Quantcast

Αποκαλυπτήρια για το Μουσείο Ολοκαυτώματος - Το χρονοδιάγραμμα για την κατασκευή του εμβληματικού έργου στη Θεσσαλονίκη

Εντός του 2023 αναμένεται η προέγκριση της οικοδομικής άδειας για την κατασκευή ενός εμβληματικού έργου διεθνούς εμβέλειας στη Θεσσαλονίκη.

Tο 2026 είναι το έτος-ορόσημο που έχουν θέσει οι αρμόδιοι φορείς και κατασκευαστές για να έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή του Μουσείου Ολοκαυτώματος Ελλάδας στη Θεσσαλονίκη και να ανοίξουν οι πόρτες του για τους εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες που αναμένονται. Προβλήματα πολλών ετών έχουν πλέον επιλυθεί και η αναβάθμιση του δυτικού μετώπου της συμπρωτεύουσας μέσω αυτού του εμβληματικού έργου διεθνούς εμβέλειας κινείται ολοένα και με πιο ταχείς ρυθμούς.

Αναμένονται ωστόσο πολύ σημαντικές εξελίξεις και την τρέχουσα χρονιά, με σημείο αναφοράς τις πρώτες εργασίες που θα ξεκινήσουν μέσα στην άνοιξη, ενώ πολύ σύντομα -εντός Φεβρουαρίου- αναμένεται και η έκδοση της προέγκρισης της οικοδομικής άδειας. Η Realnews, κατ’ αποκλειστικότητα, δημοσιεύει για πρώτη φορά φωτογραφία από την τελική μορφή του Μουσείου σε σχήμα οκταγώνου, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί από την αρχιτεκτονική ομάδα.

Ηδη είναι σε εξέλιξη και σε αρκετά ώριμο στάδιο η αρχιτεκτονική μελέτη, ενώ εκπονείται ταυτόχρονα και η μουσειολογική μελέτη, η οποία έχει ανατεθεί στο αρχιτεκτονικό γραφείο Gallagher & Associates και στον διακεκριμένο μουσειολόγο Γιτζάκ Μάις, πρώην διευθυντή του Μουσείου Yad Vashem στο Ισραήλ. Παράλληλα, έχει συγκροτηθεί τριμελής επιστημονική επιτροπή με πρόσωπα της ελληνικής επιστημονικής κοινότητας και επικεφαλής προσωρινό curator των εργασιών τον καθηγητή Γιώργο Αντωνίου. Αρμοδιότητα της επιτροπής αυτής είναι η επίβλεψη της προόδου των μελετών, αλλά και η διασφάλιση ότι το τελικό μουσειολογικό πόρισμα θα είναι άρτιο και θα «στέκεται» με σεβασμό απέναντι στην Ιστορία. Η αρχιτεκτονική μελέτη ετοιμάζεται από τη σύμπραξη αρχιτεκτονικών γραφείων: του Ισραήλ, Efrat Kowalsky, της Γερμανίας, Heide von Beckerath, και της Ελλάδας, Makridis Associates.

Η κατασκευή του Μουσείου Ολοκαυτώματος στη Θεσσαλονίκη, βόρεια του λιμανιού, στη συμβολή των οδών της Δυτικής Εισόδου με την οδό Κωλέτη, δίπλα στον Παλιό Σιδηροδρομικό Σταθμό Θεσσαλονίκης, έχει ιδιαίτερη σημειολογική βαρύτητα. Πρόκειται για το σημείο εκείνο από το οποίο επιβιβάζονταν οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης για να μεταφερθούν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η πόλη της Θεσσαλονίκης ήταν γνωστή και ως «Μητέρα του Ισραήλ», με τον εβραϊκό πληθυσμό να απαρτίζει το ένα τρίτο του συνολικού πληθυσμού της πόλης. Συγκλονίζει το γεγονός ότι από τους 46.091 Θεσσαλονικείς Εβραίους που μεταφέρθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξόντωσης, επέστρεψαν μόλις 1.950, δηλαδή ποσοστό κοντά στο 4%.

Το μουσείο εκτιμάται ότι θα προσελκύσει περισσότερους από 500.000 επισκέπτες από όλο τον κόσμο, θα αποτελέσει τόπο μνήμης και μαρτυρίας, καθώς και διεθνές σύμβολο κατά του ρατσισμού και των διακρίσεων κάθε είδους. Θα αναπτυχθεί σε οικόπεδο 3.166 τ.μ., θα αποτελείται από έξι επίπεδα, με δύο υπόγεια συνολικής επιφάνειας 9.000 τετραγωνικών, ενώ σε ένα όμορο οικόπεδο 2.500 τ.μ. θα δημιουργηθεί υπαίθριος χώρος στάθμευσης 75 θέσεων για αυτοκίνητα και τριών για λεωφορεία.

