικτή εικόνα".

"Οι μεταρρυθμίσεις της φορολογίας και της δημόσιας διοίκησης έφεραν δημοσιονομική εξοικονόμηση", αναφέρει, "αλλά η εφαρμογή των δομικών στοιχείων ήταν ασθενέστερη".

"Η αγορά εργασίας έχει γίνει πιο ευέλικτη και ανταγωνιστική, ενώ ακόμη στο περιθώριο του τρίτου προγράμματος συνεχίζονται περαιτέρω κανονιστικές αλλαγές", αποφαίνεται το ΕΣΣ.

Σε σχέση με τις τράπεζες τονίζει ότι "ο χρηματοπιστωτικός τομέας αναδιοργανώθηκε ουσιαστικά, αλλά το κόστος αυτό ξεπέρασε τα 45 δισ. Ευρώ που εισήχθησαν στο τραπεζικό σύστημα, από τα οποία μόνο ένα μικρό μέρος μπορεί να ανακτηθεί".

"Σε όλους τους τομείς πολιτικής, η εφαρμογή ορισμένων βασικών μεταρρυθμίσεων πραγματοποιήθηκε με σημαντικές καθυστερήσεις ή δεν ήταν αποτελεσματική", κρίνουν οι ελεγκτές.

"Συνολικά, ο σχεδιασμός των συνθηκών έκανε δυνατή την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων, αλλά διαπιστώσαμε αδυναμίες", καταγράφουν και διευκρινίζουν ότι "ορισμένα βασικά μέτρα δεν ήταν επαρκώς αιτιολογημένα ούτε προσαρμόστηκαν σε συγκεκριμένες αδυναμίες του τομέα". "Για άλλους, η Κομισιόν δεν εξέτασε διεξοδικά τη δυνατότητα υλοποίησης της Ελλάδας στη διαδικασία σχεδιασμού και συνεπώς δεν προσαρμόζει ανάλογα το πεδίο εφαρμογής και το χρονοδιάγραμμα", σημειώνουν οι ελεγκτές του ΕΣΣ.

ΔΕΗ και πλειστηριασμοί θα κρίνουν αξιολόγηση και ελάφρυνση χρέους - Χωρίς μέτρα το 2018

Κριτική ασκείται και για το γεγονός ότι η Κομισιόν "δεν προέβη σε εκτεταμένη αξιολόγηση των δύο πρώτων προγραμμάτων, παρόλο που μια τέτοια ανάλυση θα μπορούσε να είναι χρήσιμη για την προσαρμογή της διαδικασίας μεταρρύθμισης".

"Από τα μέσα του 2017, η Ελλάδα εξακολουθεί να απαιτεί εξωτερική οικονομική στήριξη", αναφέρει η έκθεση το ΕΕΣ, "γεγονός που δείχνει ότι τα προηγούμενα προγράμματα", εξαιτίας "αδυναμιών εφαρμογής", όπως λέει το ΕΕΣ, "δεν ήταν σε θέση να αποκαταστήσουν την ικανότητα της χώρας να χρηματοδοτήσει τις ανάγκες της στις αγορές".

Επιπλέον το ΕΕΣ απεφάνθη ότι "συγκεκριμένοι στόχοι των προγραμμάτων εκπληρώθηκαν μόνο σε περιορισμένο βαθμό" και τους περιγράφει αναλυτικά:

Επιστροφή στην ανάπτυξη: "Το ΑΕγχΠ συρρικνώθηκε κατά τη διάρκεια των προγραμμάτων κατά περισσότερο από το ένα τέταρτο και η Ελλάδα δεν επέστρεψε στην ανάπτυξη, όπως είχε αρχικά προβλεφθεί, το 2012".

Δημοσιονομική βιωσιμότητα: "υπήρξε μεγάλης κλίμακας δημοσιονομική εξυγίανση όσον αφορά τις διαρθρωτικές ισορροπίες. Ωστόσο, λόγω των δυσμενών μακροοικονομικών εξελίξεων και του κόστους των τόκων για το υφιστάμενο χρέος, ο δείκτης χρέους προς ΑΕΠ συνέχισε να αυξάνεται".

Χρηματοπιστωτική σταθερότητα: "τα προγράμματα εξασφάλιζαν βραχυπρόθεσμη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, αλλά δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν την απότομη επιδείνωση των ισολογισμών των τραπεζών, κυρίως λόγω των δυσμενών μακροοικονομικών και πολιτικών εξελίξεων, και η ικανότητα των τραπεζών να παρέχουν χρηματοδότηση στην πραγματική οικονομία περιορίστηκε" .

Ως εκ τούτου το ΕΕΣ ζητεί από τη Κομισιόν να βελτιώσει τη δράση της στη βάση έντεκα συστάσεων και συγκεκριμένα να προβεί σε:

α) Βελτίωση των διαδικασιών σχεδιασμού των προγραμμάτων στήριξης, ιδίως με την περιγραφή του πεδίου εφαρμογής κάθε αναλυτικής εργασίας που είναι απαραίτητη για να αιτιολογηθεί το περιεχόμενο των όρων.

