Ο Πρωθυπουργός, με αναφορά στην «ένταση της τουρκικής προκλητικότητας η οποία μας γεννά έντονο προβληματισμό, αγανάκτηση, μία συμπεριφορά η οποία ξεφεύγει τελείως από το πλαίσιο μιας συμφωνημένης λύσης για την επίλυση του κυπριακού ζητήματος», επανέλαβε αυτό το οποίο -όπως είπε- είχε τονίσει και στην πρόσφατη επίσκεψή του στη Λευκωσία: «ότι δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή καμία λύση δύο κρατών και ότι δεν μπορούμε να αποκλίνουμε από την ουσία του πλαισίου, όπως αυτό έχει προσδιοριστεί από τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Και η διαρκής προκλητικότητα, η αύξηση της έντασης, δεν συνάδει με μία εποικοδομητική στάση η οποία θα μπορούσε να επιτρέψει μία ειλικρινή συζήτηση για ένα σύνθετο πρόβλημα του οποίου, όμως, επί τις παρούσες συνθήκες η επίλυσή του δυσχεραίνεται ιδιαίτερα».

Παράλληλα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης πρόσθεσε: «Να γνωρίζεις -ακόμα μία φορά- ότι η στήριξή μας είναι αμέριστη και προφανώς έχουμε πάντα τη δυνατότητα -έγινε και στο πρόσφατο Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών- να εγείρουμε την τουρκική προκλητικότητα, ειδικά όταν αυτή αφορά και έργα, ενεργειακά, έργα τα οποία χρηματοδοτούνται από την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση και έρευνες οι οποίες διεξάγονται από ευρωπαϊκά πλοία».

Ν.Αναστασιάδης: «Aδιανόητα προαπαιτούμενα εκ μέρους της Τουρκίας»

Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, μεταξύ άλλων, μίλησε για αδιανόητα προαπαιτούμενα εκ μέρους της Τουρκίας για να επανεκκινήσει ο διάλογος και πρόσθεσε: «Είμαι βέβαιος ότι η οδός που ακολουθούμε, που είναι και η πλέον ενδεδειγμένη δηλαδή του ειρηνικού διαλόγου, τις προσπάθειες ενός δημιουργικού διαλόγου, πού βασίζεται στο Διεθνές δίκαιο, που βασίζεται στα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών είναι ο πλέον ενδεδειγμένος. Η οποιαδήποτε άλλη συνταγή είναι συνταγή καταστροφής. Ειλικρινά διερωτώμαι: Πόσο πιο ευτυχισμένος θα ήταν ο τουρκικός λαός αν αντί της κούρσας εξοπλισμών που επιδιώκει ο Τούρκος ηγέτης επένδυε στην ευημερία του λαού του».

Το μοναδικό αποδεκτό πλαίσιο ορίζεται από τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης ο Πρωθυπουργός επανέλαβε την πλήρη στήριξη της Ελλάδας στις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για την επίλυση του Κυπριακού, επισημαίνοντας ότι το μοναδικό αποδεκτό πλαίσιο ορίζεται από τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, οι οποίες είναι δεσμευτικές προς όλους.

Ο Πρωθυπουργός ενημέρωσε επίσης τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας για την ελληνογαλλική συμφωνία για την εγκαθίδρυση Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης και για την ανανεωμένη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως και για τη σημασία της για την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο.

Οργισμένη αντίδραση της Άγκυρας για την Κοινή Διακήρυξη Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου

To τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε ανακοίνωση, το βράδυ της Τρίτης, όπου «επιτίθεται» σε Αθήνα, Λευκωσία και Κάιρο, κατηγορώντας τις τρεις χώρες για την κλιμάκωση της προκλητικότητας στην ανατολική Μεσόγειο.

Μάλιστα το τουρκικό ΥΠΕΞ χρεώνει στις «μαξιμαλιστικές και παράνομες αξιώσεις Ελλήνων και Ελληνοκυπρίων» την ένταση που επικρατεί στην περιοχή.

«Η δήλωση, που δημοσιεύθηκε μετά την τριμερή σύνοδο κορυφής που πραγματοποιήθηκε στις 19 Οκτωβρίου 2021 με τη συμμετοχή των ηγετών της Ελλάδας, της Αιγύπτου και της Ελληνοκυπριακής Διοίκησης, είναι μια νέα εκδήλωση των εχθρικών πολιτικών του ελληνικού δίδυμου απέναντι στην Τουρκία και την ΤΔΒΚ. Η συμπερίληψη της Αιγύπτου σε αυτή τη δήλωση είναι ένδειξη ότι η αιγυπτιακή διοίκηση δεν έχει καταλάβει ακόμη την πραγματική διεύθυνση όπου μπορεί να συνεργαστεί στην Ανατολική Μεσόγειο».

