Πώς ερμηνεύουν διπλωμάτες και αναλυτές τις εμπρηστικές δηλώσεις του ιδίου, αλλά και στενών συνεργατών του, που δυναμιτίζουν τις προσπάθειες του ΟΗΕ να επανεκκινήσει τον διάλογο για το Κυπριακό. Ορόσημο για το κυβερνητικό κόμμα της Τουρκίας οι δημοτικές εκλογές της 31ης Μαρτίου. Οι εθνικιστικές κορώνες και τα ακροδεξιά ανοίγματα με στόχο να κερδίσει τη μάχη της Κωνσταντινούπολης. Η αντίδραση της Αθήνας στις νέες προκλήσεις της Αγκυρας και τα επόμενα βήματα στις ελληνοτουρκικές συνομιλίες.
Τη στολή του σουλτάνου φόρεσε πάλι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που αποκάλυψε τις μύχιες επιθυμίες του λέγοντας ότι το 1974 η Τουρκία θα μπορούσε να είχε καταλάβει ολόκληρη την Κύπρο. Η δήλωση αυτή προκάλεσε αίσθηση, γιατί ανατρέπει μια πολιτική επιχειρηματολογία 50 χρόνων από την Αγκυρα, που χαρακτήριζε πάντα την εισβολή ως ειρηνευτική επιχείρηση και προσπαθούσε να επιβάλει στην Κυπριακή Δημοκρατία τα τετελεσμένα, με βάση το δόγμα πως το Κυπριακό λύθηκε το 1974. Τόσο η Αθήνα όσο και η Λευκωσία αντέδρασαν έντονα στο παραλήρημα του Τούρκου Προέδρου, με το κυπριακό υπουργείο Εξωτερικών, μάλιστα, να κάνει λόγο για «απειλή κατά της εδαφικής ακεραιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας».
Μιλώντας σε Τούρκους στρατιωτικούς, ο Ερντογάν είπε ότι «πριν από μισό αιώνα, οι Τουρκοκύπριοι επέστρεψαν από το χείλος της γενοκτονίας. Παρ' όλες τις πιέσεις, αν δεν υπήρχε η επέμβαση της Τουρκίας, δεν θα υπήρχε σήμερα ούτε η ''Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου'', ούτε οι Τουρκοκύπριοι» και προσέθεσε: «Στην πραγματικότητα, ίσως αν είχαμε πιέσει προς τα νότια, να μην υπήρχε πια νότος και βορράς και η Κύπρος να ήταν εντελώς δική μας».
Η δήλωση αυτή ερμηνεύτηκε ως ένα ράπισμα στον τότε πρωθυπουργό και ηγέτη του κεμαλικού κόμματος CHP Μπουλέντ Ετσεβίτ, ο οποίος δεν προχώρησε τότε στην κατοχή ολόκληρης της Κύπρου. Προσεκτικοί παρατηρητές επισημαίνουν πως ο Ερντογάν τα συνηθίζει αυτά και θυμίζουν ανάλογη κριτική του στον Ισμέτ Ινονού και στον Μουσταφά Κεμάλ, επειδή στις διαπραγματεύσεις για τη Συνθήκη της Λωζάννης άφησαν τα νησιά στους Ελληνες. Στο πλαίσιο των επικείμενων δημοτικών εκλογών, ο Ερντογάν ασφαλώς και θέλει να χτυπήσει το αντιπολιτευόμενο κεμαλικό κόμμα και η δήλωσή του είχε ασφαλώς και αυτή τη διάσταση, το θέμα όμως δεν εξαντλείται εκεί.
