Οι δύο ηγέτες αποφασίζουν για τα επόμενα βήματα του ελληνοτουρκικού διαλόγου. Ανοιχτό το ενδεχόμενο να ξεκινήσει η συζήτηση για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Εντολή για να σχεδιάσουν τον οδικό χάρτη και το περιεχόμενο των διμερών επαφών αναμένεται να λάβουν οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν. Η Αθήνα θα επιδιώξει μια συνολική διευθέτηση των εκκρεμών θεμάτων με την Αγκυρα, που θα περιλαμβάνει και το τουρκολιβυκό μνημόνιο.
«Καυτή» ατζέντα αναμένεται να έχει η προγραμματισμένη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, αφού είναι πιθανό οι δύο ηγέτες να αποφασίσουν να μπουν στα βαθιά των ελληνοτουρκικών σχέσεων και να δώσουν το «πράσινο φως» για την έναρξη του διαλόγου αναφορικά με την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ.
Σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, βολιδοσκοπήσεις και διεργασίες έχουν γίνει προς αυτή την κατεύθυνση, ανάμεσα στα επιτελεία των ηγετών αλλά και σε επίπεδο υπουργείων Εξωτερικών. Οι διαβουλεύσεις έχουν προχωρήσει και η συγκυρία θεωρείται θετική, αφού επί του πεδίου επικρατεί ηρεμία τους τελευταίους 18 μήνες. Η μία και μόνη «κρίση» που καταγράφηκε, το επεισόδιο της Κάσου, διευθετήθηκε με έντονο διπλωματικό παρασκήνιο, ενώ υπήρξε και ρηματική διακοίνωση της Αθήνας προς την Αγκυρα, χωρίς όμως να υπάρξουν ορατές εντάσεις. Η ελληνική πλευρά θεωρεί σε κάθε περίπτωση πως όσο παραμένει η εκκρεμότητα της οριοθέτησης τέτοιες κρίσεις θα συμβαίνουν και ότι αυτή η συζήτηση θα πρέπει να γίνει ώστε η ηρεμία στις ελληνοτουρκικές σχέσεις να αποκτήσει πιο μόνιμα χαρακτηριστικά. Οπως δεν κουράζεται να επαναλαμβάνει στις συνεντεύξεις του ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης «η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών είναι απαρέγκλιτη προϋπόθεση για μακρά και βιώσιμη ειρήνη στην περιοχή».
Ολα εξαρτώνται από το πώς θα αξιολογήσουν τις προοπτικές μιας τέτοιας συνεννόησης και το διεθνές περιβάλλον ο Ελληνας πρωθυπουργός και ο Τούρκος Πρόεδρος στη συνάντησή τους, η οποία αναμένεται να πραγματοποιηθεί κατά το διάστημα που θα βρίσκεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη Νέα Υόρκη, πρακτικά δηλαδή ανάμεσα στις 22 και στις 26 Σεπτεμβρίου. Η ακριβής ημερομηνία αναμένεται να οριστικοποιηθεί λίγο πριν οι δύο ηγέτες φτάσουν στη Νέα Υόρκη για τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.
Δρομολόγηση
Αν αποφασίσουν ότι θα κάνουν το επόμενο βήμα, οι δύο ηγέτες θα δώσουν εντολή στους υπουργούς Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν να δρομολογήσουν τη διαδικασία. Πηγές του υπουργείου Εξωτερικών εκτιμούν ότι σε πρώτη φάση αυτό θα είναι μια διερεύνηση ως προς τα όρια και το περιεχόμενο της συζήτησης, η οποία θα λαμβάνει υπ' όψιν της και όσα έχουν συζητηθεί στο παρελθόν στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών. Οπως λένε κυβερνητικά στελέχη, η Ελλάδα θα προσέλθει σε έναν τέτοιο διάλογο με σαφείς κόκκινες γραμμές: ότι δεν θα συζητηθούν θέματα εθνικής κυριαρχίας (αποστρατιωτικοποίηση νησιών, χωρικά ύδατα) και ότι δεν θα αποδεχθούμε τον διαχωρισμό ανάμεσα στο Αιγαίο και τη νοτιοανατολική Μεσόγειο που έχει επιχειρήσει να θέσει η Τουρκία σε ανάλογες συζητήσεις στο παρελθόν. Σύμφωνα με αυτά που επιδιώκει η Αθήνα, η συζήτηση για τις θαλάσσιες ζώνες θα περιλαμβάνει και το τουρκολιβυκό μνημόνιο, ώστε να μην υπάρχουν εκκρεμότητες σε ό,τι αφορά τη θαλάσσια δικαιοδοσία. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η Ελλάδα προκρίνει αυτή την προσέγγιση και όχι τις εναλλακτικές της προσφυγής εναντίον της Λιβύης (που έχει αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία της Χάγης) ή της μονομερούς προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο για την εγκυρότητα του τουρκολιβυκού μνημονίου. Εμπειρος διπλωμάτης εκτιμά ότι αυτή θα είναι μια δύσκολη συζήτηση και προσθέτει πως αν ξεκινήσει κάποια διερεύνηση αυτή θα παραμείνει σε χαμηλούς τόνους, αφού θα πρέπει να διαπιστωθεί με σαφήνεια αν και τι μπορούμε να συζητήσουμε.
Σε κάθε περίπτωση, με εντολή του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ερντογάν, ο Γ. Γεραπετρίτης και ο Χ. Φιντάν θα ορίσουν και το χρονοδιάγραμμα για τα επόμενα βήματα της ελληνοτουρκικής προσέγγισης, δηλαδή τις συναντήσεις για τον πολιτικό διάλογο, τη θετική ατζέντα και τις συζητήσεις για τα ΜΟΕ που διεξάγονται σε επίπεδο υπουργείων Αμυνας. Στη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν στη Νέα Υόρκη αναμένεται να οριστικοποιηθεί και η ημερομηνία για τη διεξαγωγή του επόμενου ανώτατου συμβουλίου συνεργασίας που θα γίνει τον Δεκέμβριο στην Αγκυρα.
Το Κυπριακό
Πέρα από τα ελληνοτουρκικά, πάντως, στη Νέα Υόρκη θα βρεθεί στο επίκεντρο και το Κυπριακό, αφού ο γ.γ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες θα έχει συναντήσεις τόσο με τον Κυριάκο Μητσοτάκη (πιθανότατα στις 22 Σεπτεμβρίου) και τον Ερντογάν, όσο και με τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων, τον Πρόεδρο της Κύπρου Νίκο Χριστοδουλίδη και τον Τουρκοκύπριο Ερσίν Τατάρ. Σύμφωνα με πληροφορίες από διπλωματικές πηγές, ο Αντ. Γκουτέρες θα προσπαθήσει να πείσει τους ηγέτες (κυρίως τον Τατάρ) να γίνει σε μεταγενέστερο χρόνο μια τριμερής συνάντηση στη Νέα Υόρκη, ώστε να διαπιστωθεί αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για επανεκκίνηση της διαδικασίας. Με δεδομένο ότι η συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον γ.γ. του ΟΗΕ θα προηγηθεί εκείνης με τον Ερντογάν, θα έχει ενδιαφέρον τι θα πουν στη συνέχεια οι δύο ηγέτες όταν συναντηθούν. Ο πρωθυπουργός, σύμφωνα με πληροφορίες, θέτει κάθε φορά το ζήτημα αυτό στην ατζέντα του διαλόγου με τον Ερντογάν, ο οποίος όμως εμφανίζεται πάντα αμετακίνητος.