«Δεν ξέρεις τι μπορεί να σου ξημερώσει. Βρέθηκα στον δρόμο από τη μια στιγμή στην άλλη. Μέσω του προγράμματος ‘‘Στέγαση και Εργασία για Αστέγους’’ βρήκα τη δεύτερη οικογένειά μου. Ετσι νιώθω για την επιχείρηση στην οποία δουλεύω. Ηταν η ευκαιρία μου. Για εμένα και το παιδί μου», ακούσαμε να λέει η Διονυσία, λίγο πριν πάρει τον λόγο ο Φώτης. «Βρέθηκα στον δρόμο τον Αύγουστο του 2018, μην μπορώντας να πληρώσω το νοίκι μου. Αν δεν το βιώσει κανείς, δεν μπορεί να καταλάβει. Το πρώτο βράδυ που κοιμήθηκα στο παγκάκι φοβήθηκα πάρα πολύ. Πρωτόγνωρα τα συναισθήματα. Ενιωθα αόρατος». Η Διονυσία και ο Φώτης είναι δυο άνθρωποι που μοιράστηκαν τις προσωπικές ιστορίες τους. Δυο άνθρωποι που τα έχασαν όλα κι όμως στάθηκαν ξανά στα πόδια τους χάρη στο πρόγραμμά μας «Στέγαση και Εργασία για Αστέγους». Ο Φώτης έχει δίκιο. Είναι πολύ δύσκολο κανείς να καταλάβει πώς νιώθει ένας άνθρωπος που μένει χωρίς δουλειά και αναγκάζεται να κοιμηθεί στον δρόμο. Από την πρώτη στιγμή, η αστεγία αποτέλεσε βασική κυβερνητική προτεραιότητά μας. Κι αυτό γιατί; Γιατί ήρθαμε κοντά τους, τους γνωρίσαμε, τους ακούσαμε. Γιατί κατανοήσαμε ότι η αστεγία είναι μία από τις πιο σκληρές μορφές κοινωνικού αποκλεισμού.
Για τους 1.600, λοιπόν, άστεγους συμπολίτες μας των μεγαλύτερων πόλεων της χώρας -σύμφωνα με την τελευταία καταγραφή τους το 2018- θεσμοθετήσαμε το πρόγραμμα «Στέγαση και Εργασία για Αστέγους» και μέσα σε δύο χρόνια καταφέραμε να τριπλασιάσουμε τους δήμους -από 14 σε 43- σε όλη την επικράτεια που συμμετέχουν σε αυτό. Εντάσσουμε τους 800, δηλαδή τους μισούς, στην κοινωνία και στην αγορά εργασίας. Το πρόγραμμα εφαρμόστηκε πιλοτικά το 2014, όμως το ενισχύσαμε, το επεκτείναμε και το θεσμοθετήσαμε ως μόνιμη δημόσια πολιτική το 2021, με προϋπολογισμό 10 εκατομμύρια ευρώ ανά διετή κύκλο. Είναι ένα πρόγραμμα καινοτόμο για τα ελληνικά δεδομένα που συνδυάζει τη στέγαση με ευκαιρίες εργασίας για τους αστέγους, με πολύ συγκεκριμένο τρόπο και για τους δύο πυλώνες. Μέσα από αυτό εξυπηρετούνται οικογένειες και άτομα που είτε καταγράφονται από τις κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων ως άστεγοι είτε διαμένουν σε ξενώνες μεταβατικής φιλοξενίας αστέγων. Στο πρόγραμμα, επίσης, περιλαμβάνονται και οι γυναίκες που φιλοξενούνται σε ξενώνες γυναικών θυμάτων βίας, καθώς και νεαροί ενήλικες που έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους και φιλοξενούνται σε δομές παιδικής προστασίας.
Τι παρέχει το πρόγραμμα; Για όλους τους ωφελούμενους, καλύπτουμε πλήρως τα έξοδα ενοικίου, οικοσυσκευών και των λογαριασμών ΔΕΚΟ για δύο χρόνια. Οσον αφορά την επαγγελματική αποκατάσταση των ωφελουμένων, παρέχουμε επιδότηση εργασίας για τον πρώτο χρόνο, επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών του εργαζομένου και του εργοδότη για έως 12 μήνες πέραν του πρώτου έτους, επιδότηση για τη δημιουργία επιχείρησης. Παρέχουμε, επίσης, σε όλους τους ωφελουμένους πρόσβαση σε υπηρεσίες στήριξης, στις οποίες περιλαμβάνονται ατομικές και ομαδικές συνεδρίες συμβουλευτικής, δράσεις για την υγεία, την εκπαίδευση, την κατάρτιση και τον εθελοντισμό και βοήθεια στην κατάθεση αιτήσεων για προνοιακές-κοινωνικές παροχές, όπως το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα.
Οι άστεγοι δεν είναι ούτε ανώνυμοι, ούτε αθέατοι. Σε κάποιους μπορεί να φαντάζει μακρινή μια τέτοια συνθήκη, όμως εντέλει δεν είναι. Στην αστεγία μπορεί να βρεθεί κανείς εν μια νυκτί. Μέχρι τώρα η πολιτεία εστίαζε σε μεταβατικές λύσεις, όπως τα υπνωτήρια αστέγων, στα οποία οι άστεγοι έχουν τη δυνατότητα να κοιμούνται το βράδυ, αλλά να αποχωρούν το πρωί. Πόσο μακριά μπορεί να πάει αυτό; Ας το παραδεχτούμε. Ενας άνθρωπος δεν μπορεί εύκολα υπό αυτές τις συνθήκες να αλλάξει σελίδα στη ζωή του. Ως πολιτεία επιλέγουμε ριζικές, μακροπρόθεσμες λύσεις μέσω ενεργητικών πολιτικών, μέσω ουσιαστικών παρεμβάσεων για την πλήρη επανένταξη στην κοινωνία και στην αγορά εργασίας του κάθε συμπολίτη μας. Με έργα απτά κι όχι με λόγια, προχωράμε στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της φτώχειας και της αστεγίας.
Οφείλουμε να είμαστε δίπλα στους ευάλωτους συμπολίτες μας. Το οφείλουμε στη Διονυσία, στον Φώτη και σε όλες και όλους που μας έχουν ανάγκη. Οφείλουμε να μην αφήνουμε κανέναν πίσω.