«Διάδοχος»
Μία ημέρα μετά τον Ερντογάν, ο «πρόεδρος» του ψευδοκράτους Ερσίν Τατάρ δήλωσε ότι η Κύπρος το 1878 παραδόθηκε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στη Βρετανία για σκοπούς διοίκησης, αλλά η ιδιοκτησία παραμένει στη διάδοχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, την Τουρκία! Ο Τατάρ επισκέφθηκε το συγκρότημα των οθωμανικών αρχείων στην Κωνσταντινούπολη και είδε τη συμφωνία μίσθωσης που υπεγράφη μεταξύ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Μεγάλης Βρετανίας το 1878. Βγαίνοντας, δήλωσε ότι τα δικαιώματα ιδιοκτησίας δεν μεταβιβάστηκαν και άρα η Κύπρος ανήκει στη διάδοχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, την Τουρκία!
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Τατάρ προσπαθεί να κάνει τον ιστορικό προβάλλοντας εξωφρενικές απόψεις, σημασία όμως εδώ έχει πως μιλά για ολόκληρη και τουρκική Κύπρο, όπως και ο Ερντογάν, σχεδόν την ίδια στιγμή με τον Τούρκο Πρόεδρο. Σχεδόν ταυτόχρονα με τον Τατάρ, ο Τούρκος αντιπρόεδρος Τζεβντέτ Γιλμάζ είπε ότι χωρίς τις εγγυήσεις της Τουρκίας στην Κύπρο το 1974 θα μπορούσαν να εξελιχθούν σκηνές παρόμοιες με αυτές στη Γάζα. Και σε όλα αυτά θα πρέπει να προστεθεί και η επίσημη θέση της Αγκυρας, όπως εκφράστηκε από τον μόνιμο αντιπρόσωπό της στον ΟΗΕ Σεντάτ Ονάλ, ότι η Τουρκία δεν αναγνωρίζει από το 1963 την Κυπριακή Δημοκρατία.
Στόχος η υπονόμευση
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές αλλά και την εκτίμηση του κυπριακού υπουργείου Εξωτερικών, ο πρώτος στόχος των Τούρκων είναι να υπονομεύσουν την προσπάθεια που κάνει ο ΟΗΕ για την επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό. Το τελευταίο πράγμα που θέλει ο Ερντογάν είναι να υποχρεωθεί να συμμετάσχει σε μια διαπραγμάτευση για το Κυπριακό με βάση τις παραμέτρους του ΟΗΕ και με στόχο τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία. Δεν θέλει, επίσης, να συνεχίσει η διαπραγμάτευση από εκεί που σταμάτησε στο Κραν Μοντανά, γιατί ήδη τότε είχε μπει στο τραπέζι η κατάργηση ή έστω αναθεώρηση της Συνθήκης Εγγυήσεων, στην οποία η Τουρκία δεν θέλει καμία αλλαγή. Αυτό είπε με τις δηλώσεις του ο Τζ. Γιλμάζ. Η Αγκυρα θέλει, σε κάθε περίπτωση, να «σκοτώσει» την προσπάθεια του ΟΗΕ, πιστεύοντας ότι ένα ακόμα ναυάγιο θα οδηγήσει στον τερματισμό κάθε προσπάθειας για λύση. Αυτό, όπως εκτιμούν στην Αγκυρα, εκ των πραγμάτων θα ανοίξει τον δρόμο για το σενάριο μιας de jure διχοτόμησης και διεθνούς αναγνώρισης του ψευδοκράτους.
Οι Τούρκοι επιδιώκουν να γίνει αυτό το ταχύτερο δυνατόν. Οταν, λοιπόν, ο ΟΗΕ δείχνει διατεθειμένος να συζητήσει ακόμα και όταν η Αγκυρα και ο Τατάρ βάζουν στο τραπέζι τη λύση των δύο κρατών (που είναι εκτός κάθε παραμέτρου του ΟΗΕ), ο Ερντογάν δεν έχει κανένα δισταγμό να προτείνει κάτι ακόμα πιο εξωφρενικό, όπως τη θεωρία πως όλη η Κύπρος είναι τουρκική, με μοναδικό στόχο να οδηγήσει τα πράγματα σε αδιέξοδο.
