Στην Αθήνα έχει ξαναβρεθεί, στο δρόμο για την αγαπημένη της Ύδρα ή την Πάτμο. Όμως είναι η πρώτη φορά που η διάσημη φωτογράφος, γλύπτρια, συγγραφέας και περφόρμερ Άλισον Τζάκσον θα παρουσιάσει δουλειά της στην ελληνική πρωτεύουσα. Από τις 2 έως τις 9 Δεκεμβρίου, η πολυβραβευμένη (και με BAFTA) Βρετανή καλλιτέχνης παρουσιάζει έργα φωτογραφίας και βίντεο στο Φουαγιέ του «Παλλάς», σε διοργάνωση και επιμέλεια της Μαρίνας Νικολετοπούλου.

Μπροστά από τον -συχνά σατιρικό- φακό της Τζάκσον έχουν παρελάσει τα πιο ενδιαφέροντα μέλη της βρετανικής βασιλικής οικογένειας, πολιτικοί, από τον Τσόρτσιλ μέχρι τον Μπους, σταρ, όπως η Μέριλιν ή ο Τζακ Νίκολσον, ακόμα και παντοδύναμες influencers σαν την Κιμ Καρντάσιαν. Ή, τουλάχιστον, αυτό νομίζει κανείς με την πρώτη ματιά. Στην πραγματικότητα, αυτό που συνήθως αντικρίζουμε είναι οι σωσίες των διασημοτήτων! «Μπορούμε να πιστέψουμε αυτό που βλέπουμε, σε έναν κόσμο διαμεσολαβημένο από οθόνες, εικόνες και διαδίκτυο;» ρωτά η καλλιτέχνης η οποία, μέσα από τη δουλειά της, σχολιάζει τη σαγήνη της εικόνας και τη ροπή μας στην ηδονοβλεψία και ψηλαφίζει το, όχι και τόσο διακριτό, σύνορο μεταξύ αλήθειας και ψέματος. Αυτή τη στιγμή, η προσέγγισή της είναι πιο επίκαιρη από ποτε. Η συνέντευξή μας έγινε περίπου «πρόσωπο με πρόσωπο», μέσω zoom, και η πρώτη της κουβέντα ήταν η επιθυμία της, όταν έρθει στη χώρα μας για την έκθεση, για ένα δωμάτιο με θέα την Ακρόπολη.

Τι θα δουν οι επισκέπτες της έκθεσης; 

Τη σειρά μου «Mental Images», η οποία δείχνει πόσο παραπλανητική μπορεί να είναι η φωτογραφία. Επίσης, θα δείξω για πρώτη φορά τη νέα σειρά «Disaster». Αφορά τη φαντασίωση του φόβου, την οποία εντείνουν τα ΜΜΕ, που προβάλλουν διαρκώς τα κακά νέα. Επίσης, κάποια πορτραίτα στα οποία αναμιγνύω αληθινά πρόσωπα και σωσίες, όπως για παράδειγμα το πορτραίτο του Έλτον Τζον με τη σωσία της βασίλισσας Ελισάβετ. Θέλω να κάνω ένα βιβλίο με θέμα την ανάμιξη του αληθινού με το ψεύτικο. Κι ακόμα, θα δείτε το βίντεο που γύρισα με αφορμή την επιστροφή των Duran Duran και το πώς δημιουργήθηκε, με εικόνες από τα παρασκήνια.

Λέμε ότι μια εικόνα ισοδυναμεί με χίλιες λέξεις. Από τη στιγμή που ποζάρουμε και χτίζουμε σενάρια για τον εαυτό μας, ισχύει αυτό;

Είναι πολύ πιο γρήγορο το να κοιτάξεις μια εικόνα από το να γράψεις γι΄αυτό που βλέπεις. Η φωτογραφία λέει, ίσως, ένα μέρος της αλήθειας. Η διαφορά της από έναν πίνακα, λόγου χάρη, είναι ότι τον πίνακα μπορεί να τον δημιουργήσει οποιοσδήποτε και οπουδήποτε. Η φωτογραφία, όμως, πρέπει να τραβηχτεί με το πρόσωπο που βρίσκεται μπροστά σου, μια συγκεκριμένη στιγμή, σε ένα ορισμένο σημείο. Πάντα, λοιπόν, υπάρχει έστω ένα ψήγμα αλήθειας μέσα της, το οποίο σε παραπλανεί να πιστέψεις ότι είναι ολόκληρη αληθινή. Γι’ αυτό και τα μίντια είναι συχνά τόσο χειριστικά.

