Quantcast

Περί του συστήματος των περικοπών και άλλα τινά

Πως αντιμετώπιζαν οι πρόγονοί μας τις οικονομικές κρίσεις που δεν τους άφηναν σε ησυχία.
Του Θωμά Σιταρά, Αθηναιογράφου

Η κρίση του 1929, που ξεκίνησε με το μεγάλο κραχ της Νέας Υόρκης, έκανε αισθητή την παρουσία της στην Παλιά Αθήνα τις χρονιές 1930-1932. Πολλές τράπεζες φαλίρισαν, πολλοί νοικοκυραίοι έχασαν σε μια νύχτα τα πάντα.

Συνηθισμένοι πια σε τέτοιες καταστάσεις οι πρόγονοι μας έδειχναν απίθανη υπομονή, εμπιστοσύνη στις δυνάμεις τους, στους ηγέτες τους, και στο μέλλον της χώρας.

Η κοινωνική συνοχή της εποχής αφήνει έκπληκτο κάθε ερευνητή του παρελθόντος.



Βέβαια ένα διαφορετικό κρυφό όπλο, που έπαιζε σημαντικότατο ρόλο, και φαίνεται να περίσσευε εκείνη την εποχή τουλάχιστον, ήταν ο αυτοσαρκασμός και το χιούμορ.

Σας έχω εδώ ένα χρονογράφημα του 1931 της εφημερίδας «Αθηναϊκά Νέα». Διαχρονικό και ιδιαίτερα επίκαιρο, υπογράφεται από το νεαρό τότε ρεπόρτερ Δημήτρη Ψαθά.

«Σε μαύρην μελαγχολίαν βρίσκω βυθισμένον τον φίλον μου Δημοσθένην. Έχει χώσει το κεφάλι του μέσα στα χαρτιά, καλαμάρια, αριθμούς, μια πήχυ προσθέσεις, αφαιρέσεις και έχει το ύφος ανθρώπου πού αρπάζει με τα δόντια μίαν σανίδαν εν τω μέσω φουρτουνιασμένου πελάγους.

-Δημοσθένη, αγαπητέ μου φίλε, γράφεις τον Φάουστ; Επελάγωσες; Σε βλέπω και καταποντίζεσαι!

Σηκώνει τα μάτια και βλέπω στο βλέμμα του σπαρακτικούς τόνους απογνώσεως.

-Μην κάνεις πνεύμα με την δυστυχίαν. Ανακαλύπτω από ημέρας εις ημέραν την ματαιότητα των μαθηματικών. Δείξε μου μίαν σελίδα σε παρακαλώ όπου να διδάσκουν, πώς μπορεί από τα πέντε να βγούν εφτά. Τα πρώτα τα έχω. Τα δεύτερα τα θέλω.

Δεν αρκεί να μού πής πώς έχω πλευρίτη κύριε. Θέλω να μού τον θεραπεύσης! Αυτός είνε ο προορισμός και η υποχρέωσις της επιστήμης.

Ποιος έχει αντίρρησιν; Αλλά τα δόγματα των οικονομικών επιστημών επάνω σ’ αυτά τα προβλήματα είνε γνωστά. Τα αγνοούν λοιπόν όλοι εκείνοι των οποίων ο προϋπολογισμός κουτσαίνει;

Δεν βλέπετε; Κάθε φορά πού οι προϋπολογισμοί ατομικοί ή κρατικοί αρχίζουν να παριστάνουν τον… Ήφαιστον, αι επιστήμαι των αριθμών κατσουφιάζουν και προσφέρουν την στερεότυπον συνταγήν:

Έ, σείς εκεί!... Θα φάτε τα μούτρα σας. Οικονομίες. Περικοπή των περιττών δαπανών!



Να συμμορφωθούμε ευχαρίστως χωρίς καμμίαν αντίρρησιν. Αλλά και εγώ και εσύ και ο Δημοσθένης φίλε μου, στρωνόμαστε κάτω, τα μετράμε, τα ξαναμετράμε, αφαιρούμε κάθε τόσο κι’ από κάτι, ιδρώνουμε, στενάζουμε και τραβάμε τα μαλλιά μας:

Σύμφωνοι, θα κάνωμε περικοπές- αλλά τι διάβολο περικοπές;

Υπάρχουν σκαλοπάτια ζωής. Στο επάνω-επάνω βρίσκεται το μαύρο χαβιάρι, στο κάτω-κάτω η ταραμοσαλάτα.
Κυττάμε πού ακριβώς βρισκόμαστε, εξακριβώνουμε πώς κοντεύομε να φτάσωμε πιο κάτω από το τελευταίο, μας πιάνει μελαγχολία –ο κ. Δημοσθένης βάζει κάτω τα χαρτιά και αρχίζει να κόβη.

Έξω το τσιγάρο πρώτα-πρώτα γιατί είναι η μεγαλυτέρα περιττή δαπάνη. Και επειδή ξεκινά κανείς από την αρχήν ότι περιττή δαπάνη είναι κάθε δαπάνη πού δεν βοηθεί εις την συντήρησιν του οργανισμού, η μπόρα παίρνει με την σειράν και άλλα κοντύλια.

Έξω ο καφές. Έξω η μπύρα. Έξω το φρούτο από το τραπέζι. Όλα αυτά δεν προσφέρουν καμμίαν ουσιαστικήν υπηρεσίαν στον άνθρωπον. Η δήθεν απόλαυσις πού παρέχουν, είνε ζήτημα υποβολής.



Ο κινηματογράφος και το θέατρον; Κομμένα! Κάτω το καπέλλο. Τα ρούχα περιωρισμένα. Ένα κοστούμι τον χρόνο αρκεί και παρααρκεί.

Έξω τα πολυδάπανα ξενύχτια. Έξω το γλέντι και οι παρέες. Οι διασκεδάσεις όχι μονάχα δεν ωφελούν, αλλά και φθείρουν την ζωήν.

Έξω τα τυχερά παιχνίδια και ο ιππόδρομος. Ξύρισμα, κούρεμα δίς του έτους. Κανείς δεν απέθανε επειδή είχε μακρυά γένεια και μαλλιά.

Κάποιος σοφός οικονομολόγος προ ολίγου, μας έκανε την σύστασι να κλείσουμε και τα σχολεία μας ακόμη. Έξω λοιπόν και το κοντύλι της εκπαιδεύσεως.

Εφαντασθήκατε τι είδους ευτυχία θα προκύψη απ’ αυτήν την ιδεώδη λύσιν; Ο προϋπολογισμός θα ισοσκελισθή και αυτό είναι το πάν. Η ζωή θα μπή σε νέα καλούπια, του απολύτως απαραιτήτου.

-Νικολάκη, πίνεις γάλα; Πάλι άρχισες την κραιπάλην;

-Έ, τι να γίνη… Μια φορά το χρόνο είναι!

Προς μεγάλην δόξαν και τιμήν του δόγματος των οικονομιών. Ένα πράγμα δεν μπορώ να καταλάβω. Γιατί δεν μας συνιστούν να κόψωμε τον λαιμόν μας. Είνε απλουστέρα και ριζικωτέρα λύσις του συστήματος των περικοπών».

Θωμάς Σιταράς, Αθηναιογράφος (www.paliaathina.com)