Quantcast

Μαθήματα ιστορίας της Θεσσαλονίκης για ενήλικες

Το πρόγραμμα έχει σκοπό να φωτίσει γνωστές και άγνωστες πτυχές τις τοπικής ιστορίας από την ίδρυσή της μέχρι σήμερα.
Μπορεί πολλοί στη Θεσσαλονίκη να γνωρίζουν τις διαφορετικές φάσεις της ιστορίας της στο πέρασμα των αιώνων από τη Ρωμαϊκή, τη Βυζαντινή και την Οθωμανική περίοδο.

Ωστόσο, λιγότεροι είναι εκείνοι που έχουν ακούσει κάτι για την άλωσή της από τους Νορμανδούς, πληθυσμούς που προέρχονταν από Βίκινγκ κατακτητές της βόρειας περιοχής της Γαλλίας, ή για το κίνημα των Ζηλωτών που δημιούργησαν κάτι πρωτόγνωρο για την εποχή του 14ου αιώνα, καθώς εγκαθίδρυσαν στην πόλη τη «δημοκρατία της Θεσσαλονίκης».

Τα παραπάνω είναι ένα μικρό, μόνο, δείγμα της ύλης του προγράμματος «Θεσσαλονίκη: Μαθήματα ιστορίας» που υλοποιείται εδώ και πέντε χρόνια στον κεντρικό δήμο της πόλης.

Από τα θρανία του νεοκλασικού κτιρίου στην οδό Εγνατίας 132, που έχει μετατραπεί σε κέντρο διά βίου μάθησης, έχουν περάσει μέχρι σήμερα 270 ενήλικες, και όπως λέει στο ΑΠΕ - ΜΠΕ ο επίτιμος σχολικός σύμβουλος φιλολόγων - ιστορικός, Λάμπρος Τσακτσίρας, που διδάσκει εθελοντικά το μάθημα, κύρια κίνητρά του ήταν η «αρρώστια της έδρας», όπως λέει χαριτολογώντας, και η αγάπη για την πατρίδα του, τη Θεσσαλονίκη.

Με αφορμή την έγκριση που έδωσε πρόσφατα το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Θεσσαλονίκης για τη συνέχιση του προγράμματος από το ερχόμενο φθινόπωρο, ο κ. Τσακτσίρας αναφέρει με νόημα: «μερικοί εκπαιδευτικοί την παθαίνουν αυτή την "αρρώστια της έδρας", καθώς τους λείπει η διδασκαλία, ένα σημαντικό κομμάτι από τη ζωή τους. Εγώ βρίσκω τον εαυτό μου μέσα από τη διδασκαλία και αισθάνομαι μεγάλη αγάπη για την Θεσσαλονίκη που είναι και η πατρίδα μου».

Για τους μαθητές και τις μαθήτριές του, σημειώνει ότι είναι όλοι ενήλικες και οι ομάδες που κατά καιρούς παρακολούθησαν τα μαθήματα ιστορίας, από το 2012 μέχρι σήμερα, αποτελούνταν από φοιτητές και φοιτήτριες μέχρι συνταξιούχους.

«Έχουμε σε κάθε ομάδα, 15 εκπαιδευτικούς και 15 πολίτες, διαφορετικών ειδικοτήτων, για παράδειγμα, γιατρούς, μηχανικούς, δικηγόρους, αρχιτέκτονες» λέει και προσθέτει: «ανάμεσά τους βρίσκονται άνθρωποι που έχουν διαβάσει και γνωρίζουν κάποια πράγματα και άλλοι που μπορεί να μην γνωρίζουν πολλά αλλά επιθυμούν πολύ να τα μάθουν».
Χαρακτηρίζει πολυκύμαντη την ιστορία της πόλης, φορτωμένη από πολύ σημαντικά γεγονότα καθώς έχει γίνει επανειλημμένα κέντρο διεθνούς ενδιαφέροντος και υπογραμμίζει την καίρια, γεωπολιτική της θέση.

«Σκεφτείτε ότι όλη η Βαλκανική, μέχρι τα τελευταία χρόνια, είχε μόνο το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Όλα τα εμπορεύματα διοχετεύονταν από εδώ. Για αυτό υπάρχει το διεθνές ενδιαφέρον. Ακόμη και η Αυστρία παλιά είχε στόχο τη Θεσσαλονίκη για να διοχετεύει τα εμπορεύματά της από την κοιλάδα του Αξιού στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης» σημειώνει.

