Από την 1η Ιανουαρίου, η Ελευσίνα έχει επισήμως  χριστεί Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2023. Η Τελετή Έναρξης έχει οριστεί για το Σάββατο 4 Φεβρουαρίου, με μια εντυπωσιακή εκδήλωση στο παράκτιο μέτωπο και ένα πολύχρωμο πρόγραμμα με εκθέσεις, συναυλίες, DJ πάρτι και παράλληλες εκδηλώσεις σε όλη την πόλη, και ολοκληρώνεται το βράδυ της επόμενης μέρας. Η εμβληματική εκκίνηση του προγράμματος της «2023 Ελευσίς» αποτελεί ιδέα/σύλληψη του Γενικού Καλλιτεχνικού Διευθυντή Μιχαήλ Μαρμαρινού, ενώ ο Κρις Μπόλντουιν υπογράφει τη σκηνοθεσία.

Πόσο διαφορετική ήταν για εσάς η Ελευσίνα σε σχέση με άλλα, αντίστοιχα πρότζεκτ τα οποία σας έχουν απασχολήσει δημιουργικά;

Κάθε πόλη είναι διαφορετική, ωστόσο η Ελευσίνα είναι πράγματι ένας πολύ ιδιαίτερος τόπος. Ένας τόπος που απαιτεί να τον κοιτάξεις προσεκτικά, να τον αφουγκραστείς και να μπεις σε διάλογο μαζί του. Όταν αποδέχτηκα την πρόταση να έρθω και να δουλέψω στην Ελευσίνα, ένιωσα ότι η βασική μου ευθύνη ήταν να έρθω και να ακούσω προσεκτικά. Όλη την προηγούμενη χρονιά, ενώ βρισκόμουν εδώ, σκεφτόμουν ότι ζούμε σε έναν κόσμο υπερ-κορεσμένο από πληροφορίες. Ο πλανήτης ακτινοβολεί μέσα από τα κινητά και τους υπολογιστές μας, με εικόνες από κάθε άκρη του, από το παρελθόν και το παρόν, μέσα από λέξεις και σλόγκαν, μέσα από μικρά μουσικά μοτίβα που έρπονται σαν σκουλήκια μέχρι το μυαλό μας. Όλα αυτά μας ζαλίζουν. Ίσως να μας μουδιάζουν, ίσως μας κάνουν άτρωτους στις ίδιες μας τις ευαισθησίες, αλλά και στα ευάλωτα σημεία των άλλων. Αυτός ο διαποτισμένος από πληροφορία κόσμος δεν έχει απλώς επηρεάσει την ταχύτητα με την οποία ζούμε και το πώς βαδίζουμε στον δρόμο χωρίς καν να κοιτάμε γύρω μας. Έχει επίπτωση και στην ενσυναίσθησή μας. Όμως, η ικανότητά μας να κατανοούμε και να συμπονούμε τον άλλον εξαρτάται από τον χρόνο που έχουμε για να ανασάνουμε και να ακούσουμε. Ναι, ούτε στην Ελευσίνα υπάρχει αρκετός χρόνος, όλοι βιαζόμαστε, όπως συμβαίνει παντού, ταυτόχρονα όμως είναι ένα μέρος όπου ο χρόνος κυλά πιο αργά, και σου επιτρέπει να αντιληφθείς ότι τα πράγματα δεν ήταν πάντα όπως είναι τώρα.

Γιατί συμβαίνει αυτό;

Ίσως χάρη στην αιώνια παρουσία της θάλασσας, χάρη στις αρχαιότητες ή χάρη στα πρώην βιομηχανικά κτίρια, που μόλις απέκτησαν καινούρια ζωή. Όμως στην Ελευσίνα καταλαβαίνεις από πού προέρχεσαι και ότι μέχρι ενός σημείου, μπορείς να καθορίσεις το μέλλον μέσα από τις σημερινές επιλογές σου. Η πόλη αυτή έχει πλήρη επίγνωση του παρελθόντος της, του αρχαίου και του πρόσφατου. Η κλασσική αρχαιότητα ζει παράλληλα με τον κεντρικό πεζόδρομο, τον γεμάτο εστιατόρια και οικογένειες που χαλαρώνουν. Οι διαφορετικές κοινότητες θυμούνται και μοιράζονται μεταξύ τους τις μεταναστευτικές τους ρίζες. Είναι μια πόλη πλημμυρισμένη από φανερή υπερηφάνεια.

