Φως σε άγνωστες πτυχές του διαλόγου ανάμεσα στην Ιερά Σύνοδο και το υπουργείο Παιδείας για το μάθημα των Θρησκευτικών φέρνει στο φως ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος.
του Αντώνη Τριανταφύλλου
Φως σε άγνωστες πτυχές του διαλόγου ανάμεσα στην Ιερά Σύνοδο και το υπουργείο Παιδείας για το μάθημα των Θρησκευτικών φέρνει στο φως ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος που σε ανακοίνωσή του αποκαλύπτει τα όσα διαδραματίστηκαν σε συνάντηση αντιπροσωπείας της Ιεράς Συνόδου με τον υπουργό Παιδείας.
Ο ιεράρχης συμμετείχε στις διαβουλεύσεις με την πολιτεία για το περιεχόμενο του μαθήματος των Θρησκευτικών και ήταν μέλος της Επιτροπής της Ιεράς Συνόδου που συναντήθηκε τον Ιανουάριο του 2016 με τον Νίκο Φίλη.
Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος τον περασμένο Ιανουάριο (σ.σ. στις 13-1-2016) απέστειλε στον υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων επιστολή στην οποία διατύπωνε τις απόψεις της καθαρά, με αντικειμενικότητα και νηφαλιότητα.
Επιτροπή Αρχιερέων, αποτελούμενη από τους Μητροπολίτες Ναυπάκτου Ιερόθεο, Καστορίας Σεραφείμ και Σερρών Θεολόγο και τον Νομικό Σύμβουλο της Ιεράς Συνόδου, επισκέφθηκε τον Νίκο Φίλη στο Γραφείο του, τού παρέδωσαν την επιστολή της Ιεράς Συνόδου, ανέλυσαν το θέμα και του διατύπωσαν με σαφήνεια, όπως λέει ο Μητροπολίτης Ιερόθεος, ότι το ισχύον μάθημα των Θρησκευτικών δεν είναι κατηχητικό και ομολογιακό, αλλά γνωσιολογικό, πολιτισμικό με θρησκειολογική αναφορά.
Παρών στη συνάντηση εκείνη ήταν και ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής Γεράσιμος Κουζέλης. Σύμφωνα με τον Μητροπολίτη Ναυπάκτου, ο υπουργός Παιδείας δεν άνοιξε τον φάκελο με την επιστολή, αλλά τον παρέδωσε μπροστά στα μέλη της αντιπροσωπείας της Ιεράς Συνόδου στον Πρόεδρο του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής.
Το κείμενο της επιστολής προς τον Νίκο Φίλη ενέκρινε ομόφωνα και η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος τον Μάρτιος 2016.
Διαβάστε αναλυτικά την επιστολή της Ιεράς Συνόδου προς τον υπουργό Παιδείας Νίκο Φίλη
«Κύριε ?πουργέ,
Μέ Συνοδική ?πόφαση ? ?ποία ?λήφθη στή Συνεδρία τ?ς 13ης μηνός ?ανουαρίου τ.?., σ?ς γνωρίζουμε ?τι ? Διαρκής ?ερά Σύνοδος τ?ς ?κκλησίας τ?ς ?λλάδος, κατόπιν ?νδελεχο?ς μελέτης τ?ν ζητημάτων πού τέθηκαν τόν τελευτα?ο καιρό γύρω ?πό τό μάθημα τ?ν Θρησκευτικ?ν, ?ποφάσισε νά σ?ς γνωστοποιήσει σχετικές της ?νέργειες καί τίς ?ντίστοιχες θέσεις.
[...]