Οι τρεις αλώσεις

Και καθώς το πρόγραμμα έχει σκοπό να φωτίσει γνωστές και άγνωστες πτυχές τις τοπικής ιστορίας της Θεσσαλονίκης από την ίδρυσή της μέχρι σήμερα (αρχαιότητα, βυζαντινά χρόνια, τουρκοκρατία, απελευθέρωση της πόλης το 1912 έως σήμερα), ο κ. Τσακτσίρας αναφέρεται στις τρεις αλώσεις της Θεσσαλονίκης.

«Η πρώτη έγινε το 904 από τους Σαρακηνούς πειρατές, η δεύτερη το 1185 από τον Νορμανδικό στόλο και η τρίτη το 1430 από τους Οθωμανούς Τούρκους. Λιγότερο γνωστά είναι τα γεγονότα της άλωσης από τους Νορμανδούς οι οποίοι κυρίευσαν την πόλη, έμειναν εδώ για τρεις μήνες και μετά νικήθηκαν σε μάχη στο Δημητρίτσι και έφυγαν» λέει.


Το κίνημα των Ζηλωτών και η «Δημοκρατία της Θεσσαλονίκης»


Για το κίνημα των Ζηλωτών σχολιάζει ότι πολλοί μελετητές ασχολήθηκαν με το θέμα όμως ο καθένας το είδε από τη δική του πολιτική σκοπιά και τονίζει:

«το πρόβλημα ήταν πως οποιαδήποτε πληροφορία υπάρχει για τους Ζηλωτές, γράφτηκε από τους αντιπάλους τους για να τους κατηγορήσουν και έτσι καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια για να διαπιστωθεί τι από όλα αυτά συνέβη».

«Το κίνημα των Ζηλωτών είναι κάτι πρωτόγνωρο για την εποχή στην οποία διαμορφώθηκε, στα μέσα του 14ου αιώνα. Έχουμε ουσιαστικά μια δημοκρατία της Θεσσαλονίκης στα χρόνια της βυζαντινής αυτοκρατορίας και ένα κίνημα η ονομασία του οποίου δηλώνει ότι επρόκειτο για ανθρώπους που επιδίδονταν σε κάτι με ζήλο και επιθυμία. Σχηματίστηκε μετά από τη διαμόρφωση δύο διαφορετικών και αντίθετων όψεων στην κοινωνία της πόλης, μιας ομάδας προνομιούχων πλουσίων που ασκούσαν όλες τις εξουσίες και ενός μεγάλου λαϊκού πλήθους. Οι ευγενείς και ισχυροί του χρήματος πήραν το μέρος του επαναστάτη Κατακουζηνού. Αυτός συνεννοήθηκε με το διοικητή της Θεσσαλονίκης και εκείνος υποσχέθηκε να τους παραδώσει την πόλη. Όταν όμως το έμαθαν οι Ζηλωτές της Θεσσαλονίκης επαναστάτησαν, έδιωξαν το διοικητή και ανέλαβαν τη διοίκηση της πόλης, διαμορφώνοντας ένα είδος δημοκρατίας, τη δημοκρατία της Θεσσαλονίκης» επισημαίνει.

Με αφορμή το ενδιαφέρον που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τη Θεσσαλονίκη αλλά και τις ξεναγήσεις που διοργανώνονται στην πόλη με διαφορετικές, κάθε φορά, θεματικές ενότητες, ο κ. Τσακτσίρας τονίζει: «γενικά το να υπάρχει ενδιαφέρον είναι κάτι θετικό. Βέβαια πρέπει κανείς να είναι προσεκτικός καθώς προτού γίνει μια ξενάγηση, πρέπει να γίνεται μια ενημέρωση ιστορική, αρχιτεκτονική, ώστε ο καθένας να γνωρίζει τι πρόκειται να δει».

Σε κάθε περίπτωση υπενθυμίζει τη φράση «ο καθένας αγαπάει περισσότερο αυτό που καλύτερα γνωρίζει» από το «Μικρό Πρίγκιπα» του Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ και τονίζει: «άρα όσο καλύτερα γνωρίζει κανείς την πόλη του, τόσο περισσότερο θα την αγαπάει».