«Κάποιος που ευθύνεται για τόσους πολλούς θανάτους δεν θα έπρεπε να παραμείνει πρόεδρος των ΗΠΑ», τόνισε, κατηγορώντας τον ένοικο του Λευκού Οίκου πως εξακολουθεί να μην έχει «κανένα σχέδιο», προειδοποιώντας πως η χώρα οδεύει σε «μαύρο χειμώνα» και δεσμευόμενος να «βάλει τέλος» στην αλλοπρόσαλλη πολιτική του Τραμπ.

Ο Τραμπ αντέδρασε χρησιμοποιώντας τα συνηθισμένα του ρητορικά σχήματα, λέγοντας πως ο Μπάιντεν θα επέβαλλε ξανά lockdown και θα «κατέστρεφε» την αμερικανική οικονομία ενόσω θα «κρυβόταν». Αν και ανέλαβε «πλήρως την ευθύνη» για τη διαχείριση της πανδημίας, επέρριψε την ευθύνη για το πλήγμα που δέχεται η χώρα του στην Κίνα: «Δεν είναι δικό μου το φταίξιμο που ήρθε εδώ, η Κίνα φταίει», υποστήριξε.

«Ξεπερνάμε» την κρίση και «μαθαίνουμε να ζούμε με αυτόν», διότι «δεν έχουμε άλλη επιλογή» είπε ακόμη ο Τραμπ, αναφερόμενος στον κορονοϊό, που επανέλαβε ότι «φεύγει», προκαλώντας την οξύτατη αντίδραση του Μπάιντεν. «Μαθαίνουμε να ζούμε με αυτόν; Έλα τώρα. Πεθαίνουμε απ’ αυτόν».

Το ζήτημα της πανδημίας ήταν το κυρίαρχο, στη συζήτηση, στο σκηνικό — υπήρχαν αρχικά διαχωριστικά από πλεξιγκλάς που όμως τελικά απομακρύνθηκαν —, στη συμπεριφορά των αντιπάλων: χαιρετήθηκαν απλά με νεύματα, από μακριά, λίγο καιρό αφότου ο Τραμπ ανέρρωσε μετά τη μόλυνσή του από τον SARS-CoV-2.

Αν και σε αυτή τη συζήτηση στο Νάσβιλ (Τενεσί), η απουσία των συνεχών διακοπών που σημάδεψαν το πρώτο ντιμπέιτ επέτρεψε να γίνει πιο ουσιαστικός διάλογος για διάφορα ζητήματα, από την οικονομία ως τις φυλετικές σχέσεις, από την κλιματική αλλαγή ως το σύστημα υγείας και τη μετανάστευση, οι δύο εβδομηντάρηδες αντίπαλοι, που κάθε άλλο παρά δείχνουν σεβασμό ο ένας για τον άλλο, επιδόθηκαν ξανά σε επιθέσεις επί προσωπικού επανειλημμένα.

Ο Τραμπ, τα ένστικτα του οποίου τον ωθούν να αυτοπαρουσιάζεται ως ο υποψήφιος που μάχεται το «κατεστημένο», παρουσίασε τον Μπάιντεν ως πολιτικό καριέρας, με ασήμαντο έργο παρά τα πενήντα χρόνια της πορείας του, απόλυτα «διεφθαρμένο». Ωστόσο ο ίδιος δεν φάνηκε να προτείνει κάποιο σαφές πρόγραμμα για την επόμενη θητεία του, μένοντας σε μάλλον αόριστες εξαγγελίες.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ επανέλαβε τις κατηγορίες του σε βάρος του Μπάιντεν και του γιου του Χάντερ περί «ανήθικων» πρακτικών στην Ουκρανία και στην Κίνα. Δεν έχει υπάρξει κανένα αποδεικτικό στοιχείο για κάποια παρανομία του Χάντερ Μπάιντεν. Ο πρώην αντιπρόεδρος του Μπαράκ Ομπάμα απέκρουσε την επίθεση, χαρακτηρίζοντας «μπαρούφες» τους ισχυρισμούς του Τραμπ που έχουν σκοπό να «αποσπάσουν» την προσοχή από την πανδημία και λέγοντας πως δεν έλαβε «ποτέ ούτε δεκάρα» από ξένους παράγοντες.

Οι προσπάθειες του Τραμπ να βρει κάτι επιλήψιμο στις επιχειρηματικές δοσοληψίες του γιου του αντιπάλου του συνδέονται με την παραπομπή του Ρεπουμπλικάνου σε δίκη.

