Οι αλλαγές στη φορολογική κλίμακα για φυσικά πρόσωπα θα αφορούν κυρίως τη μεσαία τάξη, που έχει εισοδήματα από 10.000 έως 40.000 ευρώ, χωρίς να αποκλείεται παρέμβαση και στον ανώτερο φορολογικό συντελεστή, που ανέρχεται σήμερα σε 44%. Για τους ελεύθερους επαγγελματίες, ο ΙΟΒΕ έχει αναλάβει να προτείνει στην κυβέρνηση ένα νέο πλαίσιο για διεύρυνση της φορολογικής βάσης με ανάλογα κίνητρα, ενώ στην κυβερνητική ατζέντα εξετάζεται να περιληφθεί η μείωση εταιρικού συντελεστή από το 22% στο 20%.

Οσον αφορά τα εισοδήματα από ενοίκια, που ξεπερνούν τα 3,5 δισ. ευρώ ετησίως για περίπου 1 εκατομμύριο ιδιοκτήτες ακινήτων, σχεδιάζεται να επανεξεταστεί η φορολογική κλίμακα από μηδενική βάση.

Φυσικά πρόσωπα

Μετά την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης, η κυβέρνηση επιδιώκει να εφαρμόσει μια νέα φορολογική κλίμακα, η οποία θα προβλέπει την περαιτέρω μείωση των ενδιάμεσων φορολογικών συντελεστών. Οποια μεταβολή γίνει στη φορολογική κλίμακα θα έχει άμεσο αντίκτυπο στις αποδοχές μισθωτών και συνταξιούχων μέσω της μηνιαίας παρακράτησης φόρου εισοδήματος. Επίσης, θα επανεξεταστούν ορισμένες περιπτώσεις αυτοτελούς φορολόγησης εισοδημάτων, όπως τα εισοδήματα από μερίσματα, δικαιώματα, τα κέρδη από τη μεταβίβαση μεριδίων ή μερίδων σε προσωπικές εταιρείες, αλλά και τα κέρδη από την πώληση μετοχών εισηγμένων εταιρειών με ποσοστό συμμετοχής μικρότερο του 0,5%.

Σήμερα εφαρμόζεται η φορολογική κλίμακα με συντελεστές 9%-44% για τα εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις, ατομικές επιχειρήσεις και αγροτικές δραστηριότητες. Στην κλίμακα αυτή, ο κατώτατος συντελεστής φόρου 9% επιβάλλεται μέχρι το επίπεδο ετήσιου εισοδήματος 10.000 ευρώ.

Πάνω από το επίπεδο των 10.000 ευρώ και μέχρι τα 20.000 ευρώ επιβάλλεται συντελεστής φόρου 22%, πάνω από τα 20.000 ευρώ και μέχρι τα 30.000 ευρώ επιβάλλεται πλέον συντελεστής φόρου 28%, ενώ πάνω από τα 30.000 ευρώ και μέχρι τα 40.000 ευρώ εφαρμόζεται συντελεστής φόρου 36%. Για το τμήμα του ετήσιου εισοδήματος άνω των 40.000 ευρώ, ο συντελεστής φόρου ανέρχεται σε 44%. Η ίδια κλίμακα θα εφαρμοστεί και για τον υπολογισμό του φόρου στα εισοδήματα από αγροτικές δραστηριότητες. Η φορολόγηση, όμως, των αγροτικών εισοδημάτων με την κλίμακα αυτή θα γίνεται αυτοτελώς.

Εταιρικός συντελεστής

Εξετάζεται περαιτέρω μείωση του συντελεστή φορολόγησης των εταιρικών κερδών από το 22% στο 20%. Σημειώνεται ότι τα κέρδη των επιχειρήσεων φορολογούνται με συντελεστή 22%, από 24%.

