Η ταινία του Netflix, The Life List, περιλαμβάνει μία σκηνή που μάλλον θα μείνει σε πολλούς: η πρωταγωνίστρια Alex (την υποδύεται η Sofia Carson) ακούει μια συμβουλή που της αλλάζει τη ζωή: θα ξέρει ότι είναι όντως με τον σωστό άνθρωπο αν μπορεί να απαντήσει «ναι» σε τέσσερις απλές ερωτήσεις.

Οι ερωτήσεις είναι φαινομενικά απλές, αλλά στην πραγματικότητα μπορεί να αποκαλύψουν πολλά. Και αυτό που τις κάνει τόσο χρήσιμες είναι ότι δεν εστιάζουν τόσο στο ποιος είναι ο άλλος, αλλά στο ποια είσαι εσύ μέσα σε αυτή τη σχέση.

Πόσο ασφαλής νιώθεις να είσαι ο εαυτός σου; Πόσο σε σέβεται και σε αναδεικνύει ο άλλος; Πόσο αληθινή είναι η αγάπη που ζεις; Αν προβληματιστείς με τις απαντήσεις, ίσως δεν βρίσκεσαι στην κατάλληλη σχέση ή ίσως δεν είσαι ακόμα η εκδοχή του εαυτού σου που θα ήθελες να είσαι σε μια σχέση αγαπής.

1. Μπορείς να μοιραστείς μαζί του/της τα πάντα που σκέφτεσαι;

Το θεμέλιο μιας υγιούς και ουσιαστικής σχέσης είναι το αίσθημα της συναισθηματικής ασφάλειας. Αυτό σημαίνει να νιώθεις ελεύθερος/η να εκφράσεις τις σκέψεις σου, τους φόβους σου, τις επιθυμίες σου, ακόμα και τις μικρές ιδιοτροπίες σου, χωρίς τον φόβο ότι θα κριθείς ή θα απορριφθείς. Αν παρατηρείς ότι λογοκρίνεις συνεχώς τον εαυτό σου ή φιλτράρεις όσα λες μέσα στη σχέση, αξίζει να αναρωτηθείς: «Τι φοβάμαι;»

Η συναισθηματική ασφάλεια δεν είναι απλώς μια ωραία ιδέα, είναι προϋπόθεση για βαθύτερη οικειότητα. Όταν υπάρχει, νιώθεις άνετα να κατονομάσεις τα συναισθήματά σου, να εξηγήσεις την προέλευσή τους και να εκφράσεις τις ανάγκες σου. Αλλά αυτή η ειλικρίνεια αποδίδει μόνο όταν γίνεται δεκτή με φροντίδα, ενσυναίσθηση και κατανόηση.

Έρευνα του 2017 στο περιοδικό Cognition and Emotion έδειξε ότι οι άνθρωποι εκφράζουν πιο εύκολα τόσο τα θετικά όσο και τα αρνητικά τους συναισθήματα (από τη χαρά μέχρι τη λύπη και το άγχος), όταν πιστεύουν ότι ο/η σύντροφός τους νοιάζεται πραγματικά και θα ανταποκριθεί με ευαισθησία. Αυτή η ικανότητα λέγεται «κοινοτική δύναμη» και αποτελεί βασικό δείκτη μιας σταθερής, υποστηρικτικής σχέσης.

Όταν υπάρχει χώρος να είσαι ευάλωτος/ευάλωτη, δημιουργείται ένας θετικός κύκλος: όσο πιο ανοιχτά εκφράζεσαι, τόσο περισσότερο ανταποκρίνεται ο άλλος με καλοσύνη και ενσυναίσθηση. Αυτή η αλληλεπίδραση ενισχύει την εμπιστοσύνη, την εγγύτητα και τελικά σε φέρνει πιο κοντά στο να αγαπηθείς γι’ αυτό που είσαι πραγματικά. Αν η σχέση σου προσφέρει αυτό το ασφαλές πλαίσιο, τότε βρίσκεσαι σε σωστό δρόμο.

2. Είναι πράγματι καλός/ή;

Ένας από τους πιο αδιάψευστους δείκτες του χαρακτήρα ενός ανθρώπου είναι η συμπεριφορά του απέναντι στους άλλους και όχι μόνο απέναντί σου. Πώς φέρεται στον σερβιτόρο στο εστιατόριο; Στον ταξιτζή; Στους φίλους σου; Και κυρίως: είναι αληθινά καλός/ή μαζί σου;

Στην αρχή μιας σχέσης, είναι φυσικό ο καθένας να δείχνει την καλύτερη πλευρά του. Όμως καθώς περνά ο καιρός και εγκαθίσταται η άνεση, αποκαλύπτεται ο αυθεντικός χαρακτήρας. Τότε είναι που αρχίζεις να προσέχεις τα μικρά πράγματα: πώς μιλάει όταν είναι εκνευρισμένος/η, πώς συμπεριφέρεται όταν κανείς δεν κοιτάει, πώς χειρίζεται μια διαφωνία.