1. ? διαδιδόμενη ?ποψη ?τι τά βιβλία το? μαθήματος τ?ν Θρησκευτικ?ν ε?ναι κατηχητικά καί ?μολογιακά ε?ναι ?σφαλμένη ?ως καί παραπλανητική. ? χαρακτήρας τ?ν σύγχρονων βιβλίων στή χώρα μας ε?ναι γνωσιολογικός καί πολιτιστικός μέ θρησκειολογική κατεύθυνση. ?δη ? διδακτική ?λη γιά τούς νέους τ?ς μετεφηβικ?ς ?λικίας ε?ναι σημαντικά ?μπλουτισμένη στίς τάξεις το? Λυκείου μέ γνωστικό ?λικό γιά ?λλα θρησκεύματα καί δόγματα καί μέ ε?καιρίες προβληματισμο? γιά τίς θρησκευτικές καί ?θικές διαστάσεις σύγχρονων προβλημάτων (π.χ. σχέσεις δύο φύλων, ο?κογένεια, βιοϊατρική, ?λλοτρίωση, ?ποτίμηση τ?ς ?νθρώπινης ζω?ς, ναρκωτικά, κοινωνία τ?ς πληροφορίας, ο?κολογικό πρόβλημα).
2. Τό γεγονός ?τι στό σημερινό μάθημα προηγε?ται ? παροχή γνώσεων γύρω ?πό τήν ?ρθόδοξη θρησκευτική παράδοση το? τόπου δέν σημασιοδοτε? διαδικασία κατηχήσεως τ?ν ?ρθοδόξων μαθητ?ν ? προσηλυτισμο? τ?ν μή ?ρθοδόξων μαθητ?ν, καθώς τό μάθημα δέν ?πευθύνεται μόνο σέ ?ρθόδοξους μαθητές. ?σχυρισμοί περί δ?θεν ?μολογιακο? χαρακτ?ρα το? μαθήματος ?κκινο?ν ?πό ?ρνητική προϊδέαση γιά τό ?διο τό μάθημα καί τό ρόλο τ?ν ?κπαιδευτικ?ν, ?πιστημόνων θεολόγων, ?ς φορέων θρησκευτικο? μισσιοναρισμο? μέσα στό ?λληνικό σχολε?ο. ?ξάλλου, ? ?ντικειμενικός χαρακτήρας το? μαθήματος δέν θίγεται ?πό τήν κατά προτεραιότητα παράθεση τ?ς ?ρθόδοξης Χριστιανικ?ς παράδοσης, ?φο? κατ’ ?νάγκην τό μάθημα πρέπει νά λαμβάνει ?π’ ?ψιν τά τοπικά, ?στορικά, θρησκευτικά καί πληθυσμιακά συμφραζόμενα τ?ς ?λληνικ?ς σχολικ?ς τάξης, ?λλά καί τόν στόχο τ?ς ?μαλ?ς ?νταξης το? μαθητ?, ?σχέτως θρησκεύματος, στήν ?λληνική κοινωνία, ? ?ποία κατά πλειοψηφία ?σπάζεται τό ?ρθόδοξο Χριστιανικό δόγμα.
3. Παλαιές καί πρόσφατες ?ποφάσεις διοικητικ?ν δικαστηρίων, πού ?ρμηνεύουν τά σχετικά ?ρθρα το? Συντάγματος, ?ποφαίνονται ?μόφωνα ?πέρ τ?ς ?ποχρεωτικ?ς διδασκαλίας το? μαθήματος τ?ν Θρησκευτικ?ν μέ κύρια βάση τήν ?ρθόδοξη χριστιανική παράδοση καί μέ δικαίωμα ?παλλαγ?ς γιά ?σους δέν ε?ναι ?ρθόδοξοι χριστιανοί. Παράλληλα, ?πως ?χει ?ξηγήσει τό Ε?ρωπαϊκό Δικαστήριο ?νθρωπίνων Δικαιωμάτων, τό μάθημα τ?ν Θρησκευτικ?ν, ?πως καί ?λα τά σχολικά μαθήματα, πρέπει νά διέπεται ?πό τίς ?ρχές τ?ς ?ντικειμενικότητας καί το? πλουραλισμο?, ?λλά ο? ?ρχές α?τές δέν παραβιάζονται μόνο καί μόνο ?πειδή τό μάθημα τ?ν Θρησκευτικ?ν ?ναφέρεται κατά κύριο λόγο στήν κυρίαρχη θρησκευτική παράδοση το? ο?κείου κράτους, ?κανοποιώντας καί τήν ?πιθυμία τ?ν γονέων τ?ν μαθητ?ν.