Εισοδήματα από ακίνητα

Η επανεξέταση της κλίμακας για τη φορολόγηση των εισοδημάτων από ακίνητα βρίσκεται στο τραπέζι του υπουργείου Οικονομικών. Μια σκέψη είναι η υιοθέτηση περισσότερων συντελεστών, ώστε να καταστεί πιο δίκαιη η κλίμακα φορολόγησης, κυρίως για τα μεσαία εισοδήματα. Εναλλακτικά, εξετάζεται να προστεθεί στην ισχύουσα κλίμακα ένα ενδιάμεσο κλιμάκιο με συντελεστή 20% ή 22%, ώστε η κατανομή φορολογικών βαρών να είναι πιο αναλογική. Σήμερα εφαρμόζεται αυτοτελής κλίμακα φορολογίας για τα εισοδήματα από ακίνητα, με συντελεστές από 15% έως 45%.

Συγκεκριμένα, προβλέπεται αυτοτελής φορολόγηση των εισοδημάτων από την εκμετάλλευση ακίνητης περιουσίας με κλίμακα στην οποία ισχύουν οι εξής συντελεστές φόρου:

α) 15% μέχρι το επίπεδο ετήσιου εισοδήματος 12.000 ευρώ.

β) 35% στο τμήμα ετήσιου εισοδήματος από τα 12.001 ευρώ έως τα 35.000 ευρώ.

γ) 45% στο τμήμα ετήσιου εισοδήματος πάνω από 35.000 ευρώ.

Ελεύθεροι επαγγελματίες

Η κυβέρνηση έχει αναθέσει στο ΙΟΒΕ την εκπόνηση μελέτης προκειμένου, μεταξύ άλλων, να επανεξεταστεί το φορολογικό πλαίσιο της αυτοαπασχόλησης στην Ελλάδα σε σύγκριση με διεθνείς πρακτικές. «Η στόχευση αυτή κρίνεται κρίσιμη», όπως τονίζεται στο έγγραφο του υπουργείου Οικονομικών για την ανάθεση της μελέτης «καθώς, παρά τη βελτιούμενη τάση, στην Ελλάδα καταγράφεται το δεύτερο υψηλότερο στην Ευρώπη κενό εσόδων από ΦΠΑ».

Σύμφωνα με την Κομισιόν, η Ελλάδα είναι πρώτη στην ευρωζώνη και δεύτερη στην Ευρωπαϊκή Ενωση, μετά τη Ρουμανία, στην «κλοπή» του ΦΠΑ, με τεράστιες απώλειες εσόδων, άνω των 5 δισ. ευρώ το 2021, και με το 25,8% του ΦΠΑ να μην καταλήγει στα κρατικά ταμεία. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες ήταν οι μεγάλοι κερδισμένοι της τελευταίας παρέμβασης από το 2020, καθώς είδαν τη φορολογική τους επιβάρυνση να μειώνεται λόγω της ευνοϊκότερης φορολογικής κλίμακας με τον συντελεστή 9% που εφαρμόζεται για τα εισοδήματα έως 10.000 ευρώ και την «κατάργηση» της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης. Οπως μάλιστα τονίζεται, δεν φαίνεται να έχει αποτέλεσμα η μείωση της φορολογίας των ελεύθερων επαγγελματιών, καθώς απλά πληρώνουν λιγότερο φόρο για τα ίδια χαμηλά εισοδήματα που θα εμφανίζουν.

Παρά τη φορολογική ελάφρυνση, τα στοιχεία δείχνουν ότι η φοροδιαφυγή παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Εάν ληφθούν υπ’ όψιν τα εισοδήματα που δηλώνονται στην εφορία, πάνω από τους μισούς ελεύθερους επαγγελματίες έχουν εισοδήματα μέχρι 5.000 ευρώ ετησίως. Τα επίσημα στοιχεία της ΑΑΔΕ, τα οποία αφορούν τις φορολογικές δηλώσεις που υποβλήθηκαν το 2020, αναδεικνύουν το τεράστιο πρόβλημα. Συγκεκριμένα, από τα στοιχεία της ΑΑΔΕ για το έτος 2020, δηλαδή για εισοδήματα που αποκτήθηκαν το 2019, προκύπτει ότι το 55,2% των επαγγελματιών δηλώνει στην εφορία εισόδημα κάτω από 5.000 ευρώ, ενώ το 23,5% -ή ένας στους τέσσερις ελεύθερους επαγγελματίες- δηλώνει ετήσια εισοδήματα κάτω από 1.000 ευρώ! Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με την ΑΑΔΕ, από το σύνολο των 366.787 επαγγελματιών:

- 86.060 (23,5%) δηλώνουν εισοδήματα έως 1.000 ευρώ ετησίως.