Εξάλλου, ο ίδιος ο Τραμπ και τα παιδιά του έχουν κατηγορηθεί για συγκρούσεις συμφέροντος αφότου ανέλαβε την εξουσία, που συνδέονται κυρίως με ακίνητα και ξενοδοχεία της οικογενειακής επιχείρησης στο εξωτερικό.

Ο Μπάιντεν επιτέθηκε με τη σειρά του στον Τραμπ κατηγορώντας τον ότι δεν πληρώνει τους φόρους που του αναλογούν σε ομοσπονδιακό επίπεδο, επικαλούμενος πρόσφατη έρευνα της εφημερίδας New York Times. «Δώσε στη δημοσιότητα τις φορολογικές σου δηλώσεις ή πάψε να μιλάς περί διαφθοράς», απαίτησε.

Ο μεγιστάνας απάντησε ότι έχει πληρώσει «εκατομμύρια». Πρόσθεσε πως θα δώσει στη δημοσιότητα τις φορολογικές του δηλώσεις — είναι ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ που δεν το έχει κάνει εδώ και δεκαετίες — όταν ολοκληρωθεί ο έλεγχος στον οποίο λέει πως υποβάλλεται εδώ και χρόνια.

Μια από τις πιο τεταμένες στιγμές της συζήτησης ήταν αυτή στην οποία ο Μπάιντεν κατηγόρησε τον Τραμπ πως είναι «από τους πιο ρατσιστές προέδρους στην ιστορία», πως «ρίχνει φωτιά σε κάθε ρατσιστική φωτιά», ενώ ο πρόεδρος δήλωσε ο «λιγότερο ρατσιστής σε αυτή την αίθουσα» και αντεπιτέθηκε κατηγορώντας τον Μπάιντεν πως έχει ψηφίσει στην καριέρα του νόμους που αύξησαν εκθετικά τις φυλακίσεις μαύρων και μελών εθνικών και φυλετικών μειονοτήτων. Ο Μπάιντεν αναγνώρισε πως είχε κάνει «λάθος».

Εξάλλου, στην ενότητα για την κλιματική αλλαγή, ο Μπάιντεν είπε πως το σχέδιο του για το περιβάλλον είναι να γίνει «ενεργειακή μετάβαση», οι ΗΠΑ να απομακρυνθούν από την πετρελαϊκή βιομηχανία και να στραφούν σε ανανεώσιμες πηγές.

Ο Τραμπ άδραξε την ευκαιρία: «θα καταστρέψει την πετρελαϊκή βιομηχανία! Θα το θυμηθείς αυτό, Τέξας; Θα το θυμηθείς αυτό, Πενσιλβάνια;», είπε.

Ο Μπάιντεν αντέτεινε πως απλώς θα καταργήσει τις κρατικές επιδοτήσεις στις πετρελαϊκές εταιρείες. Το επανέλαβε μιλώντας σε δημοσιογράφους μετά το ντιμπέιτ. «Δεν θα απαλλαχθούμε από τα ορυκτά καύσιμα για πολλά χρόνια», σημείωσε.

Ακόμη, εξήγγειλε ότι εάν εκλεγεί, θα ανοίξει τον δρόμο ώστε οι εκατομμύρια παράτυποι μετανάστες που ζουν στις ΗΠΑ να έχουν σαφή οδικό χάρτη μπροστά τους για την απόκτηση άδειας παραμονής ή της αμερικανικής υπηκοότητας μέσα στις πρώτες εκατό ημέρες της προεδρίας του. Δεσμεύθηκε ταυτόχρονα ότι θα λάβει μέτρα «αμέσως» για την προστασία των παιδιών που μπήκαν παράτυπα στη χώρα.

Η ένταση ανέβηκε και στα θέματα εξωτερικής πολιτικής, με τον Μπάιντεν να κατηγορεί τον Τραμπ για την πολιτική «κατευνασμού» του έναντι της Βόρειας Κορέας, αλλά και το ότι είναι υπερβολικά υποχωρητικός έναντι του ρώσου ομολόγου Βλαντίμιρ Πούτιν και να διαμηνύει πως η Ρωσία, το Ιράν και η Κίνα «θα πληρώσουν» για τις προσπάθειές τους να επηρεάσουν το αποτέλεσμα των εκλογών.

