Οι βαλβιδικές παθήσεις αυξάνονται με την πάροδο της ηλικίας. Παρά την έγκαιρη διάγνωσή τους, η αντιμετώπιση δεν είναι η αναμενόμενη. Η στένωση της αορτικής βαλβίδας αποτελεί την πιο συχνή βαλβιδική νόσο των ενηλίκων.
Η αορτική βαλβίδα βρίσκεται μεταξύ της αριστερής κοιλίας της καρδιάς και της αορτής. Αποτελείται από τρείς γλωχίνες που ανοιγοκλείνουν, ώστε να μεταφέρεται το αίμα στην αορτή και στην υπόλοιπη κυκλοφορία του ανθρώπινου σώματος. Η δυσλειτουργία της αορτικής βαλβίδας συνήθως οφείλεται σε εναπόθεση ασβεστίου και έχει ως αποτέλεσµα τον σοβαρό περιορισµό στην διάνοιξη των γλωχίνων της αορτικής βαλβίδας και κατά συνέπεια τον περιορισμό της ικανότητας της καρδιάς να εξωθεί την απαιτούµενη ποσότητα αίµατος στην κυκλοφορία, ώστε να τροφοδοτεί επαρκώς τον οργανισµό.
Διαδερμική αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας (TAVI)
Οι διαδερμικές επεμβάσεις αντικατάστασης της αορτικής βαλβίδας (TAVI) ξεκίνησαν πριν περίπου 20 χρόνια. Σήμερα εμφυτεύονται περισσότερες από 500.000 TAVI σε όλο τον κόσμο. Η πρώτη ένδειξη ήταν αρχικά σε ασθενείς υψηλού χειρουργικού κινδύνου ή σε ασθενείς ανεγχείρητους για ανοικτό χειρουργείο με την κλασική χειρουργική αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας. Σήμερα, η επέμβαση TAVI πραγματοποιείται και σε νεότερους ασθενείς με ενδιαμέσου αλλά και χαμηλού χειρουργικού κινδύνου, καθώς οι πολυάριθμες μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί έχουν αποδείξει την ανθεκτικότητα και την αποτελεσματικότητα των νέων αυτών βαλβίδων.
Στη στένωση της αορτικής βαλβίδας -συγκεκριμένα μόλις εμφανιστούν τα συμπτώματα- η πρόγνωση και η επιβίωση των ασθενών είναι κακή.
Τα συµπτώµατα ποικίλουν και ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει δύσπνοια, εύκολη κόπωση, ζάλη, στηθάγχη αλλά και λιποθυμικά επεισόδια που χαρακτηρίζονται από απώλεια συνείδησης και οφείλονται στη χαμηλή παροχή αίματος.
Η φαρμακευτική θεραπεία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει επαρκώς την νόσο παρά μόνο η επεμβατική θεραπεία, όπως έχουν καταδείξει μελέτες. Η στένωση της αορτικής βαλβίδας επιδεινώνεται με τον χρόνο και τα συμπτώματα γίνονται όλο και πιο έντονα.
Η στένωση της αορτικής βαλβίδας συναντάται συχνότερα σε ηλικιωμένους ασθενείς με πολλά προβλήματα υγείας και αυξημένη συννοσηρότητα. Η ανοικτή καρδιοχειρουργική επέμβαση εμφανίζει αρκετές επιπλοκές και η ανάρρωση των ασθενών είναι εργώδης και χρονοβόρα. Έτσι λοιπόν, σε αυτούς τους ασθενείς η TAVI αποτελεί πρώτη ένδειξη.
Πλεονεκτήματα της TAVI συγκρινόμενη με την κλασική καρδιοχειρουργική επέμβαση
Η νέα µέθοδος επιτρέπει την εµφύτευση µιας καινούριας βιοπροσθετικής αορτικής βαλβίδας χωρίς να υποβληθεί ο ασθενής σε διάνοιξη του θώρακα και χωρίς προσωρινή διακοπή της λειτουργίας της καρδιάς, όπως συµβαίνει στην κλασική χειρουργική αντιμετώπιση.
Η επέμβαση πραγματοποιείται με τη συνεργασία επεμβατικών καρδιολόγων, αγγειοχειρουργών, καρδιοχειρουργών, αναισθησιολόγων και νοσηλευτικού προσωπικού.
