Η παράσταση στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων ταξιδεύει έως την Τετάρτη το κοινό σε μια γλυκόπικρη ιστορία καθημερινής μάχης, που δίνεται αιώνες τώρα.
Οχτώ γυναίκες, στην παράσταση «Πηνελόπες», ταξιδεύουν το κοινό τους σε μια γλυκόπικρη ιστορία καθημερινής μάχης, που δίνεται αιώνες τώρα. Τα λόγια γυναικών από τη Γεωργία και από τη Συρία αναμειγνύονται με κομμάτια από την Ιλιάδα του Ομήρου και τις Τρωάδες του Ευριπίδη, συνθέτοντας αυτό το «Έπος των γυναικών».
Είναι ένας χορός πολεμιστριών μιλάει για τη μάχη, τραγουδάει, χορεύει, γλεντάει, πολεμάει, κάτι κερδίζει, κάτι χάνει.
Το κείμενο του έργου αποτελεί σύνθεση από συνεντεύξεις μεταναστριών από τη Γεωργία και γυναικών προσφύγων από τη Συρία, τις οποίες έχει πάρει η Αφροδίτη Μητσοπούλου, που συνέλαβε την ιδέα και υπογράφει τη σκηνοθεσία. Στο πρώτο μέρος της παράστασης οι Γεωργιανές συνομιλούν με την Ιλιάδα στα ελληνικά. Στο δεύτερο, οι Σύριες, ως Τρωάδες, μιλούν στα αγγλικά με ελληνικούς υπότιτλους.
Η παράσταση ξαφνιάζει ευχάριστα. Πηγαίνοντας, σκέφτεται κανείς, «πρόσφυγες, μετανάστες, Όμηρος, Τρωάδες, μάλλον βαρύ θα είναι το έργο...». Κι όμως, οι «Πηνελόπες» διηγούνται τις ιστορίες τους, τους έρωτές τους, τη ζωή που άφησαν και τη ζωή που βρήκαν, τους κινδύνους που αντιμετώπισαν, μέσα από τραγούδι, χιούμορ, αισιοδοξία, παρά την τραγικότητα των γεγονότων. Όλα, τελικά, είναι μέρος της ζωής και αυτές θα νικήσουν. Για τα παιδιά τους, τους άνδρες τους, τις ίδιες, δεν έχουν τίποτα να χάσουν. Μόνο ένα κόσμο να κερδίσουν...
Ποιος πηγαίνει στη μάχη και ποιος μένει πίσω; Θα γυρίσω ποτέ πίσω; Και αν ναι, θα έχει μείνει κάτι να με περιμένει; Ο θεατής ταυτίζεται, προβληματίζεται, συγκινείται, συνειδητοποιεί πως τα αισθήματα, οι προσπάθειες, οι αγωνίες, των ανθρώπων, όπου και να βρίσκονται, μοιάζουν πάρα πολύ, είτε μεγάλωσε κάποιος στην Τιφλίδα, είτε στην Αθήνα, είτε στη Ράκκα.
Ο «Νόμος του ταξιδιού»: Μια έκθεση αφιερωμένη στον καταυλισμό της Λέσβου
«Έρχεται ξάφνου, ρούφουλας, σφοδρής ανεμοζάλης
και σύρριζ' απ' τον λάκκον του στο χώμα το ξαπλώνει»
-Είχαμε και μεις πολύ ωραία ζωή, όμως χάλασε το κόμμουνισμ και όλα.
ό,τι λεφτά είχαμε στην τράπεζα, μας είπανε μια μέρα, έχετε μηδέν.
-Είχα πει δυο χρόνια θα μείνω, τώρα πέντε, έξι, εφτά… σε λίγο οχτώ.
«Αγαπητέ Μενέλαε, δεν έχω ελπίδα πλέον, να γυρίσουμε απ' τον πόλεμον εμείς εις την πατρίδα»
Και όλα αυτά μέσα στο συνεχώς επαναλαμβανόμενο τραγουδάκι «σφουγγαρίζω, σφουγγαρίζω αααα».
Ως γνωστόν, η Ιλιάδα αναφέρεται στην μανία του πολέμου, στην οργή του ανθρώπου. Και ανάμεσα στις προσωπικότητες των ανδρών πολεμιστών, διακρίνονται γυναίκες, όπως η Ελένη, η Εκάβη, η Ανδρομάχη.
Το έργο του Ευριπίδη παρακολουθεί την τύχη των γυναικών της Τροίας, αφού η πόλη τους είχε λεηλατηθεί, οι άντρες τους είχαν σκοτωθεί και οι οικογένειές τους, όσες απέμειναν, πρόκειται να παρθούν σαν σκλάβοι.