Από την δική του πλευρά ο Τραμπ, που έχει κατηγορήσει τον Μπάιντεν πως θέλει να «ξεπουλήσει» τη χώρα στο Πεκίνο, θύμισε τη σκληρή του πολιτική έναντι της Κίνας, ιδίως το ότι της έχει κηρύξει εμπορικό πόλεμο.

 Ένας πιο συγκρατημένος Ντόναλντ Τραμπ αντιμέτωπος με τα ίδια προβλήματα

O Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ εμφανίστηκε συγκρατημένος και συνεπής στη χθεσινή του τηλεμαχία με τον Τζο Μπάιντεν, κάτι που οι σύμβουλοί του εκτιμούσαν ότι χρειάζεται, όμως δεν είναι πιθανό το ντιμπέιτ να αλλάξει ριζικά την έκβαση των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ.

Μόλις 11 ημέρες πριν από την 3η Νοεμβρίου ο Τραμπ είναι αντιμέτωπος με το ίδιο βασικό πρόβλημα: μια χώρα που έχει πληγεί από την πανδημία του κορωνοϊού, με τα κρούσματα να αυξάνονται και πάλι, και μια οικονομία που δεν έχει ανακάμψει πλήρως από τις επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης.

Για μια ακόμη φορά ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος δεν είχε να δώσει πραγματική απάντηση στις επικρίσεις του υποψήφιου των Δημοκρατικών για τον τρόπο που χειρίζεται την πανδημία, η οποία έχει ήδη κοστίσει τη ζωή σε 222.000 Αμερικανούς, εκτός από το να πει ότι η χώρα “γυρίζει σελίδα”.

Σε εθνικό επίπεδο ο Μπάιντεν εμφανίζεται μπροστά από τον Τραμπ στις δημοσκοπήσεις, αν και το προβάδισμά του είναι μικρότερο στις αμφίρροπες πολιτείες.

Η χθεσινή τηλεμαχία στο Νάσβιλ του Τενεσί ήταν η τελευταία ευκαιρία που είχαν οι δύο υποψήφιοι να βρεθούν στην ίδια σκηνή ενώπιον μεγάλου τηλεοπτικού κοινού και ο Τραμπ υιοθέτησε μια πιο πολιτισμένη στάση, διακόπτοντας πολύ λιγότερες φορές τον αντίπαλό του σε σχέση με το προηγούμενο ντιμπέιτ τον Σεπτέμβριο.

“Ο Τραμπ ήταν καλός σήμερα το βράδυ. Ίσως (το ντιμπέιτ) του δώσει πόντους. Όμως δεν πρόκειται για ένα γεγονός όπως αυτό που χρειάζεται για να αλλάξει το παιχνίδι, ”, σχολίασε ο Λίαμ Ντόνοβαν, υπεύθυνος για τη χάραξη στρατηγικής των Ρεπουμπλικάνων στη Βιρτζίνια, ο οποίος έχει εργαστεί σε προεκλογικές εκστρατείας για τη Γερουσία.

Ο Αμερικανός πρόεδρος επέμεινε ότι οι επιχειρήσεις θα πρέπει να ανοίξουν όλες και ότι οι μαθητές θα πρέπει να επιστρέψουν στα σχολεία τους, ενώ παράλληλα υποτίμησε τις προβλέψεις ότι τον χειμώνα θα ενσκήψει ένα δεύτερο, καταστροφικό κύμα κρουσμάτων κορονοϊού. “Μαθαίνουμε να ζούμε μαζί του”, είπε ο Τραμπ αναφερόμενος στον ιό.

Δημοσκόπηση του Reuters/Ipsos έχει δείξει ότι η πλειοψηφία των Αμερικανών κατηγορούν τον Τραμπ για τον τρόπο που χειρίζεται την πανδημία, ένα θέμα που έχει παραμείνει πρώτο στον κατάλογο των ανησυχιών των ψηφοφόρων σε όλη τη διάρκεια του έτους.

Με περισσότερους από 48 εκατομμύρια Αμερικανούς να έχουν ήδη ψηφίσει, οι δημοσκοπήσις δείχνουν ότι ένα πολύ μικρό ποσοστό των ψηφοφόρων δεν έχει αποφασίσει ακόμη ποιον υποψήφιο να επιλέξει. Και ο Τραμπ δεν κατέβαλε πολλές προσπάθειες να τους προσελκύσει κατά τη χθεσινή τηλεοπτική του εμφάνιση.

Ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος δεν φάνηκε να αναγνωρίζει ότι οι περισσότεροι Αμερικανοί που παρακολουθούσαν από το σπίτι την τηλεμαχία έχουν περάσει μια σκληρή χρονιά με lockdown, απολύσεις, ασθένεια και θάνατο. Όταν ο Μπάιντεν προσπάθησε να απευθυνθεί απευθείας στις οικογένειες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, ο Τραμπ το απέρριψε ως έναν κενό πολιτικό ελιγμό.

“Τυπικός πολιτικός”, σχολίασε. “Γι’ αυτό εξελέγην”.

Αν και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η ασφάλιση υγείας αποτελεί μία από τις βασικές ανησυχίες των Αμερικανών, ο Ρεπουμπλικάνος υποψήφιος δήλωσε ότι θέλει “να τελειώσω” με το πρόγραμμα Obamacare, χωρίς ωστόσο να προσφέρει κάποια εναλλακτική για να προστατεύσει τους πολίτες που έχουν υποκείμενα νοσήματα, περιλαμβανομένης της covid-19.

“Οι ψηφοφόροι σε γενικές γραμμές ασχολούνται με την ουσία”, επεσήμανε ο Άαρον Καλ ειδικός στις προεδρικές τηλεμαχίες στο πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. “Η συνεχής επικέντρωση του Μπάιντεν στους μεσοαστούς ψηφοφόρους είναι σκόπιμη και θα περιπλέξει περαιτέρω την προσπάθεια του Τραμπ να κερδίσει τους αναποφάσιστους”, πρόσθεσε.

Μνήμες 2016

Στόχος του Μπάιντεν ήταν να πλήξει τον Τραμπ σε καθημερινά θέματα όπως η ασφάλιση υγείας, οι μισθοί και οι κοινωνικές παροχές. Κι εκείνος εμφανίστηκε πιο ακμαίος σε σχέση με την πρώτη τηλεμαχία, αποφεύγοντας τα λάθη, ενώ σε κάποια στιγμή κορόιδεψε τον αντίπαλό του που συνέκρινε τον εαυτό του με τον Λίνκολν.

Η αδυναμία του Τραμπ σε σχέση με την πανδημία τον έχει αναγκάσει να στραφεί σε άλλα τεχνάσματα, ανάμεσα στα οποία είναι η προσπάθειά του να παρουσιάσει τον Τζο Μπάιντεν ως έναν διεφθαρμένο πολιτικό, όπως είχε κάνει το 2016 με τη Χίλαρι Κλίντον.

Ο Ντόνοβαν εκτίμησε ότι αυτή η στρατηγική δεν θα έχει σπουδαία αποτελέσματα σε μια εκλογική αναμέτρηση στην οποία οι Αμερικανοί έχουν σοβαρότερες ανησυχίες.

“Μοιάζει με μια απέλπιδα απόπειρα να επαναληφθεί η στρατηγική του 2016, η οποία είχε κάποια αποτελέσματα (…) διότι οι άνθρωποι δεν ανησυχούσαν για κάτι άλλο”, σχολίασε.

Ο Καλ επισήμανε ότι ο Αμερικανός πρόεδρος εμφανίστηκε πιο πειστικός όταν κατηγόρησε τον Μπάιντεν ότι στα 47 χρόνια της πολιτικής σταδιοδρομίας του ήταν σε γενικές γραμμές αναποτελεσματικός, περιλαμβανομένων των 8 ετών που ήταν αντιπρόεδρος του Μπαράκ Ομπάμα.

“Οι αναποφάσιστοι ψηφοφόροι συχνά ανησυχούν περισσότερο για το τι έχουν κάνει οι υποψήφιοι γι' αυτούς τον τελευταίο καιρό”, εξήγησε.

Όμως εκεί κρύβεται άλλο πρόβλημα για τον Τραμπ: Το 2016 εμφανίστηκε ως ένα αουτσάιντερ, ένας άνθρωπος που δεν είχε ποτέ δημόσια θέση. Τώρα που ζητεί την επανεκλογή του είναι και ο ίδιος πολιτικός, παρά τους ισχυρισμούς του περί του αντιθέτου. Αυτό σημαίνει ότι οι ψηφοφόροι ίσως αναζητήσουν κάποιον για να τον κατηγορήσουν για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα κι εκείνος θα είναι ο πρώτος που θα δεχθεί τα πυρά.