Quantcast

«Να επαναεφεύρουμε την ελπίδα»

Τι λέει η Έφη Θεοδώρου, σε σκηνοθεσία της οποίας μεταφέρεται επί σκηνής η μυθιστορηματική τριλογία του Στρατή Τσίρκα «Ακυβέρνητες πολιτείες».

Δύο ιστορικά θέατρα της Αθήνας, το Εθνικό Θέατρο και το Θέατρο Τέχνης, συμπράττουν για να μεταφέρουν επί σκηνής τη μυθιστορηματική τριλογία του Στρατή Τσίρκα «Ακυβέρνητες πολιτείες».

Η αρχή έγινε την Τετάρτη 29 Μαρτίου με την παράσταση της «Λέσχης», που ανεβαίνει στο «Υπόγειο» του Θεάτρου Τέχνης, σε σκηνοθεσία 'Έφης Θεοδώρου.

Θα ακολουθήσουν, σε άλλους χώρους των δύο θεατρικών οργανισμών, στις 17 Οκτωβρίου η «Αριάγνη», σε σκηνοθεσία Γιάννη Λεοντάρη, και στις 18 Ιανουαρίου της επόμενης χρονιάς η «Νυχτερίδα», σε σκηνοθεσία 'Αρη Τρουπάκη.

Πώς αποκτά ένα μυθιστόρημα σκηνική παρουσία, με ποιον τρόπο μεταφέρεται στο σανίδι η λογοτεχνία; «Υπάρχουν, βεβαίως, πολλοί τρόποι για να γίνει κάτι τέτοιο» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Έφη Θεοδώρου:

«Ο πιο συνηθισμένος είναι να μετατραπεί η αφήγηση σε διάλογο και να αποκτήσει κατ' αυτόν τον τρόπο η λογοτεχνία θεατρική μορφή. Έχω ασχοληθεί και στο παρελθόν με τη "Λέσχη", στο μάθημα δραματουργίας του Σάββα Κυριακίδη στο Εθνικό, είναι ένα μυθιστόρημα που ξέρω πολύ καλά, και πρέπει να πω ότι ο τρόπος αυτός δεν με ενδιαφέρει γιατί αν επιμείνουμε αποκλειστικά στη θεατρική μορφή, θα χαθεί η λογοτεχνία».

Και πρόσθεσε: «Στο δικό μου σχήμα υπάρχουν διάλογοι, αλλά κρατώ και αφηγηματικά μέρη του μυθιστορήματος, με τους ηθοποιούς να αναλαμβάνουν άλλοτε τον ρόλο του δρώντος, με την εκφορά των διαλόγων, και άλλοτε εκείνον του μυθιστορηματικού αφηγητή. Είναι μια σύνθετη παράσταση, που θέλει να ανταποκριθεί στον πρωτοποριακό λογοτεχνικό χαρακτήρα της "Λέσχης"».

Πώς διασώζει ένα λογοτεχνικό έργο τον πρωτοποριακό του χαρακτήρα επί σκηνής;

«Πρόκειται ασφαλώς για ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα. Ο σκοπός είναι να μη χαθεί λεπτό, ούτε από την αφήγηση ούτε από τη διαλογική δράση, και να αποκαλυφθούν ψηφίδα-ψηφίδα οι χαρακτήρες και κομμάτι-κομμάτι η δράση. Για να πάμε και στις λεπτομέρειες, σε ό,τι αφορά το ρεαλιστικό μέρος του βιβλίου, δεν χρειάστηκε να αλλάξει το οτιδήποτε: ένα αστικό σαλόνι, όπου οι ήρωες συναντιούνται και κουβεντιάζουν.

Σε ό,τι αφορά τον λόγο τους, υπάρχουν διάλογοι και μονόλογοι, που ενισχύονται με στοιχεία από το ημερολόγιο και την αλληλογραφία του Τσίρκα. Η παράσταση είναι περίπλοκη όσο και το μυθιστόρημα, αλλά κάποτε πηγαίνει πέρα απ' αυτό.

Όπως μου είπε η Χρύσα Προκοπάκη, η συστηματικότερη μελετήτρια του Τσίρκα, όταν είδε τη θεατρική παράσταση, ανακάλυψε μέσα από τον σκηνικό δρόμο πράγματα που δεν είχε εντοπίσει στο μυθιστόρημα. Απαραίτητη πάντως προϋπόθεση για την επιτυχία του θεατρικού αποτελέσματος, είναι να υπάρξει μια εγρήγορση όλων: να παραμείνουν συγκεντρωμένοι και θεατές και οι ηθοποιοί, επιστρατεύοντας ολόκληρη την ενέργειά τους.

Το ξαναλέω, δεν πρόκειται για εύκολη παράσταση. Είναι ένα στοίχημα που όχι μόνο αγκάλιασε ο Στάθης Λιβαθινός όταν του πρότεινα τη μεταφορά της "Λέσχης", αλλά και επεκτάθηκε από το Εθνικό Θέατρο και το Θέατρο Τέχνης σε ολόκληρη την τριλογία με στόχο να φτάσουμε στο τέλος, όταν θα έχουν ανέβει και τα τρία μέρη των "Ακυβέρνητων πολιτειών", σε μια συνολική δεκάωρη παράσταση».

Τι σημαίνει για τις ημέρες μας η «Λέσχη», τι ακριβώς σηματοδοτεί τόσο θεατρικά όσο και λογοτεχνικά;

«Να σημειώσω καταρχήν» παρατηρεί η Έφη Θεοδώρου, «ότι το έργο δεν χρειάστηκε κανέναν εκσυγχρονισμό γιατί είναι ριζωμένο στην εποχή μας. Ας σκεφτούμε τους πρωταγωνιστές του. 'Ανθρωποι μετέωροι, χωρίς κέντρο και χωρίς πατρίδα, κατακερματισμένοι, έρμαια του πολέμου. Αυτοί είναι οι άνθρωποι που κατακλύζουν σήμερα την Ευρώπη.

Και μπορεί σήμερα να μην έχουμε έναν πραγματικό πόλεμο, αλλά ζούμε άλλου τύπου πολεμικές καταστάσεις, καταστάσεις που δίνουν καινούργιο νόημα στην αριστερή ελπίδα του Μάνου Σιμωνίδη, του πρωταγωνιστή της "Λέσχης", καταστάσεις που μας κάνουν να νιώσουμε ότι μπορούμε να την αναζητήσουμε εκ νέου. Δεν πιστεύω ότι το θέατρο έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τον κόσμο, μπορεί, ωστόσο, να ευαισθητοποιήσει και να κινητοποιήσει τους θεατές του. Κι αυτό δεν είναι λίγο».

Εθνικό Θέατρο: Φεστιβάλ για τον «έρωτα στον καιρό των μνημονίων»