Έρευνα του 2015 που δημοσιεύτηκε στο Evolutionary Psychology τόνισε τη σημασία της καλοσύνης, ακόμα και μέσα στους καβγάδες. Τα ζευγάρια που καταφέρνουν να δείχνουν καλοσύνη και συνεργασία ακόμα και στις εντάσεις, είναι πιο πιθανό να ξεπεράσουν τα εμπόδια. Η καλοσύνη μαλακώνει τις συγκρούσεις και δημιουργεί χώρο για επανόρθωση.

Ρώτα, λοιπόν, τον εαυτό σου: Εμφανίζεται η καλοσύνη του/της ακόμα και στις δύσκολες στιγμές; Είναι αμυντικός/ή ή θυμώνει εύκολα; Παρατήρησε πώς φέρεται στους άλλους, ακόμη και όταν είναι κουρασμένος/η ή έχει κάνει κάποιο λάθος. Αυτές οι φαινομενικά μικρές στιγμές είναι καθοριστικές για να καταλάβεις αν έχεις απέναντί σου τον άνθρωπο που αξίζεις.

3. Σου βγάζει τον καλύτερό σου εαυτό;

Οι σχέσεις είναι για να μας εξελίσσουν, όχι για να μας μειώνουν. Αν είσαι από τους ανθρώπους που γελούν εύκολα, που εμπνέουν και δίνουν φως στους γύρω τους, αλλά παρατηρείς ότι κοντά στον σύντροφό σου αρχίζεις να «μαζεύεσαι», να μη γελάς τόσο, να μην εκφράζεσαι, να προσέχεις υπερβολικά τι λες ή πώς φέρεσαι,  τότε κάτι δεν πάει καλά.

Ίσως αγαπούσες τη ζωγραφική, τον χορό, τη συγγραφή ή τη μόδα. Όμως τα «καλοπροαίρετα» σχόλια του/της συντρόφου σου,  όπως «Α, αυτό… έχει ενδιαφέρον» ή «Σοβαρά θα το φορέσεις αυτό; σε έκαναν σιγά σιγά να τα παρατήσεις. Να αφήσεις το πινέλο, τα παπούτσια, το στιλ σου στην άκρη.

Αν χρειάζεται να μειώσεις το φως σου για να μην ενοχλείται ο άλλος, τότε απλά δεν είναι ο σωστός άνθρωπος για σένα.

Όπως ένας σπουδαίος γλύπτης βλέπει μέσα στο μάρμαρο το αριστούργημα και έπειτα το σμίλευε, έτσι και ο σωστός σύντροφος βλέπει και ενθαρρύνει τον πιο αυθεντικό, όμορφο εαυτό σου. Δεν σε φιμώνει, δεν σε περιορίζει, σε υποστηρίζει και σε γιορτάζει.

Κάνε στον εαυτό σου την ερώτηση: «Ποιος/ποια γίνομαι όταν είμαι μαζί του/της;» Αν η απάντηση είναι πως νιώθεις ελεύθερος/η να είσαι ο εαυτός σου και αγαπημένος/η ακριβώς για αυτό, τότε πιθανόν είσαι με το σωστό άτομο.

4. Τον/την φαντάζεσαι ως γονιό των παιδιών σου;

Ακόμα κι αν δεν σκοπεύεις να κάνεις παιδιά, αυτή η ερώτηση έχει αξία. Γιατί δεν αφορά μόνο τη γονεϊκότητα, αλλά βαθύτερα ζητήματα χαρακτήρα και συναισθηματικής ωριμότητας. Μπορείς να τον/την εμπιστευτείς; Τον/την σέβεσαι; Έχει υπομονή, ενσυναίσθηση και υπευθυνότητα;

Το να φανταστείς κάποιον ως γονέα, είναι σαν να ρίχνεις φως στη δυνατότητα του να φροντίσει κάτι μεγαλύτερο από τον εαυτό του, είτε αυτό είναι μια οικογένεια είτε μια κοινή ζωή. Ακόμα κι αν δεν υπάρχει πρόθεση για παιδιά, η ερώτηση παραμένει κρίσιμη: είναι το άτομο αυτό ικανό να προσφέρει συναισθηματική σταθερότητα και να επενδύσει βαθιά σε εσένα;

Μια μελέτη του 2022 στο Evolutionary Psychological Science έδειξε ότι οι γυναίκες έβρισκαν τους άνδρες πιο ελκυστικούς όταν εκείνοι εξέφραζαν επιθυμία να γίνουν γονείς στο μέλλον. Αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με τη βιολογία , άλλα υποδηλώνει συναισθηματική ωριμότητα, προθυμία για μακροχρόνια δέσμευση και επιθυμία για ουσιαστικό δέσιμο.