Που οδηγούμαστε, όμως, όταν όλοι, ιδίως οι έφηβοι, εκτίθενται μόνιμα πλεον σε ένα  κόσμο πλαστής τελειότητας, τον οποίο πασχίζουν να φτάσουν;

Είναι πολύ ανησυχητικό. Κάποτε μιλούσαμε επιτιμητικά για όποιον κοιταζόταν υπερβολικά συχνά στον καθρέφτη. Τώρα, το να κοιτάζεσαι στο τηλέφωνό σου όλη την ώρα δε θεωρείται κακό. Δε νομίζω, όμως, ότι οι άνθρωποι πρέπει να κοιτάζουν τον εαυτό τους συνεχώς. Κάτι τέτοιο δημιουργεί υπερ-εκτίμηση του εαυτού, αίσθηση ότι έχεις δικαίωμα στα πάντα και ναρκισσισμό. Ο καθένας νιώθει σταρ στον μικρόκοσμο των 100 διαδικτυακών ακολούθων του και, αν το δούμε ευρύτερα, οδηγούμαστε σε ένα παγκόσμιο έθνος από…ντίβες! Οι νεαροί άνθρωποι σήμερα δεν μπορούν να αποφασίσουν τι είναι αληθινό και τι όχι. Είναι, νομίζω, μια επικίνδυνη στιγμή στην αθρώπινη ιστορία. Δείτε με ποιον τρόπο χρησιμοποιείται η φωτογραφία στην πολιτική. Για να δημιουργήσει το Brexit, για παράδειγμα-μιλάμε για μια τεράστια καμπάνια, που δεν  σκόπευε να πει την αλήθεια, αλλά ως καμπάνια ήταν φανταστικά καλή.  

Ποια είναι η διαδικασία με τους σωσίες;  

Εξαρτάται ποιος επηρεάζει τον κόσμο τη δεδομένη στιγμή. Αν θελήσω να κάνω κάτι σχετικά με αυτόν, θα προσπαθήσω να βρω τον σωσία του. Θα τον διαμορφώσω. Θα τον ανεβάσω σε κιβώτιο αν είναι πιο κοντός από το πραγματικό πρόσωπο, θα τον βάλω να γονατίσει αν είναι πιο ψηλός, θα χρησιμοποιήσω μακιγιάζ, περούκες και φωτισμό. Οι περισσότεροι δεν είναι επαγγελματίες. Με το που θα τους βάλεις, λοιπόν, την περούκα και θα τους διδάξεις πώς θα περπατήσουν και θα μιλήσουν, μεταμορφώνονται όντως σε σταρ! Συμβαίνει, καμιά φορά, να μπερδευτούν ως προς την ταυτότητά τους, εξαιτίας του ρόλου. Ας πούμε, το άτομο που υποδύθηκε τον Ντόναλντ Τραμπ δεν μου επέστρεψε ποτέ την περούκα μετά τη φωτογράφιση! Γιατί όταν είχε το στάιλινγκ, το κοστούμι, το πορτοκαλί χρώμα και όλα αυτά, ο κόσμος έτρεχε προς το μέρος του και ήθελε μια σέλφι μαζί του-ακόμα και οι δημοκρατικοί (γελάει). Τα κορίτσια ήθελαν  να τον φιλήσουν! Δεν ήθελε, λοιπόν, να είναι ένας κανονικός τύπος που κατοικεί σε ένα κανονικό διαμέρισμα, αλλά μια λατρεμένη διασημότητα. Μάλιστα,σταδιακά μετατράπηκε σε τέρας, όπως και ο ίδιος ο Τραμπ, και ήταν αδύνατον να δουλέψεις μαζί του.

Πώς αντιδρούν οι διάσημοι απέναντι στη δουλειά σας; 

Μα η δουλειά μου δεν αφορά τους διάσημους. Αφορά εμάς, και αναρωτιέται τι στην ευχή κάνουμε όταν τους λατρεύουμε μέσα από σκηνοθετημένες εικόνες.

Λέγεται ότι η βασιλική οικογένεια ενοχλήθηκε από τη σειρά «The Crown». Όταν, λοιπόν, παρουσιάζετε τη σωσία της Ελισάβετ στην τουαλέτα ή με κάσκα κομμωτηρίου, δεν ενοχλείται από τη σάτιρα;

Δεν σχολιάζει. Η βασίλισσα έχει το στόμα της ερμητικά κλειστό. Και είναι πολύ έξυπνο αυτό, έτσι έχτισε τον μύθο γύρω της. Πάντα προσπαθείς να μαντέψεις τι σκέφεται. Ε, λοιπόν, δεν πρόκεται να σου πει ποτέ!

Εξακολουθούν οι Βρετανοί να τρέφουν το ίδιο πάθος για την Ελισάβετ και την οικογένειά της;  

Ναι, και πολύ μάλιστα. Θα σας έλεγα ότι, από εικαστική πλευρά, είναι υπέροχο να τους βλέπεις. Τις προάλλες έκανα ποδήλατο στο πάρκο και πέρασαν τα άλογα της βασίλισσας, κάτι πολύ σπάνιο. Ήταν όλα ντυμένα με χρυσές φορεσιές. Έμοιαζαν σαν να προέρχονται από το «Star Trek»! Ποτέ δεν έχω δει φορεσιές από καθαρό χρυσάφι. Όλοι είχαν σταματήσει και κοίταζαν με το στόμα ανοιχτό. Προφανώς, ο κόσμος την πληρώνει τη βασιλική οικογένεια, όμως το ποσοστό των χρημάτων είναι μικρό, αν αναλογιστείς πόσες δουλειές και έσοδα φέρνει αυτή η οικογένεια στη χώρα, από τους τουρίστες, ας πούμε.