Διπλωματικές πηγές επισημαίνουν, άλλωστε, πως η προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων με την Ελλάδα, που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2023, δεν συμπεριλαμβάνει την Κυπριακή Δημοκρατία, απέναντι στην οποία η Τουρκία διατηρεί μια έντονα εχθρική ρητορική. Αυτό έχει και μια εσωτερική διάσταση, γιατί, όπως λένε στελέχη του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, το Κυπριακό «πουλάει» στους τουρκικούς εθνικιστικούς κύκλους και συσπειρώνει την εθνικιστική ακροδεξιά, τις ψήφους της οποίας χρειάζεται ο Ερντογάν για να επικρατήσει στην Κωνσταντινούπολη.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως δηλώσεις για το Κυπριακό έκανε και ο εκλεκτός του Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη, ο υποψήφιος δήμαρχος Μουράτ Κουρούμ, ο οποίος δήλωσε πως, «όποτε έρχεται στην ημερήσια διάταξη το Κυπριακό, φυσικά, στην ημερήσια διάταξη έρχεται και το θέμα της αναγνώρισης της ''Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου'' στον κόσμο», ενώ προσέθεσε πως «υπό την ηγεσία του Προέδρου μας, παρά τα άδικα και παράνομα εμπάργκο, θα καταστήσουμε την Κύπρο το μαργαριτάρι της ανατολικής Μεσογείου».
Στρέβλωση της αλήθειας
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών αντέδρασε, επισημαίνοντας ότι οι δηλώσεις του Ερντογάν «συνιστούν πρόδηλη στρέβλωση της ιστορικής αλήθειας και προσβολή στη μνήμη των θυμάτων». Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την ομιλία του στην τελετή επίσημης ένταξης των ελικοπτέρων MH-60 Romeo στο Πολεμικό Ναυτικό, είπε ότι επιβάλλεται η προσέγγιση με την Τουρκία, «όμως σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπονται οι ψευδαισθήσεις και όλοι οφείλουμε να είμαστε προσηνείς, αλλά ποτέ αφελείς». Το νέο παραλήρημα του Τούρκου Προέδρου δεν δείχνει προς το παρόν να επηρεάζει την πορεία της ελληνοτουρκικής προσέγγισης, αφού επί του πεδίου δεν υπάρχει καμία τουρκική δραστηριότητα, ούτε στο Αιγαίο, ούτε στην ανατολική Μεσόγειο και την κυπριακή ΑΟΖ. Ετσι, και η συνάντηση για τα ΜΟΕ θα γίνει κανονικά στην Τουρκία στις 22 Απριλίου και ο προγραμματισμός να επισκεφθεί ο πρωθυπουργός την Αγκυρα στα μέσα Μαΐου παραμένει. Το ήπιο κλίμα μπορεί βέβαια να αλλάξει όσο πλησιάζει το καλοκαίρι, καθώς εκκρεμεί μια νέα γεώτρηση της ΕΝΙ στο οικόπεδο έξι της κυπριακής ΑΟΖ, που θα προκαλέσει τουρκικές αντιδράσεις, ενώ φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή, επέτειο για την οποία θα ακούσουμε ασφαλώς ακόμα πιο προκλητικές δηλώσεις από τον Ερντογάν και τους αξιωματούχους του καθεστώτος του.
Παρεμβάσεις
Στο Κυπριακό παραμένει επιθετικός
Η συγκεκριμένη επιθετική και θρασύτατη θέση σχετίζεται με το ότι φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από την πρώτη και δεύτερη εισβολή του «Αττίλα» στην Κύπρο και αναμένονται διάφορες εντυπωσιακές εκδηλώσεις μέσα στους προσεχείς τρεις-τέσσερις μήνες, στα κατεχόμενα εδάφη της Μεγαλονήσου. Προφανώς λόγω της επικρατούσας τότε χαοτικής κατάστασης στη νήσο, όπως και στην Αθήνα, οι εισβολείς είχαν το πλεονέκτημα (από τη στιγμή που είχαν ενισχυμένο προγεφύρωμα). Ομως, για πολλούς και διαφόρους λόγους το 11ο κατοχικό σώμα στρατού δεν προχώρησε νοτιότερα. Επειδή ο Ερντογάν έχει έμμονες ιδέες με γεγονότα και ημερομηνίες (π.χ. Ματζικέρτ, Σμύρνη, Καλλίπολη κ.ά.) λογικά επαναφέρει προκλητικά την Κύπρο. Παρά τα σχετικά ήρεμα νερά εδώ και μήνες στα ελληνοτουρκικά, στο Κυπριακό παραμένει επιθετικός και καθόλου «μετριοπαθής» ή συναινετικός για μια λύση στο πλαίσιο του ΟΗΕ.