Η προσπέλαση γίνεται συνήθως από το πόδι και τη μηριαία αρτηρία. Αν χρειαστεί όμως, υπάρχουν εναλλακτικές οδοί, όπως: η υποκλείδιος αρτηρία, η καρωτίδα, απευθείας στην αορτή, ή η διακορυφαία.
Η νέα βαλβίδα προωθείται μέσω της αορτής και εκπτύσσεται εντός της υπάρχουσας στενωμένης βαλβίδας και λειτουργεί άμεσα.
Συνήθως γίνεται χωρίς γενική αναισθησία με μέθη ή ήπια νάρκωση και η διάρκεια της επέµβασης είναι περίπου 1 με 2 ώρες.
Ο ασθενής παραµένει στο νοσοκομείο για 3-4 µέρες και µπορεί να δραστηριοποιηθεί πλήρως σε µία εβδοµάδα.
Το ποσοστό επιτυχούς εµφύτευσης της βαλβίδας από έµπειρους επεµβατικούς καρδιολόγους ξεπερνάει το 99%.
Η πιθανότητα εµφάνισης σοβαρών επιπλοκών είναι αισθητά χαµηλότερη από την αντίστοιχη της κλασικής χειρουργικής αντικατάστασης της αορτικής βαλβίδας.
Κατά τη διάρκεια της επέμβασης μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν διαδερμικές συσκευές για την προστασία εγκεφαλικών επεισοδίων, αν αυτό κριθεί απαραίτητο.
Η ανάρρωση και η βελτίωση των καρδιολογικών συμπτωμάτων είναι συνήθως άµεση και µετά την έξοδο από το νοσοκοµείο ο ασθενής μπορεί να επανέλθει πολύ γρήγορα στις καθημερινές δραστηριότητές του.
Τέλος, υπάρχουν ειδικά κέντρα αποκατάστασης και αποθεραπείας για τους ασθενείς, όταν αυτό χρειαστεί.
Ποιους ασθενείς αφορά
Σύμφωνα με τις τελευταίες ευρωπαϊκές κατευθυντήριες οδηγίες, η TAVI αφορά ασθενείς από χαμηλού έως και πολύ υψηλού χειρουργικού κινδύνου, ασθενείς ηλικίας μεγαλύτερη από 75 έτη, ασθενείς με πολλές συνυπάρχουσες παθήσεις οι οποίοι εμφανίζουν υψηλή θνητότητα για την ανοικτή χειρουργική επέμβαση. Οι νέοι ηλικιακά ασθενείς είναι προτιμότερο να υποβληθούν στην κλασική καρδιοχειρουργική επέμβαση διότι η κατηγορία αυτή τις περισσότερες φορές αφορά ασθενείς με δίπτυχη αορτική βαλβίδα (συγγενής καρδιοπάθεια) και αορτοπάθεια και η κλασική καρδιοχειρουργική επέμβαση έχει καλύτερα αποτελέσματα. Επίσης, αφορά ασθενείς οι οποίοι έχουν υποβληθεί στο παρελθόν σε ανοικτή καρδιοχειρουργική επέμβαση για αντικατάσταση αορτικής βαλβίδας με βιολογική, καθώς πολλές φορές η βαλβίδα αυτή με την πάροδο των ετών μπορεί να εκφυλιστεί. Στην περίπτωση αυτή, το δεύτερο ανοικτό χειρουργείο έχει αυξημένο κίνδυνο με αποτέλεσμα η διαδερμική τοποθέτηση βαλβίδας μέσα στην παλιά να αποτελεί την καλύτερη επιλογή (Valve in Valve).
Συμπερασματικά
Για όλους τους παραπάνω λόγους, ο αριθµός των ασθενών που υποβάλλονται σε διαδερµική εµφύτευση της αορτικής βαλβίδας έχει αυξηθεί ραγδαία την τελευταία δεκαετία. Φαίνεται σχεδόν βέβαιο ότι η TAVI θα αντικαταστήσει σε µεγάλο βαθµό, αν όχι πλήρως, τη χειρουργική αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας.
Οι επεμβάσεις TAVI στην Ελλάδα γίνονται σε ειδικά κέντρα που έχουν πιστοποιηθεί από το Yπουργείο Υγείας και από το Ανώτατο Συμβούλιο Υγείας (ΑΥΣ).
Οι ασθενείς μετά την επέμβαση TAVI έχουν καλύτερη ποιότητα ζωής, απαλλαγµένοι από συµπτώµατα.