«Οι "Πηνελόπες" είναι οι γυναίκες. Η σύγχρονη Πηνελόπη δεν κάθεται πια σπίτι να περιμένει. Πάει στη μάχη, γιατί ο πόλεμος δεν μπορεί να κερδηθεί μόνο από τους άνδρες. Πολλές φορές περνούν δυσκολότερα από τους άνδρες, σαν να έχουν αντιστραφεί οι ρόλοι. Ο πόλεμος έχει εμπλουτιστεί. Είναι ο πόλεμος, που υπήρχε παλιά και το νέο είδος, ο οικονομικός πόλεμος. Οι Γεωργιανές φεύγουν από την πατρίδα τους, στέλνοντας στις οικογένειές τους χρήματα, μεγαλώνοντας τα παιδιά και φροντίζοντας τους γονείς αλλονών. Οι Σύριες γλίτωσαν από τον πόλεμο, τη θάλασσα, βρέθηκαν στα σύνορα και συνεχίζουν να δίνουν μάχη για τη ζωή τους. Γιατί δεν χωρούν πουθενά. Για τις ίδιες, τα παιδιά τους, τώρα η μάχη είναι πιο δύσκολή, πριν ήταν πιο ξεκάθαρα. Πρέπει να παλέψουν για όλα, το σπίτι, τη δουλειά, την αξιοπρέπειά τους» περιγράφει η κ. Μητσοπούλου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
«Τ' ακρογιάλια της Μυκόνου, της Δήλου οι βράχοι, η Σκύρος, η Λήμνος
Και του Καφηρέα ο κάβος, κουφάρια θα γεμίσουν».
-Σε μια πλαστική βάρκα εξήντα άτομα, από τη Σμύρνη στη Λέσβο, η κόρη μου δεν μπορεί να αναπνεύσει, το νερό μπαίνει μέσα, όλοι κλαίνε, στα μισά η μηχανή χαλάει, εκεί λέω, θα πεθάνουμε...
«Και τα δάκρυα πέφτουν πάνω στα δάκρυα για τα σπίτια που χάσαμε»
-Και η κουζίνα μου είναι πολλή μεγάλη και η βεράντα μου πανέμορφη, με λουλούδια, ένα ωραίο σπίτι. Και το άφησα εκεί.
«Έχω ακούσει / για μια χώρα σεβαστή,
Που διατρέχει ο Πηνειός,
Στην πανέμορφη / ρίζα του Ολύμπου.
Έχουνε λέει εκεί όλα τα καλά
Κι η γη τους / είναι καρπερή»
-Μου είπαν στη Σουηδία είναι καλά και η χώρα τους πολλή όμορφη
«Πώς να μην ματώνουν τα μάτια, βλέποντας το τέλος του σπιτιού, που γέννησα τον γιο μου
Τώρα σε εγκαταλείπουμε όλοι. Εμείς οι ζωντανοί πιο δύστυχοι και από τους νεκρούς»
-Στη Χομς πολλές γυναίκες δεν έχουν πια παιδιά, σκοτώθηκαν όλα. Έτσι, αποφασίσαμε να φύγουμε από τη Συρία.
Οι ηθοποιοί είναι επαγγελματίες, ή μέλη της χορωδίας Εξαρχείων, που έχουν από καμία έως μεγάλη προηγούμενη σκηνική εμπειρία.
Η φυσικότητα με την οποία προσεγγίζουν το κείμενο, κάνει την παρουσία τους καθηλωτική και το «σφουγγαρίζω» από ένα κωμικό τραγουδάκι μετατρέπεται σε σύμβολο.
Συντελεστές:
Σύλληψη-σκηνοθεσία-δραματουργία: Αφροδίτη Μητσοπούλου
Παίζουν: Ευαγγελία Αστρίδου, Ειρήνη Γλαμπεδάκη, Νίκη Καράλη και τα μέλη της Χορωδίας Εξαρχείων Dorothy A., Αφροδίτη Μητσοπούλου, Εύα Μυλωνά, Όλγα Συντυχάκη, Ξένια Χρυσοχόου
Μουσικός επί σκηνής: Ιάκωβος Μολυμπάκης
Διδασκαλία τραγουδιού: Santiago Quadri
Επιμέλεια κίνησης: Ιάκωβος Μολυμπάκης
Κοστούμια-σκηνικά: Μάνος Τσιχλής Φωτισμοί: Γιώργος Αγιαννίτη
Βοηθός σκηνοθέτη: Έλενα Λεχρή-Κοτρώνη
Μετάφραση-υπέρτιτλοι: Νεκταρία Χαριτάκη.
«Οι Πηνελόπες» παίζονται κάθε Τετάρτη στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων, Κύπρου 91 στην Κυψέλη, στις 21.00, έως και τις 29 Μαρτίου 2017.