Η αναφορά του σχετίζεται και με τις επικείμενες δημοτικές εκλογές στην Τουρκία. Επιδιώκει να κερδίσει εκ νέου την Κωνσταντινούπολη (πρώτιστα), αλλά και την Αγκυρα από την κεμαλική αντιπολίτευση. Οπως και στις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές (πριν από περίπου έναν χρόνο), ενισχύει τον λόγο του με έντονα εθνικιστικά και πατριωτικά στοιχεία και κορώνες. Η εισβολή στην Κύπρο επί Ετσεβίτ, η στρατιωτικοποίηση του νησιού, η περίπτωση Ερσίν Τατάρ ενδυναμώνουν τον αριθμό, το ηθικό των ψηφοφόρων του (εθνικιστικά μηνύματα), τα κατοχικά πολιτικά και κομματικά «ρεύματα» κ.ά. Τέλος, θα μπορούσε να προστεθεί ο χρησιμοποιούμενος εκ μέρους του λόγος για ενισχυμένη παρουσία και αξία της χώρας του στην ανατολική Μεσόγειο κ.λπ. Παρακολουθεί τις περιφερειακές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή και επισημαίνει ότι η χώρα του έχει πολυδιάστατη δυναμική (μέσα σε αυτά εντάσσω τη βελτίωση των σχέσεων της Αγκυρας με το Κάιρο και την υπολογίσιμη παρουσία της Τουρκίας στη χαοτική εσωτερική λιβυκή πραγματικότητα).
Στρατηγική της Τουρκίας η άλωση ολόκληρης της Κύπρου
Το ΝΑΤΟ είναι σε φάση αναδιάταξης των δυνάμεών του, δίνοντας βαρύτητα στη νοτιοανατολική Ευρώπη, τον Εύξεινο Πόντο και τον Καύκασο. Για να μπορέσουν να προχωρήσουν τα σχέδια του ΝΑΤΟ στην περιοχή, θα πρέπει Ελλάδα και Τουρκία, αν όχι να έχουν αγαστή συνεργασία, τουλάχιστον να μην είναι σε κατάσταση διαρκώς υποβόσκουσας κρίσης. Εκτός αυτής της αναγκαιότητας, η Τουρκία θα πρέπει να ανανεώσει τον αεροπορικό της στόλο με αεροσκάφη τέταρτης γενιάς, για να είναι συμβατά με τα άλλα μαχητικά της Συμμαχίας που θα δρουν στην ως άνω περιοχή.
Για να ικανοποιηθούν οι δύο προαναφερθείσες προϋποθέσεις, θα έπρεπε η Τουρκία να σταματήσει να πετά στο Αιγαίο, για να αρθεί το βέτο που έθεταν οι ομάδες των Ελλήνων των ΗΠΑ και να ανοίξει ο δρόμος για την απόκτηση των F-16 VIPER και την έγκριση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Οσον αφορά τη διαρκώς υποβόσκουσα κρίση, θα έπρεπε να δοθεί και μια μακροχρόνια προοπτική στην ελληνοτουρκική προσέγγιση, γι' αυτό και η υπογραφή της Διακήρυξης των Αθηνών, γι' αυτό και τα όσα θα επακολουθήσουν.