Το έργο χρηματοδοτείται από το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος (10 εκατ. ευρώ), την ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Γερμανίας (10 εκατ. ευρώ) και το ελληνικό κράτος (περί τα 8 εκατ. ευρώ). Επιπροσθέτως, ο διευθύνων σύμβουλος της Pfizer Αλμπερτ Μπουρλά παραχώρησε το χρηματικό ποσό του 1 εκατ. ευρώ που συνοδεύει το βραβείο Genesis που έλαβε από το Ισραήλ.

Το μουσείο θα φιλοξενεί μόνιμη έκθεση αλλά και περιοδικές, ενώ θα πραγματοποιούνται και εκπαιδευτικά σεμινάρια τα οποία θα αφορούν την ιστορία των Εβραίων που κατοικούσαν στην πόλη. Στους χώρους του προβλέπονται αίθουσες αρχείων, εκπαίδευσης και έρευνας, πολλαπλών χρήσεων, αναψυχής και διοίκησης.

Στόχος της κυβέρνησης είναι το μουσείο να αποτελέσει τμήμα της συνολικής αναβάθμισης της συμπρωτεύουσας. Πρέπει να επισημανθεί ότι ήδη γίνονται σημαντικές κινήσεις ώστε η Πλατεία Ελευθερίας να αναδειχθεί σε χώρο μνήμης -καθώς σήμερα χρησιμεύει ως χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων- ενώ παράλληλα υπάρχει στρατηγικό σχέδιο για την ανάπλαση όλου του χώρου, με το μουσείο να εντάσσεται σε έναν εκτεταμένο χώρο πρασίνου σε μορφή Μητροπολιτικού Πάρκου, που θα φτάνει έως το λιμάνι.

Καθοριστική συμβολή

Καθοριστικής σημασίας στις σημαντικές εξελίξεις που έχουν σημειωθεί και σχετίζονται με την επίλυση σοβαρών προβλημάτων που είχαν οδηγήσει σε πλήρη στασιμότητα είναι ο ρόλος του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Παναγιώτη Πικραμμένου. Είναι χαρακτηριστικό πως η συμβολή του αναγνωρίζεται από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Οταν, μάλιστα, ο κ. Πικραμμένος είχε κληθεί -στην αρχή της διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας- να αναλάβει το συγκεκριμένο εγχείρημα από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ήταν πολλοί εκείνοι που, αναγνωρίζοντας τον κυκεώνα γραφειοκρατικών αλλά και ουσιαστικών εμποδίων που αντιμετώπιζε το project, διέβλεπαν μια «καυτή πατάτα» χωρίς αίσιο τέλος. Ομως η συνεισφορά του αντιπροέδρου υπήρξε πολυεπίπεδη, αποφασιστική και αποτελεσματική. Ο κ. Πικραμμένος έχει αναλάβει τον συντονισμό όλης της προσπάθειας ώστε να μην υπάρχουν πλέον άσκοπες καθυστερήσεις και κωλυσιεργίες. Προς την κατεύθυνση αυτή έχει καθιερώσει μηνιαίες συναντήσεις με την ηγεσία όλων των εμπλεκόμενων φορέων, ώστε να εξασφαλίζονται άμεσες λύσεις στα προβλήματα που ανακύπτουν και να υπάρχει πλήρης ενημέρωση όλων για τις εξελίξεις. Μάλιστα, στην πρώτη από αυτές τις συναντήσεις συμμετείχε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, επιβεβαιώνοντας έτσι το ιδιαίτερο ενδιαφέρον της κυβέρνησης για την ολοκλήρωση του έργου. Δεν πρέπει άλλωστε να ξεχνάμε ότι πρόκειται για ένα έργο με στρατηγική σημασία, καθώς δυναμώνει περαιτέρω τις διμερείς σχέσεις Ελλάδας - Ισραήλ και συμβάλλει στη διατήρηση του άριστου κλίματος συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών.