Έπρεπε, λοιπόν, να ακούσω τις ιστορίες και τις σκέψεις των ανθρώπων εδώ. Και μετά, μαζί με την ταλαντούχα ομάδα μας, να βρούμε τρόπο να τοποθετήσουμε αυτές τις ιστορίες στο επίκεντρο όλων των δράσεων. Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός, ο Γενικός Καλλιτεχνικός Διευθυντής του 2023 Ελευσίς, μού άνοιξε τις πύλες της πόλης με αφάνταστη γενναιοδωρία. Εργάστηκε πάρα πολύ σκληρά για να ανασύρει στην επιφάνεια τον πλούτο και την ανθρώπινη “περιουσία” της Ελευσίνας, ώστε να τα δουν όλοι. Ως αποτέλεσμα, η δική μου δουλειά έγινε πολύ πιο εύκολη.

Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσατε;

Ο χρόνος. Φυσικά και ο covid. Όταν ξεκινήσαμε να δουλεύουμε η πανδημία ήταν πανταχού παρούσα, με περιορισμούς όσον αφορά τις μετακινήσεις και τα ταξίδια- και είχαμε μόλις 12 μήνες για να οργανώσουμε τα πάντα. Μεγάλη πρόκληση ήταν και ο χώρος, γιατί η μισή πόλη αποτελείται από θάλασσα κι ένα λιμάνι!  Υπάρχουν ελάχιστα απλόχωρα σημεία για να συγκεντρώνονται όλοι. Επιπλέον, υπάρχουν χιλιάδες ιστορίες για τη στενή σχέση των κατοίκων με τη θάλασσα, την παλίρροια, το λιμάνι και τον καιρό. Έτσι, λοιπόν, αποφασίσαμε ότι τη θάλασσα πρέπει να την εγκολπώσουμε, αντί να την αγνοήσουμε.  

Ποιο στοιχείο αυτής της γιορτής του πολιτισμού ελπίζετε ότι θα μείνει ανεξίτηλο στη μνήμη;

Η ιστορία! Ή, μάλλον, οι ιστορίες! Στην ουσία, όμως, η γιορτή είναι μόνο ένα event.  Πριν την τελετή, θα καταφθάσουν τέσσερεις πομπές από ξηρά και θάλασσα, από την Ελευσίνα και την Αθήνα και από χώρες της Ευρώπης. Αυτές οι αφίξεις θα μείνουν αξέχαστες. Και μετά, θα συγκεντρωθούμε όλοι μαζί στο  παράκτιο μέτωπο και το κοινό θα προσκληθεί να δει, να ακούσει, να γευτεί 21 ακόμα  ιστορίες, μέσα από διάφορες καλλιτεχνικές δράσεις. Η ακτογραμμή, για μία νύχτα, θα μεταμορφωθεί σε Ακτογραμμή Πολιτισμού. Ελπίζω, λοιπόν, αυτές οι ιστορίες, τοπικές αλλά και παγκόσμιες ταυτόχρονα, να μείνουν ανεξίτηλες. Ελπίζω ότι, για μία νύχτα έστω, θα κόψουμε ταχύτητα, θα δούμε με φρέσκια ματιά πόσο όμορφος είναι τούτος ο τόπος και πόσο πλούσιες οι φωνές του, και θα νιώσουμε υπερήφανοι που ένα κοινό από ολόκληρη την Ευρώπη και τον κόσμο θα θελήσει να ακούσει αυτές τις ιστορίες μαζί μας.