Ομως, σε καμία περίπτωση όλα αυτά δεν αγγίζουν τη στρατηγική της Τουρκίας, που είναι η άλωση ολόκληρης της Κύπρου και η σταδιακή ενσωμάτωση όλων των σχηματισμών που συμπεριλαμβάνονται στον χάρτη της «Γαλάζιας Πατρίδας». Με άλλα λόγια, η Τουρκία, την ανάγκην φιλοτιμίαν ποιούμενη, ακολουθεί τη συγκεκριμένη πολιτική έναντι της Ελλάδας, χωρίς να χάνει τίποτε. Μόνο κερδίζει. Η Ελλάδα;
Ψάχνουν φόρμουλα για την επανέναρξη των συνομιλιών
Τα αποτελέσματα της δεύτερης περιοδείας της ειδικής απεσταλμένης του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, Μαρία Ανχελα Ολγκίν Κουεγιάρ, στη Μεγαλόνησο
Δυσκολίες αντιμετωπίζει η ειδική απεσταλμένη του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, Μαρία Ανχελα Ολγκίν Κουεγιάρ, στην προσπάθειά της να αναθερμάνει την επανάληψη των διαπραγματεύσεων μεταξύ των δύο κοινοτήτων λόγω της τουρκικής αδιαλλαξίας όσον αφορά την αποδοχή της βάσης της διαπραγμάτευσης για το Κυπριακό μέσω των ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών.
Η Κολομβιανή αξιωματούχος ολοκλήρωσε τη δεύτερη περιοδεία της στο νησί με έναν νέο κύκλο επαφών και, όπως δήλωσε, «ελπίζει να μπορέσει να επιστρέψει με κάτι, λίγο αργότερα». Ερωτηθείσα για τον επόμενο προορισμό της, μετά τη συνάντησή της με τον Κύπριο Πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη, είπε πως δεν έχει προγραμματίσει ακόμη κάτι και ότι ίσως τον Απρίλιο να επισκεφθεί κάποιες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και ίσως να έχει επαφές και σε επίπεδο Ε.Ε., υπογραμμίζοντας ότι δεν έχει συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και πως συνεχίζει να εργάζεται για την αποστολή της.
Η ειδική απεσταλμένη του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, η οποία έχει προσωπική επαφή με τον Κύπριο Πρόεδρο, χωρίς ενδιάμεσους, αναχώρησε από το νησί, αλλά παραμένει στη Λευκωσία στενή της συνεργάτις, που θα είναι «τα αυτιά και τα μάτια» της 60χρονης Κολομβιανής αξιωματούχου. Είναι χαρακτηριστικό ότι, κατά τη διάρκεια της παραμονής της στην Κύπρο, η Μαρία Ανχελα Ολγκίν Κουεγιάρ επέλεξε να έχει σειρά συναντήσεων με πολιτικά κόμματα, επαγγελματικές οργανώσεις και εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών και στις δύο κοινότητες, με σκοπό να ακούσει διάφορες απόψεις πριν η ίδια προβεί σε κινήσεις.
Η πρωτοβουλία της να συνομιλήσει με εκπροσώπους της αποκαλούμενης «κοινωνίας των πολιτών» ερμηνεύεται στην έδρα του ΟΗΕ ως μια επιλογή που έχει ως στόχο να αποτρέψει -σε έναν βαθμό- λανθασμένες εκτιμήσεις, όπως αυτές του 2004, όταν, τρεις εβδομάδες πριν από τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος, οι αξιωματούχοι του ΟΗΕ και οι ξένες πρεσβείες εξέφραζαν τη σιγουριά ότι θα υπερψηφιζόταν το Σχέδιο Ανάν. Αυτό ήταν το συμπέρασμά τους από τις πάμπολλες, όπως έλεγαν, επαφές τους. Στην ανάγνωσή τους, εκ των υστέρων, διαπίστωσαν στον ΟΗΕ ότι ο κύκλος των επαφών (αυτοί που επέλεξαν να ακούσουν) δεν ήταν τελικά αντιπροσωπευτικός.
