Οι ενδείξεις για παράνομους εμβολιασμούς αιγοπροβάτων σε περιοχές της κεντρικής και της βόρειας Ελλάδας αλλά και οι ανεξέλεγκτες μετακινήσεις κοπαδιών έχουν σημάνει συναγερμό στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, καθώς η ευλογιά εξακολουθεί να εξαπλώνεται και να προκαλεί τεράστιες απώλειες ζωικού κεφαλαίου, παρά τα περιοριστικά μέτρα. Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η Realnews, η νόσος έχει οδηγήσει μέχρι σήμερα στη θανάτωση 389.434 ζώων, ενώ νέα κρούσματα καταγράφονται ακόμη και σε περιοχές που είχαν θεωρηθεί «καθαρές».

Στο επίκεντρο των ερευνών βρίσκονται οι παράνομοι εμβολιασμοί, με επιστημονικούς κύκλους να εκτιμούν ότι μόνο στην Περιφέρεια της Θεσσαλίας έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 100.000. Μπροστά σε αυτή την κατάσταση, η κυβέρνηση προχώρησε στη σύσταση νέας εθνικής επιστημονικής επιτροπής διαχείρισης και ελέγχου της ευλογιάς των ζώων -στα πρότυπα της επιτροπής που είχε δημιουργηθεί για τον κορωνοϊό- με στόχο τον συντονισμό των ενεργειών, τον εντοπισμό παράνομων πρακτικών και την αποτροπή περαιτέρω διασποράς της νόσου. Την προεδρία της ανέλαβε ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, καθηγητής Χαράλαμπος Μπιλλίνης.

Την ίδια ώρα, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, παρέδωσε νωρίς το πρωί της Παρασκευής στον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου φάκελο με αναλυτικά στοιχεία για την υπόθεση, ζητώντας την πλήρη διερεύνηση των καταγγελιών που σχετίζονται με παράνομες πρακτικές, τη διακίνηση μη εγκεκριμένων εμβολίων και τις επιπτώσεις τους στον κτηνοτροφικό τομέα.

Οι περιοχές

Η πρώτη συνεδρίαση της επιτροπής πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τετάρτη, υπό τον Κ. Τσιάρα και με τον συντονισμό του γενικού γραμματέα του υπουργείου, Σπύρου Πρωτοψάλτη. Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης παρουσιάστηκαν τα τελευταία επιδημιολογικά δεδομένα, σύμφωνα με τα οποία για πρώτη φορά εντοπίστηκε κρούσμα στη Δράμα, ενώ επανεμφανίστηκαν περιστατικά στην Καβάλα -έπειτα από δύο μήνες- και στη Χαλκιδική, τέσσερις μήνες μετά το τελευταίο θετικό δείγμα στην περιοχή. «Η επανεμφάνιση της νόσου σε περιοχές που είχαν θεωρηθεί “καθαρές” προκαλεί έντονη ανησυχία, καθώς υποδηλώνει “εξωγενείς” πρακτικές που θεωρούμε καθοριστικές για τη συνεχιζόμενη διασπορά», δηλώνουν στην «R», επιστήμονες που συμμετέχουν στην επιτροπή. Παράλληλα, η Ελληνική Αστυνομία έχει ήδη πραγματοποιήσει περισσότερους από 4.000 ελέγχους σε στάβλους, αποθήκες και μέσα μεταφοράς, στο πλαίσιο των ερευνών για εντοπισμό παράνομων σκευασμάτων ή μετακινήσεων χωρίς άδεια. Η νεοσυσταθείσα επιτροπή εξετάζει, επίσης, τη δυνατότητα εργαστηριακού ελέγχου «μετά θάνατον», ώστε να προσδιορίζεται εάν ένα ζώο που θανατώθηκε είχε νοσήσει ή είχε εμβολιαστεί παράνομα.

Ο επικεφαλής της επιτροπής έχει εξηγήσει με σαφήνεια το επιστημονικό υπόβαθρο που κάνει τους παράνομους εμβολιασμούς τόσο επικίνδυνους. «Το εμβόλιο μειωμένης λοιμογόνου δύναμης σημαίνει ότι ο ιός είναι ζωντανός, απλώς του έχουμε μειώσει τη δυνατότητα να προκαλεί νόσημα. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι το ζώο δεν διασπείρει τον ιό στο διπλανό κοπάδι ή ότι δεν θα βρεθεί θετικό. Ο ιός παραμένει ενεργός, δεν είναι νεκρός», περιγράφει ο Χ. Μπιλλίνης. Υπό αυτό το πρίσμα, ο καθηγητής εξηγεί ότι ορισμένα ζώα που οδηγούνται σήμερα σε σφαγή μπορεί να είναι εμβολιασμένα και όχι πραγματικά μολυσμένα, γεγονός που περιπλέκει τη διαδικασία εντοπισμού και εκτίμησης της επιδημιολογικής εικόνας.

Σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές του ΥΠΑΑΤ, η χρήση μη εγκεκριμένων εμβολίων αποτελεί σοβαρή παράβαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και εγκυμονεί κινδύνους όχι μόνο για την υγεία των ζώων, αλλά και για την ελληνική παραγωγή. Ο κανονισμός 361/2014 της Ε.Ε. προβλέπει ρητά ότι κανένα προϊόν που παράγεται μέσα σε ζώνη εμβολιασμού δεν μπορεί να διακινηθεί εκτός αυτής. Αν, επομένως, μια περιοχή -όπως η Θεσσαλία- χαρακτηριστεί «εμβολιασμένη ζώνη», το γάλα και η φέτα που παράγονται εκεί δεν μπορούν να εξαχθούν. Επιπλέον, λόγω της έκτασης της χώρας μας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν εγκρίνει εμβολιασμούς σε μεμονωμένες περιφέρειες και έτσι -όπως προσθέτουν οι ίδιες πηγές- αν εφαρμοστεί εμβολιασμός, θα πρέπει να καλύψει ολόκληρη τη χώρα, με ανυπολόγιστες συνέπειες για τις εξαγωγές και την εμπορική εικόνα της Ελλάδας.

Στο τραπέζι των συζητήσεων της επιτροπής τέθηκαν επίσης προτάσεις για πρόσθετα μέτρα περιορισμού της νόσου, όπως ο προσωρινός περιορισμός του κυνηγιού, η παρέμβαση του υπουργείου Εσωτερικών για τη συλλογή αδέσποτων ζώων που ενδέχεται να λειτουργούν ως φορείς, καθώς και η ενίσχυση των ελέγχων μετακίνησης κοπαδιών μέσω ψηφιακής ιχνηλασιμότητας.