4. ? παρέλευση μερικ?ν ?τ?ν ?πό τότε πού ?γράφησαν τά βιβλία πού διδάσκονται στήν Μέση ?κπαίδευση δικαιολογε? τήν ?πικαιροποίησή τους. Παραμένοντας στήν ?δια μεθοδολογία το? ?σχύοντος Προγράμματος Σπουδ?ν, ?σον ?φορ? στήν ?στορική ?ργάνωση τ?ς ?λης, ε?ναι δυνατόν νά ?πάρξουν προσθ?κες, ο? ?πο?ες διευρύνουν τό θρησκειολογικό, ?δεολογικό καί πολιτιστικό πεδίο τ?ς ?λης μέ σκοπό τήν ?παύξηση τ?ς μορφωτικ?ς ?ξίας καί συμβολ?ς του στήν ?κπαίδευση τ?ν νέων. Προτείνεται α?τές ο? προσθ?κες νά γίνουν στό τέλος κάθε βιβλίου, ?στε ο? μαθητές, τ?ν ?ποίων ? πλειοψηφία ?νήκει στήν ?ρθόδοξη ?κκλησία, ?λλά καί ?σοι μή ?ρθόδοξοι μαθητές ?πιθυμο?ν νά ?ποκτήσουν γνώσεις γιά τήν θρησκευτική καί πολιτιστική παράδοση το? τόπου μας, νά ?ποκτήσουν συγκροτημένη ε?κόνα.
5. Στήν ?ποχή μας, κατά τήν ?ποία ?σχυροποιο?νται φονταμενταλιστικές ?πόψεις ?λλων θρησκει?ν καί ?ντικοινωνικές τάσεις διαφόρων παραθρησκευτικ?ν φαινομένων καί ?πικίνδυνων σεκτ?ν, ? διδασκαλία τ?ς ?ρθοδόξου Θεολογίας, ? ?ποία διακρίνεται γιά τήν ?γάπη, τήν ?νεκτικότητα, τήν ε?ρηνική διάθεση καί ε?ναι ?παλλαγμένη ?πό φονταμενταλισμούς καί ρατσισμούς, θά βοηθήσει ?ρκούντως καί στήν κοινωνική συνοχή. Στό θέμα α?τό δέν πρέπει νά ?πικρατο?ν ο? ?γκυλώσεις το? παρελθόντος. Τό σχολε?ο καί ? σχολική κοινότητα δέν ε?ναι χώρος ?πιβεβαίωσης καμίας πολιτικ?ς συνθηματολογίας, τά σχολικά μαθήματα δέν μπορο?ν νά διαχωρίζονται σέ «προοδευτικά» καί «συντηρητικά», ο?τε ?πιτρέπεται ? διεξαγωγή ?ποιουδήποτε ?τυπου δημοψηφίσματος φρονημάτων στήν πλάτη τ?ν μαθητ?ν, ?πως ?πιχειρήθηκε μέ τίς ?ποσχέσεις περί ?ναιτιολόγητης ?παλλαγ?ς ?πό α?τό.