Κριτήριο
Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν η κυρία Ολγκίν θα κάνει μια ακαδημαϊκή καταγραφή ή θα προχωρήσει σε μια αξιολόγηση των κρίσεων και των απόψεων των συνομιλητών της, όταν μάλιστα θα προβεί σε έκθεση προς τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ. Η Λευκωσία θεωρεί ότι μοναδικό κριτήριο για τις εισηγήσεις της θα πρέπει να είναι οι αποφάσεις του ΟΗΕ, τον οποίο εκπροσωπεί, δηλαδή η βάση της λύσης πρέπει να είναι η διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία και η πολιτική ισότητα, σύμφωνα με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Η Κολομβιανή αξιωματούχος έχει πλέον μια πλήρη εικόνα για τις απόψεις που μιλούν για δύο κράτη, συνομοσπονδία κ.ο.κ., όπως και για όσους εκφράζονται υπέρ της κυριαρχικής ισότητας ή «ολίγης» κυριαρχικής ισότητας, αλλά και για τις απόψεις που θέλουν την παραμονή στρατευμάτων (πολλών ή λίγων), εγγυήσεων κ.ο.κ. «Η αποστολή της δεν είναι να βρει τη μέση απόσταση μεταξύ των θέσεων των εμπλεκομένων, αλλά να βρει το έδαφος πάνω στο οποίο θα στηριχθεί η επανέναρξη των συνομιλιών εντός των παραμέτρων του ΟΗΕ. Διαφορετικά, αυτοαναιρούνται τα ίδια τα Ηνωμένα Εθνη, στη βάση των δικών τους αποφάσεων», σχολίασε, μιλώντας στη Realnews, έμπειρος διπλωμάτης.
Ενα άλλο σημείο προβληματισμού για τη Λευκωσία είναι η θέση να επανεκκινήσουν οι συνομιλίες από εκεί που διακόπηκαν στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας το 2017 - και αυτό διότι υπάρχει διαφορά άποψης μεταξύ των πλευρών για το σε ποιο σημείο διακόπηκαν και γιατί. Η διαφορά επ' αυτού του θέματος υφίσταται και εντός ελληνοκυπριακής πλευράς. Επίσης, αποτελεί σημείο προς διευκρίνιση -κατ' αρχάς εντός της ελληνοκυπριακής πλευράς και στη συνέχεια όσον αφορά όσους άλλους εμπλέκονται- το ποιο ακριβώς είναι το κεκτημένο των συνομιλιών, υπό την έννοια ποιες από τις συγκλίσεις που επιτεύχθηκαν εξακολουθούν να ισχύουν.
Εμπρηστική δήλωση
Μέχρι στιγμής, η Τουρκία και ο κατοχικός ηγέτης Ερσίν Τατάρ επιμένουν σε θέσεις εκτός των παραμέτρων του ΟΗΕ. Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε μια εμπρηστική του δήλωση, μιλώντας για την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974, ανέφερε ότι η Τουρκία θα μπορούσε να είχε καταλάβει ολόκληρη την Κύπρο. Ακολούθησε η αντίδραση του μόνιμου αντιπροσώπου της Τουρκίας στα Ηνωμένα Εθνη, Σεντάτ Ονάλ, σε τοποθέτηση του Ελληνα ομολόγου του Ευάγγελου Σέκερη σε συζήτηση για την κατάσταση στην Ουκρανία. Ο Ευ. Σέκερης έκανε παραλληλισμό ανάμεσα στη ρωσική επιθετικότητα κατά της Ουκρανίας και την τουρκική εισβολή το 1974 στην Κύπρο. Ο Σ. Ονάλ σε επιστολή του εξέφρασε την απογοήτευσή του, διότι, όπως αναφέρει, ο Ελληνας ομόλογός του «παραποιεί την Ιστορία και βασικά γεγονότα», και έγραψε, μεταξύ άλλων, ότι «από το 1963 δεν υπάρχει ενιαία Αρχή που νομικά ή ουσιαστικά είναι αρμόδια να εκπροσωπεί από κοινού αυτούς τους δύο λαούς και κατά συνέπεια την Κύπρο στο σύνολό της. Αντίθετα, υπάρχουν δύο ανεξάρτητα, αυτοδιοικούμενα κράτη, καθένα από τα οποία ασκεί κυριαρχία και δικαιοδοσία εντός της αντίστοιχης επικράτειάς του».