Ποιο ήταν το αγαπημένο σας σελέμπριτι ως τώρα;

Φυσικά, αγαπώ τη βασιλική οικογένεια. Και τον Ντόναλντ Τραμπ τον βρήκα πολύ ενδιαφέροντα, γιατί αντανακλά αυτό που κάνω μέσω της δουλειάς μου. Ο Τραμπ είναι η προσωποποίηση του ταυτόχρονου συνδυασμού πλαστού και πραγματικού. Τα μαλλιά, το πορτοκαλί χρώμα, τα προσθετικά «γεμίσματα» που έχει στο πρόσωπό του, οι βλακείες που βγαίνουν από τα χείλη του… Το θέμα είναι ότι τα καταλαβαίνει τα ΜΜΕ πολύ καλά. Παρακολουθεί τηλεόραση σε ολόκληρη τη ζωή του,  ξέρει πώς λειτουργεί ο μηχανισμός και τον εκμεταλλεύεται. Το ίδιο και η Καρντάσιαν-το μισό της σώμα πρέπει να είναι από σιλικόνη.

Έχετε υποστεί λογοκρισία, έχετε κινδυνέψει με σύλληψη… Σε πραγματικό κίνδυνο βρεθήκατε ποτέ;

Λογοκρισία έχω όλη την ώρα. Έφτιαξα ένα υπερ-ρεαλιστικό γλυπτό του Ντόναλντ Τραμπ με μια γυναίκα. Θα παρουσιαζόταν σε διάφορες γκαλερί, όπως την Saatchi Gallery, και την τελευταία στιγμή με ειδοποιούσαν ότι άλλαξαν γνώμη. Θεωρούσαν το γλυπτό αμφιλεγόμενο, αγενές. Παρόλα αυτά, όταν το φιλοξένησαν σε γκαλερί του Σόχο, πλήθη συγκεντρώνονταν έξω από τη τζαμαρία για να το δουν και, κυρίως, νέες γυναίκες, επειδή αφορούσε βασικά αυτές. Σε αντίθεση με τους γκαλερίστες και τους επιμελητές, το κοινό το κατάλαβε το γλυπτό. Κατανόησε ότι έδειχνε ακριβώς αυτό που είναι ο Τραμπ: κακός με τις γυναίκες, μεταξύ άλλων. Όσον αφορά τον κίνδυνο, μια φορά κόντεψε να με συλλάβει η προσωπική φρουρά του Τόνι Μπλερ, στην οδό Ντάουνινγκ. Εκείνη την εποχή ο Μπλερ είχε προσλάβει ένα σωρό άγριους τύπους στην αστυνομία και δεν ήταν καθόλου ευγενικοί. Ο μόνος λόγος για τον οποίο απέφυγα τη σύλληψη ήταν επειδή τους είπα πως δεν μπορούν να με αγγίξουν, χρειαζόταν γυναίκα αστυνομικός. Δεν μπόρεσαν να βρουν κάποια, κι έτσι δεν πήγα φυλακή, Όμως, το χειρότερο ήταν όταν κάποτε έκανα μια φωτογράφιση για έκθεση με θέμα τον Μπιν Λάντεν. Τότε με προστάτευε η αντιτρομοκρατική υπηρεσία. Με συνόδευαν παντού. Αυτό ήταν αρκετά τρομακτικό.

Επί χρόνια εστιάζετε στους ανθρώπους. Ποια είναι, θεωρείτε, η μεγαλύτερη αλλαγή που βιώνει ο κόσμος μας;

Έγινε άναρχος. Προέρχομαι από ένα πάρα πολύ πειθαρχημένο περιβάλλον. Δεν λέω ότι το απόλαυσα ως παιδί ούτε πως είναι ό,τι καλύτερο, αλλά σίγουρα με δίδαξε τι είναι σωστό και τι λάθος και τι σημαίνει ακεραιότητα. Ο ορισμός της είναι ότι κρατάς τον λόγο σου. Νομίζω ότι οι άνθρωποι δεν τηρούν αυτούς τους κανόνες πια. Έπαψαν να είναι πειθαρχημένοι, επομένως έπαψαν να είναι αξιόπιστοι.

Επόμενα σχέδια;

Φτιάχνω ένα γλυπτό της Κιμ Καρντάσιαν από ζελέ στο χρώμα της σάρκας, που θα τρεμουλιάζει πολύ. Θα δουλέψω με  σιλικόνη. Επίσης, ετοιμάζω ένα βιβλίο, πολλές εκθέσεις και ένα τηλεοπτικό σόου που προσπαθώ να γράψω.