Μέ στόχο τήν ?ναλυτική παρουσίαση τ?ν ?σων ?νωτέρω ?τέθησαν, ?ποστέλλεται συνημμένως στήν παρο?σα ?πιστολή καί ? ?ναλυτική ε?σήγηση το? Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί ?γίου Βλασίου κ. ?εροθέου, ?γκριτου ?πιστήμονα θεολόγου καί συγγραφέα, πρός τόν σκοπό ? ?κκλησία τ?ς ?λλάδος, ?ς μητέρα καί πνευματική τροφός, νά συμβάλει στόν ?θνικό Διάλογο γιά τήν παιδεία καί τή λήψη τ?ν σχετικ?ν ?ποφάσεων ?πό τό ?πουργε?ο σας, τή συνεργασία μέ τό ?πο?ο ?λλωστε ?ς πρός τό μάθημα τ?ν Θρησκευτικ?ν ?πιβάλλει καί ? Καταστατικός Χάρτης τ?ς ?κκλησίας τ?ς ?λλάδος (?ρθρο 9 παρ. 1 περ. ε΄ Ν. 590/1977). ? ?κκλησία τ?ς ?λλάδος προτίθεται νά συνεργαστε? περαιτέρω, στή βάση τ?ς ?πιστημονικ?ς βελτίωσης το? ?πάρχοντος μαθήματος καί τ?ς στήριξης τ?ν καθηγητ?ν του. ?ντιτίθεται στήν κατάργηση καί ?ντικατάστασή του ?πό ?να μάθημα «γεωγραφίας τ?ν θρησκει?ν» ? «θρησκευτικο? ?γκυκλοπαιδισμο?» μέ κάποια ?πλ?ς ?διαίτερη παρουσίαση τ?ς παρουσίας τ?ς ?ρθοδοξίας στόν ?λλαδικό χ?ρο. ? ?δέα τ?ς ποσοτικ?ς ?ξίσωσης τ?ς ?ρθόδοξης χριστιανικ?ς παράδοσης μέ τίς ?λλες θρησκευτικές παραδόσεις, ?στε νά γίνει τό μάθημα τ?ν Θρησκευτικ?ν «πολιτικά ?ρθότερο» κινε?ται μακράν τ?ν νομικ?ν δεσμεύσεων καί ?κπαιδευτικ?ν στόχων το? ?σχύοντος Συντάγματος (?ρθρο 16 παρ. 2) καί τ?ς κείμενης νομοθεσίας (?ρθρα 1 Ν. 1566/1985, 1 παρ. 2 περ. γ΄ Ν. 4186/2013) σέ χώρα μέ ?σχυρά πλειοψηφο?ντες τούς ?ρθοδόξους χριστιανούς, συγκεκριμένο πολιτιστικό κεφάλαιο καί δεδομένη θρησκευτική ?στορία καί συγχρονία το? Λαο? μας.
?ν κατακλε?δι ? ?ερά Σύνοδος ?ποφάσισε ?ς πρότασή της πρός τό ?πουργε?ο Παιδείας, ?ρευνας καί Θρησκευμάτων ?ς πρός τό μάθημα τ?ν Θρησκευτικ?ν, νά ?πικεντρωθε? τό ?νδιαφέρον στό ?σχύον Πρόγραμμα Σπουδ?ν μέ τήν δική του θεματική μεθοδολογία, στό ?πο?ο ?μως θά γίνουν μερικές βελτιώσεις, ?ντασσοντάς το στά σύγχρονα παιδευτικά δεδομένα, ?πότε νά ε?σαχθο?ν σέ κάθε βιβλίο -?χι σέ κάθε μάθημα- μερικά κεφάλαια θρησκειολογικά, ?νάλογα μέ τήν θεματολογία το? βιβλίου, ?φο? ?μως δοθε? προτεραιότητα στήν ?ρθόδοξη παράδοση, τήν ?ποία ?κολουθε? ? πλειοψηφία τ?ν ?λλήνων πολιτ?ν, ?λλά καί νά χρησιμοποιηθο?ν ?ς ?φαρμογές καί τά καλά στοιχε?α το? Νέου Προγράμματος Σπουδ?ν.
Μέ τήν πεποίθηση ?τι θά ?ποδώσετε τήν ?ρμόζουσα βαρύτητα στή σαφ? καί συγκεκριμένη πρόταση τ?ς ?ερ?ς Συνόδου, ?νταποκρινόμενος θετικά, σ?ς ε?χαριστο?με ?κ τ?ν προτέρων, ε?χόμενοι ? Θεός νά σ?ς ε?λογε? καί νά σ?ς ?νισχύει στά ε?θυνοφόρα καθήκοντά σας».
Ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου κλείνοντας την ανακοίνωσή του σημειώνει ότι, με βάση το περιεχόμενο της επιστολής, η θέση της Εκκλησίας για τον γνωσιολογικό, πολιτισμικό με θρησκειολογική αναφορά χαρακτήρα του υφιστάμενου μαθήματος των Θρησκευτικών είναι σαφής, παρόλα αυτά όμως «εξακολουθεί το Υπουργείο και μερικοί άλλοι να διατείνωνται ότι το ισχύον μάθημα των Θρησκευτικών είναι κατηχητικό και ομολογιακό και ότι η Εκκλησία συνευδοκεί σε αυτό!».