H «μάχη» της Κωνσταντινούπολης
Οι δημοτικές εκλογές θα δείξουν πολλά για το μέλλον της Τουρκίας και τα δύο μεγάλα κόμματα τα δίνουν όλα για να επικρατήσουν στις πιο σημαντικές πόλεις
Μία εβδομάδα πριν ανοίξουν οι κάλπες για τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές στην Τουρκία, η πόλωση στη χώρα έχει οξυνθεί, καθώς το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) και το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) -το μεγαλύτερο της αντιπολίτευσης- δίνουν μάχη για να επικρατήσουν στις πιο εμβληματικές πόλεις. Η Aγκυρα, η Σμύρνη και η Κωνσταντινούπολη είναι οι κυριότερες από αυτές, ωστόσο η προσοχή όλων είναι ανισοβαρώς στραμμένη στον δήμο της Κωνσταντινούπολης, για τον οποίο αντιπαρατίθενται ο εκλεκτός του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Μουράτ Κουρούμ, και ο θεωρούμενος ως μεγαλύτερος πολιτικός αντίπαλος του Τούρκου Προέδρου, Εκρέμ Ιμάμογλου, ο οποίος έχει αναδειχθεί άτυπα σε επικεφαλής της τουρκικής αντιπολίτευσης.
Οι δημοσκοπήσεις που έχουν δημοσιευτεί έως τώρα δείχνουν πως η διαφορά ανάμεσα στον Κουρούμ και τον Ιμάμογλου θα κριθεί σε λίγες ψήφους. Σε αυτή τη στήθος με στήθος μάχη, ο Ιμάμογλου φαίνεται να προπορεύεται και, εάν αυτό το σενάριο επαληθευθεί, θα πρόκειται για ένα βαρύ πλήγμα για τον Ερντογάν.
Τόσο σε πολιτικό επίπεδο, αφού θα έχει χάσει έναν τόσο μεγάλο δήμο για δεύτερη φορά (ας μην ξεχνάμε ότι ο Ερντογάν ήταν δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης και έχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη νίκη εκεί), όσο και σε προσωπικό, αφού θα έχει νικήσει ο προσωπικός του αντίπαλος. Στο εσωτερικό του ΑΚΡ επικρατεί δυσαρέσκεια για την επιλογή του Κουρούμ ως υποψήφιου δημάρχου στην Κωνσταντινούπολη, καθώς δεν θεωρείται ιδιαίτερα ικανός πολιτικός ούτε από τα μέλη του κόμματός του. Επιπλέον, η ομάδα που έχει αναλάβει την εκστρατεία του Κουρούμ είναι η ίδια που είχε αναλάβει την εκστρατεία του Μπιναλί Γιλντιρίμ το 2019, οδηγώντας στη βαριά ήττα του.
Βίντεο με χρήματα
Μόλις δύο εβδομάδες πριν από την εκλογική μάχη, έκανε την εμφάνισή του ένα βίντεο στο οποίο φαίνονται υψηλόβαθμα στελέχη του CHP να μετρούν δεσμίδες χρημάτων. Ενα από τα πρόσωπα που φαίνονται στο βίντεο είναι στενός σύμβουλος του Ιμάμογλου και ο φιλοκυβερνητικός Τύπος έσπευσε να προκαλέσει υπόνοιες σκανδάλου δωροδοκίας. Το εν λόγω βίντεο εξετάζεται από την αρμόδια Εισαγγελία, την ώρα που το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα ανακοίνωσε ότι το βίντεο είναι παλιό και συγκεκριμένα έχει τραβηχτεί το 2019 στο γραφείο ενός δικηγόρου, όταν το κόμμα πραγματοποιούσε την αγορά του κτιρίου στο οποίο στεγάζει τα νέα του γραφεία. Σύμφωνα με τις καταγγελίες, το ποσό που εμφανίζεται να μετρούν τα στελέχη του CHP ανέρχεται σε 15 εκατ. τουρκικές λίρες (περίπου 430.000 δολάρια).
