Η εικόνα της ελληνικής οικονομίας παρουσιάζει ευκαιρίες και προκλήσεις για το 2025, η αξιοποίηση των οποίων μπορεί με βεβαιότητα -υπό την αίρεση απρόβλεπτων εξελίξεων στο διεθνές περιβάλλον- να την οδηγήσει σε υψηλότερα και βιώσιμα επίπεδα.
Οι προκλήσεις αφορούν τα δύο βασικά χαρακτηριστικά της οικονομίας αυτή την περίοδο, στα οποία και οφείλεται μεγάλο μέρος της μεγέθυνσής της: η ιδιωτική κατανάλωση και οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης.
Στην περίπτωση της ιδιωτικής κατανάλωσης, η αύξησή της είναι πάντα επιθυμητή, αρκεί, πρώτον, να γίνεται με βιώσιμους όρους και, δεύτερον, η στάθμισή της στη διαμόρφωση του ΑΕΠ να μειώνεται. Βιώσιμη αύξηση της κατανάλωσης σημαίνει χρηματοδότησή της από νόμιμα έσοδα -δηλαδή περιορισμός της φοροδιαφυγής- αλλά και μέσω της βιώσιμης αύξησης των μισθών, δηλαδή όταν αυτή συνδέεται με την πορεία της παραγωγικότητας.
Σε ό,τι αφορά τα έργα από τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης, πρέπει να αποτελέσουν το εφαλτήριο για την ανάπτυξη τομέων της οικονομίας, στους οποίους υπάρχουν πολύ μεγάλα περιθώρια μεγέθυνσης. Τέτοιοι είναι οι ψηφιακές υπηρεσίες, οι νέες τεχνολογίες όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η πράσινη οικονομία, αλλά και η αγροδιατροφή, η πρωτογενής παραγωγή και μεταποίηση. Με αυτό τον τρόπο, θα δημιουργηθούν και περισσότερες και ποιοτικότερες και πιο εξειδικευμένες θέσεις εργασίας, που θα αποτελέσουν κίνητρο τόσο για ξένους εργαζομένους και στελέχη να εργαστούν στην Ελλάδα, όσο και για Ελληνες του εξωτερικού να επαναπατριστούν.
Οι ευκαιρίες αφορούν άλλα δύο βασικά χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας, τις επενδύσεις και τις εξαγωγές, οι οποίες, έπειτα από ένα πρώτο τρίμηνο μέτριας πορείας, κατέγραψαν αξιοσημείωτες επιδόσεις μέσα στο υπόλοιπο του 2024.
Πρόκειται για δύο παράγοντες, οι οποίοι, από τη μία πλευρά προσφέρουν σημαντική ώθηση στην οικονομία, όταν κινούνται αυξητικά, αλλά από την άλλη είναι πολύ ευαίσθητοι στις όποιες διαταραχές προκαλούνται σε παγκόσμια κλίμακα. Συνεπώς, έχουν πολλά περιθώρια ανάπτυξης, μακριά, όμως, από παράγοντες διαταραχών, όπως η γεωπολιτική αστάθεια, οι αυξανόμενοι δασμοί, η οικονομική πίεση σε βασικούς εμπορικούς εταίρους.
Η Ελλάδα συνεχίζει να καταγράφει υψηλές αποδόσεις, πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης. Αυτό δείχνει πως η δυναμική υπάρχει, το ίδιο και οι προϋποθέσεις. Απαιτούνται ένταση της προσπάθειας, δηλαδή βούληση για περισσότερη δουλειά, διατήρηση του μεταρρυθμιστικού πλάνου, απλοποίηση διαδικασιών, αλλά και απουσία πολιτικής αβεβαιότητας.
Και όλα αυτά αφορούν όλους: κυβέρνηση, επιχειρήσεις, εργαζομένους.