- 202.547 επαγγελματίες (55,2%) δηλώνουν εισοδήματα έως 5.000 ευρώ ετησίως.

- 268.027 επαγγελματίες (73,1%) δηλώνουν εισοδήματα έως 10.000 ευρώ ετησίως.

- 323.104 επαγγελματίες (88,1%) δηλώνουν εισοδήματα έως 20.000 ευρώ ετησίως.

- 344.292 επαγγελματίες (93,9%) δηλώνουν εισοδήματα έως 30.000 ευρώ ετησίως.

- 365.088 επαγγελματίες (99,5%) δηλώνουν εισοδήματα έως 100.000 ευρώ ετησίως.

- Μόλις 1.699 επαγγελματίες (0,5%) δηλώνουν ετήσια εισοδήματα πάνω από 100.000 ευρώ.

Οι ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν τεθεί στο στόχαστρο του υπουργείου Οικονομικών και της ΑΑΔΕ, καθώς παρέχονται ισχυρά κίνητρα για τη λήψη e-αποδείξεων από συγκεκριμένες επαγγελματικές ομάδες. Σε αυτό το πλαίσιο, το υπουργείο Οικονομικών σχεδιάζει την ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών -με στόχο την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής- με την επέκταση της υποχρεωτικής εγκατάστασης των συσκευών ηλεκτρονικών χρεώσεων POS σχεδόν σε όλους τους κλάδους ελεύθερων επαγγελματιών και επιχειρήσεων. Σημειώνεται ότι σήμερα απαλλάσσονται από την υποχρέωση να διαθέτουν POS δεκάδες κατηγορίες, όπως γυμναστήρια, φροντιστήρια, χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων, κινηματογράφοι, θέατρα, επιχειρήσεις ενοικίασης οχημάτων, περίπτερα, ταξί κ.ά.

Τι δηλώνουν οι Ελληνες

Τα στοιχεία από την επεξεργασία της ΑΑΔΕ σε 6.529.279 φορολογικές δηλώσεις που υποβλήθηκαν το 2021 και αφορούν εισοδήματα του 2020 έδειξαν ότι το συνολικό εισόδημα που δηλώθηκε ανήλθε στα 79,727 δισ. ευρώ, έναντι 78,358 δισ. ευρώ το 2020 και 75,224 δισ. ευρώ το 2019, με την τελική φορολογική επιβάρυνση των φυσικών προσώπων μετά τις απαλλαγές και τις εκπτώσεις να διαμορφώνεται σε 8,276 δισ. ευρώ. Eξι στα δέκα νοικοκυριά δηλώνουν στην εφορία ετήσια εισοδήματα που δεν υπερβαίνουν τα 10.000 ευρώ. Με εισοδήματα έως 5.000 ευρώ εμφανίζεται το 40% των φυσικών προσώπων, ενώ 616.448 φορολογούμενοι δηλώνουν μηδενικό εισόδημα.

Στον αντίποδα, 1.199 φυσικά πρόσωπα δηλώνουν εισοδήματα άνω των 900.000 ευρώ. Ενα στα τέσσερα νοικοκυριά δεν πλήρωσε ούτε ένα ευρώ φόρο για τα εισοδήματα που απέκτησε το 2020, ενώ για δύο στα δέκα η φορολογική επιβάρυνση δεν υπερβαίνει τα 15 ευρώ. Φόρο πάνω από 300 ευρώ κατέβαλαν 2.638.551 νοικοκυριά. Από το συνολικό εισόδημα των 79,727 δισ. ευρώ, τα 32,5 δισ. ευρώ δηλώθηκαν από μισθωτούς, τα 24,89 δισ. ευρώ από συνταξιούχους, τα 10,7 δισ. ευρώ από ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, τα 8,242 δισ. ευρώ από εισοδηματίες και τα 3,3 δισ. ευρώ από φορολογουμένους με αγροτική δραστηριότητα.