Η Κωνσταντινούπολη των 18 εκατομμυρίων κατοίκων, έχοντας μεγαλύτερο πληθυσμό από 131 χώρες στον κόσμο, είναι λογικό να έχει αναδειχθεί σε μήλον της Εριδος ανάμεσα στα δύο μεγαλύτερα κόμματα. Το ίδιο ισχύει και για την πρωτεύουσα της χώρας, την Αγκυρα. Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα είχε πάρει δύο νίκες στις εκλογές του 2019 σε Αγκυρα και Κωνσταντινούπολη και το ίδιο αναμένεται να καταφέρει και την επόμενη Κυριακή. Ο υποψήφιος του κόμματος στην Αγκυρα, ο νυν δήμαρχος Μανσούρ Γιαβάς, προηγείται στις δημοσκοπήσεις με άνετη διαφορά. Συγκεκριμένα, προβλέπεται να κερδίσει το 49% των ψήφων στις προσεχείς εκλογές και βρίσκεται πάνω από 9% μπροστά από τον υποψήφιο του ΑΚΡ στην πόλη.
Για το γόητρο
Ο Ερντογάν θέλει μια νίκη γοήτρου στην Κωνσταντινούπολη, αφού, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, οι υποψήφιοί του θα επικρατήσουν με σχετική άνεση σε όλες τις άλλες μεγάλες πόλεις, πλην της Αγκυρας. Εφόσον αυτό επιβεβαιωθεί στις κάλπες της 31ης Μαρτίου, πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι ο Ερντογάν θα επιδιώξει μια νέα συνταγματική μεταρρύθμιση, μέσω της οποίας θα καταργήσει τα όρια της προεδρικής θητείας προκειμένου να επεκτείνει την παντοκρατορία του. Μπορεί ο Τούρκος Πρόεδρος να επανέλαβε ότι αυτή θα είναι η τελευταία θητεία του στο ανώτατο αξίωμα της χώρας του, ωστόσο μια σαρωτική νίκη σε επίπεδο δήμων και περιφερειών θα μπορούσε εύκολα να «βαφτιστεί» από τον Ερντογάν ως μια νέα πολιτική εντολή. Αλλωστε, ο Τούρκος Πρόεδρος δεν είπε ότι επιθυμεί να αποχωρήσει από το αξίωμα ή από την πολιτική, αλλά ότι δεν του επιτρέπεται να έχει άλλη θητεία.
Συγκεκριμένα, η δήλωσή του ήταν η εξής: «Σύμφωνα με τη νομοθεσία, αυτές οι εκλογές είναι οι τελευταίες μου εκλογές». Να σημειωθεί ότι οι επόμενες προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές στην Τουρκία θα διεξαχθούν το 2028. Ο ιδρυτής και αρχηγός του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης βρίσκεται στην προεδρία από το 2014, ενώ είχε ήδη υπηρετήσει μια δεκαετία ως πρωθυπουργός της Τουρκίας. Οπως είπε ο ίδιος ο Ερντογάν, το αποτέλεσμα των εκλογών της επόμενης Κυριακής θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στη διαδικασία της πολιτικής του διαδοχής. «Το αποτέλεσμα που θα προκύψει από αυτές τις εκλογές θα είναι η μεταβίβαση μιας κληρονομιάς στους αδελφούς που θα έρθουν μετά από εμένα. Γι' αυτό κάναμε τις απαραίτητες προετοιμασίες», δήλωσε ο Τούρκος Πρόεδρος, αναφερόμενος στο διακύβευμα των εκλογών της 31ης Μαρτίου.