Το κύπελλο (φτιαγμένο από το πάνω μισό ενός ανθρώπινου κρανιού), έφερε ασημένιο στεφάνι και βάση ενώ χρησιμοποιούνταν μέχρι και το 2015. Όπως σημειώνει ο Hicks στο επερχόμενο βιβλίο του Every Monument Will Fall, η χρήση του σταμάτησε όταν το κύπελλο άρχισε να διαρρέει κρασί και ενώ είχαν αρχίσει να αυξάνονται οι αντιδράσεις από μέλη του κολεγίου και τους καλεσμένους του πανεπιστημίου.

Απόστρατος ευγονιστής δωρητής και το αποικιοκρατικό παρελθόν της Οξφόρδης

Το κύπελλο δωρίστηκε το 1946 από τον George Pitt-Rivers, πρώην φοιτητή και γνωστό ευγονιστή, ο οποίος είχε φυλακιστεί κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου για τις φιλοναζιστικές του πεποιθήσεις και τη στήριξή του στον Oswald Mosley. Η ασημένια επιγραφή στο κύπελλο φέρει το όνομά του.

Μάλιστα, αποτελούσε μέρος της ιδιωτικής συλλογής του παππού του, Augustus Henry Lane Fox Pitt Rivers, στρατιωτικού, αρχαιολόγου και ιδρυτή του μουσείου Pitt Rivers.

Η ιστορία της αγοράς του κρανίου χρονολογείται στο 1884, όταν ο Pitt Rivers το αγόρασε από τον οίκο Sotheby’s. Στη βάση του υπήρχε ενσωματωμένο ένα σελίνι της βασίλισσας Βικτωρίας, ενώ τα σημάδια στα ασημένια μέρη του δείχνουν ότι το μεταλλικό μέρος του κυπέλλου κατασκευάστηκε το 1838.

Ο πρώτος ιδιοκτήτης του, Bernhard Smith, ήταν νομικός και απόφοιτος του Oriel College, γνωστός συλλέκτης όπλων και πανοπλιών. Πιθανολογείται ότι το κύπελλο του το χάρισε ο πατέρας του, αξιωματικός του Βασιλικού Ναυτικού που είχε υπηρετήσει στην Καραϊβική.

Σε ποιον άνηκε το κρανίο; 

Ο καθηγητής Dan Hicks, στο επερχόμενο βιβλίο του Every Monument Will Fall, εξετάζει τη «ντροπιαστική ιστορία του κρανίου» και αποκαλύπτει ότι το κύπελλο, αφού άρχισε να διαρρέει κρασί και κρίθηκε ως ακατάλληλο,  χρησιμοποιούνταν για το σερβίρισμα σοκολατών.

Όπως εξηγεί, η αυξανόμενη ενόχληση μεταξύ μελών και επισκεπτών του κολλεγίου οδήγησε τελικά στη διακοπή αυτής της τελετουργίας στη Λέσχη Καθηγητών, και το 2019 του ζητήθηκε να ερευνήσει την προέλευση του κρανίου και το πώς αυτό κατέληξε να μετατραπεί σε κάτι που ο ίδιος ονομάζει «μια αρρωστημένη μορφή επιτραπέζιου σκεύους».

Αν και δεν εντοπίστηκε κάποιο ιστορικό αρχείο για το άτομο στο οποίο ανήκε το κρανίο, η ανάλυση με ραδιοάνθρακα έδειξε ότι έχει ηλικία περίπου 225 ετών. Το μέγεθός του και άλλα στοιχεία δείχνουν ότι πιθανότατα προέρχεται από την Καραϊβική και ίσως ανήκε σε μια σκλαβωμένη γυναίκα.

Ο Hicks επισημαίνει ότι οι δημόσιες συζητήσεις για την αποικιοκρατία συχνά επικεντρώνονται στις μορφές εκείνων που κέρδισαν από αυτήν, όπως ο Cecil Rhodes ή ο Edward Colston, και όχι στα θύματα, των οποίων η ταυτότητα έχει διαγραφεί λόγω των ρατσιστικών αντιλήψεων περί ανωτερότητας του βρετανικού πολιτισμού και της λευκής φυλής. «Η απανθρωποποίηση και η καταστροφή της ταυτότητας ήταν μέρος της βίας», τονίζει.

Οι αντιδράσεις

Η Βουλευτής των Εργατικών Bell Ribeiro-Addy, πρόεδρος της διακομματικής κοινοβουλευτικής ομάδας για τις αποζημιώσεις της αφρικανικής διασποράς, δήλωσε:

«Είναι αρρωστημένο να φανταστεί κανείς ακαδημαϊκούς της Οξφόρδης, σ’ ένα σύμβολο προνομίων και πλούτου από αποικιοκρατική εκμετάλλευση, να πίνουν κρασί από το κρανίο ενός πιθανού θύματος σκλαβιάς.»

Το Worcester College απάντησε με ανακοίνωση, αναφέροντας ότι από τα τέλη του 20ού αιώνα το αντικείμενο εκτίθετο περιστασιακά μαζί με την ασημένια συλλογή του κολλεγίου και ότι η χρήση του μειώθηκε αισθητά μετά το 2011. Από το 2015, το αντικείμενο αφαιρέθηκε πλήρως.

Μετά από νομική και επιστημονική συμβουλή, η διοίκηση του κολλεγίου αποφάσισε την μόνιμη αποθήκευσή του «με σεβασμό, χωρίς πλέον καμία πρόσβαση σε αυτό».

Σύμφωνα με τον Hicks, «το Worcester αντιμετώπισε το ζήτημα με ηθική υπευθυνότητα».