Λειτουργεί επίσης ειδική task force, η οποία έχει ως αντικείμενο την ενημέρωση και τον συντονισμό όλων των εμπλεκομένων, αλλά και την αντιμετώπιση των ζητημάτων σε πιο τεχνικό/λεπτομερειακό επίπεδο. Σε αυτή συμμετέχουν εκπρόσωποι όλων των πλευρών και με την προσωπική παρέμβαση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Π. Πικραμμένου επιλύονται καθημερινά προβλήματα που αφορούν την εκπόνηση των απαραίτητων μελετών για την κατασκευή του μουσείου. Οι πληροφορίες μας πάντως λένε ότι ο αντιπρόεδρος δείχνει άμεσο ενδιαφέρον, θέλοντας να γνωρίζει ακόμη και τις λεπτομέρειες του project, ώστε να είναι σίγουρος ότι θα υπάρξει σύντομα αποτέλεσμα και θα είναι και σωστό.

Πολύ σημαντικός όμως είναι και ο ρόλος του δημάρχου Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνου Ζέρβα. Ο ίδιος προσωπικά αλλά και οι υπηρεσίες του δήμου έχουν προχωρήσει σε σειρά πρωτοβουλιών και έκαναν τα αδύνατα δυνατά ώστε το έργο που αφορά την κατασκευή του Μουσείου Ολοκαυτώματος να περάσει πλέον στη σφαίρα της υλοποίησης. Κεντρικό ρόλο στο όλο εγχείρημα έχει η ισραηλιτική κοινότητα Θεσσαλονίκης, η οποία μάλιστα έχει επιφορτιστεί με την κατασκευή του κτιρίου.

Αλλά και το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος έχει συμβάλει καθοριστικά στην υλοποίηση του μουσείου, καθώς ο πρόεδρός του Ανδρέας Δρακόπουλος έχει δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και υποστηρίζει σταθερά το έργο από την πρώτη στιγμή.

Τα προβλήματα

Να θυμίσουμε ότι από την απόφαση για την ανέγερση του Μουσείου του Ολοκαυτώματος έχει παρέλθει σχεδόν μια δεκαετία. Αφού όμως ανέλαβε τη σχετική αρμοδιότητα, ο κ. Πικραμμένος συγκάλεσε τον Φεβρουάριο του 2020 -για πρώτη φορά στην ιστορία του έργου- ευρεία σύσκεψη όλων των παραγόντων στη Θεσσαλονίκη, προκειμένου να διαλευκάνει την εντυπωσιακά πολυετή απραξία. Κατά τη συνάντηση αυτή, με έκπληξη πληροφορήθηκε ότι το μουσείο όχι μόνον είχε χωροθετηθεί σε λάθος σημείο, αλλά και ότι κανείς δεν ήταν σε θέση να του πει με σιγουριά σε ποιον ανήκε το κεντρικό τμήμα της έκτασης, ενώ αποκαλύφθηκε ότι η έκταση δεν αρκούσε καν χωροταξικά ώστε να καλύψει πλήρως τις ανάγκες του εγχειρήματος και τους απαραίτητους συνοδευτικούς χώρους (στάθμευσης και πρασίνου). Ξεκίνησε έτσι η προσπάθεια διευκρίνισης του ιδιοκτησιακού και πολεοδομικού καθεστώτος και εξεύρεσης λύσης, ώστε η τοποθέτηση του κτιρίου να γίνει σωστά. Η προσπάθεια αυτή είχε ως αποτέλεσμα τη νομοθετική ρύθμιση που ολοκληρώθηκε το 2021 και με την οποία έγινε ανταλλαγή ακινήτων ανάμεσα στον ΟΣΕ και τον δήμο Θεσσαλονίκης, ώστε να εξασφαλιστεί ο απαραίτητος χώρος, καθώς και η τροποποίηση του σχετικού προεδρικού διατάγματος με τους όρους δόμησης του κτιρίου.

Παναγιώτης Πικραμμένος στην «R»: «Μόνο με συνέπεια και πρόγραμμα υπάρχει αποτέλεσμα»

«Το 2023 θα είναι καθοριστικό για την ανέγερση του Μουσείου Ολοκαυτώματος Ελλάδας. Πολυετείς εκκρεμότητες έχουν επιλυθεί με τη βοήθεια όλων των εμπλεκόμενων φορέων, αλλά και με την πολύτιμη υποστήριξη των δωρητών του έργου. Το μήνυμα του μουσείου είναι διαχρονικό και αποδεικνύεται ότι μόνο με συνέπεια και πρόγραμμα υπάρχει αποτέλεσμα. Εάν είχαμε μείνει μόνο στις δηλώσεις και τις δενδροφυτεύσεις, θα είχαμε ένα μουσείο μόνο στη φαντασία. Φέτος, θα εκδοθεί επιτέλους η οικοδομική άδεια και θα μπούμε σε τροχιά των πρώτων εργασιών στο οικόπεδο του μουσείου, ώστε το 2026, με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη, να εγκαινιάσουμε το νέο μουσείο».