β) Καλύτερη προτεραιότητα των όρων και προσδιορισμός των μέτρων που είναι επειγόντως αναγκαία για την αντιμετώπιση των ανισορροπιών που είναι κρίσιμες για την επίτευξη των στόχων των προγραμμάτων.

γ) Όπου είναι απαραίτητο για την αντιμετώπιση των υποκείμενων οικονομικών ανισορροπιών, να διασφαλιστεί ότι τα προγράμματα ενσωματώνονται σε μια γενική αναπτυξιακή στρατηγική για τη χώρα.

δ) Να θεσπιστούν σαφείς διαδικασίες που να εξασφαλίσουν ότι η παρακολούθηση των προγραμμάτων είναι συστηματική και ακριβής τεκμηριωμένη.

ε) Να καλύπτει πληρέστερα τα κενά των δεδομένων από την αρχή.

στ) Να επιδιώξει την επίτευξη συμφωνίας με τους εταίρους του προγράμματος ώστε οι ρόλοι και οι μέθοδοι συνεργασίας να είναι καθορισμένοι και διαφανείς.

ζ) Καλύτερη τεκμηρίωση των υποθέσεων και των τροποποιήσεων που έγιναν στους οικονομικούς υπολογισμούς στους οποίους στηρίζεται το σχέδιο του προγράμματος.

η) Να είναι συστηματικότερη η εκτίμηση της διοικητικής ικανότητας του κράτους μέλους να εφαρμόζει τις μεταρρυθμίσεις και την ανάγκη τεχνικής βοήθειας. Οι συνθήκες πρέπει να προσαρμοστούν στα αποτελέσματα αυτής της ανάλυσης.

θ) Ενίσχυση της αναλυτικής εργασίας του σχετικά με το σχεδιασμό του προγράμματος. Ειδικότερα, πρέπει να εξετάζει την καταλληλότητα και το χρονοδιάγραμμα των μέτρων, δεδομένων της ιδιαίτερης κατάστασης στο κράτος μέλος.

ι) Να διεξάγουν ενδιάμεση αξιολόγηση για διαδοχικά προγράμματα συνδυασμένης διάρκειας άνω των τριών ετών και χρησιμοποιούν τα αποτελέσματα για να αξιολογήσουν τις ρυθμίσεις σχεδίασης και παρακολούθησης.

ια) Να αναλύσει το κατάλληλο πλαίσιο υποστήριξης και εποπτείας για την περίοδο μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος.

Η Κομισιόν δήλωσε ήδη ότι λαμβάνει υπόψιν τις συστάσεις του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, αλλά παραθέτει τη δική της αναλυτική απάντηση, όπου υπογραμμίζονται οι δυσχέρειες και οι πραγματικές συνθήκες όπου εκτυλίχθηκαν οι παραπάνω διαβουλεύσεις.

Μοσκοβισί: Οι προηγούμενες αποφάσεις δεν λήφθηκαν σε κενό

"Οι προηγούμενες αποφάσεις δεν λήφθηκαν σε κενό, αλλά μέσα σε μια βαθιά και παρατεταμένη κρίση, άνευ προηγουμένου ως προς τα χαρακτηριστικά της", υπενθυμίζει ο αρμόδιος για το ελληνικό πρόγραμμα Επίτροπος Πιέρ Μοσκοβισί προς το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, το οποίο ασκεί κριτική στις αποφάσεις για την Ελλάδα με σημερινή του έκθεση.

"Είναι καιρός να αφήσουμε πίσω μας αυτό το δύσκολο κεφάλαιο", σημειώνει ο Επίτροπος και τονίζει ότι "η Κομισιόν θα συνεχίσει να στηρίζει την Ελλάδα στις προσπάθειές της να προωθήσει την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας και να επιστρέψει στις χρηματοπιστωτικές αγορές σε βιώσιμη βάση - προς όφελος όλων των Ελλήνων πολιτών".

Απαντώντας στις συστάσεις του ΕΕΣ, ο Επίτροπος σημειώνει ότι "απέχουμε μόλις εννέα μήνες από το τέλος του Προγράμματος Στήριξης και Σταθερότητας για την Ελλάδα, η χώρα εκπληρώνει τις μεταρρυθμιστικές της δεσμεύσεις και αρχίζει να αισθάνεται τα οφέλη".

Υπενθυμίζει δε ότι "η οικονομία αναθερμαίνεται και η ανεργία μειώνεται από τα προηγούμενα εξαιρετικά υψηλά επίπεδα".

Αναλυτικά, ο Επίτροπος τονίζει στη δήλωσή του ότι "οι θετικές εξελίξεις περιλαμβάνουν την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, το κλείσιμο της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος και, πιο πρόσφατα, την περαιτέρω ελάφρυνση των κεφαλαιακών ελέγχων".

"Ως εκ τούτου, μια προοδευτική επιστροφή στις αγορές έχει καταστεί αξιόπιστη προοπτική για την Ελλάδα", καταλήγει ο Επίτροπος Μοσκοβισ, στην απάντησή του προς τις συστάσεις του ΕΕΣ.