Στη συνέχεια, η Άγκυρα τονίζει ότι: «Έχουμε δείξει σε φίλους και εχθρούς ότι καμία πρωτοβουλία στην Ανατολική Μεσόγειο χωρίς τη συμμετοχή της Τουρκίας και της ΤΔΒΚ δεν μπορεί να είναι επιτυχής. Η Τουρκία υποστηρίζει ενεργειακά έργα που θα αυξήσουν τη συνεργασία μεταξύ των χωρών της περιοχής. Ωστόσο, αυτά τα έργα δεν πρέπει να αγνοούν τα δικαιώματα και τα συμφέροντα της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων και πρέπει να είναι χωρίς αποκλεισμούς».

«Η Τουρκία έδωσε τις απαραίτητες απαντήσεις στις προσπάθειες αυτών των δύο (Ελλάδας - Κύπρου) να παραβιάσουν την υφαλοκρηπίδα μας ώστε να προκαλέσουν ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο. Θα συνεχίσουμε να προστατεύουμε αποφασιστικά τόσο τα δικά μας δικαιώματά μας όσο και τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων», καταλήγει το τουρκικό ΥΠΕΞ.

H προκλητική ανακοίνωση έρχεται μετά την έκθεση «καταπέλτη» της Κομισιόν, η οποία καλεί την Άγκυρα να σεβαστεί τα δικαιώματα των υπόλοιπων κρατών και να αποφύγει απειλές και ενέργειες που βλάπτουν τις σχέσεις καλής γειτονίας.

Yunanistan-M?s?r-GKRY Üçlü Zirvesi Ard?ndan Yay?nlanan Bildiri Hk. https://t.co/TQ9THnRmyYpic.twitter.com/p5YEyhOTjg

— T.C. D?sisleri Bakanl?g? (@TC_Disisleri) October 19, 2021

«Καταπέλτης» η έκθεση της Κομισιόν για την Τουρκία

Στην αναλυτική παρουσίασή της για τις προϋποθέσεις ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Κομισιόν διαπιστώνει μεταξύ άλλων, σοβαρή οπισθοδρόμηση στις θεμελιώδεις ελευθερίες, τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών και την απόδοση Δικαιοσύνης. 

Την ίδια ώρα, η έκθεση της Κομισιόν αναλύει τις σχέσεις της Άγκυρας με Αθήνα και Λευκωσία. Όσον αφορά στην Τουρκία σημειώνεται ότι «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επανειλημμένα έχει δηλώσει ότι η ΕΕ έχει στρατηγικό συμφέρον για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο και για την ανάπτυξη σχέσης συνεργασίας και αμοιβαία επωφελούς σχέσης με την Τουρκία».

Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση ανανέωσης μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων που παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο, η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της, προκειμένου να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και των κρατών-μελών της. Αναμένει, επίσης, από την Τουρκία να υποστηρίξει ενεργά τις διαπραγματεύσεις για μια δίκαιη, ολοκληρωμένη και βιώσιμη επίλυση του Κυπριακού στο πλαίσιο του ΟΗΕ, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και σύμφωνα με τις αρχές στις οποίες βασίζεται η ΕΕ, ενώ υπογραμμίζεται ότι δεν πρέπει να υπάρχουν μονομερείς ενέργειες που θα μπορούσαν να αυξήσουν τις εντάσεις στο νησί και να υπονομεύσουν την επιστροφή στις συνομιλίες.

Σύμφωνα με την έκθεση, υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις στη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών της Τουρκίας. Οι σοβαρές ανησυχίες της ΕΕ για τη συνεχιζόμενη επιδείνωση του κράτους δικαίου, των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της ανεξαρτησίας του δικαστικού σώματος δεν αντιμετωπίστηκαν αξιόπιστα από την Τουρκία. Η Τουρκία πρέπει να αντιστρέψει αυτήν την αρνητική τάση ως θέμα προτεραιότητας με την αντιμετώπιση της αποδυνάμωσης των αποτελεσματικών ελέγχων και ισορροπιών στο πολιτικό σύστημα.

Σχετικά με το μεταναστευτικό, αναφέρεται ότι η Τουρκία σημείωσε κάποια πρόοδο. «Μετά τα περιστατικά του Μαρτίου 2020 όταν η Τουρκία ενθάρρυνε ενεργά μετανάστες και πρόσφυγες να ακολουθήσουν το χερσαίο δρομολόγιο προς την Ευρώπη μέσω της Ελλάδας, η κατάσταση τελικά αποκλιμακώθηκε. Έγινε κάποια πρόοδος ως προς την ενίσχυση της ικανότητας επιτήρησης και προστασίας των ανατολικών χερσαίων συνόρων».

Σημειώνεται επίσης ότι «η δήλωση ΕΕ-Τουρκίας του Μαρτίου 2016 συνέχισε να αποδίδει αποτελέσματα και η Τουρκία συνέχισε να διαδραματίζει βασικό ρόλο στην αντιμετώπιση της μετανάστευσης κατά μήκος της Ανατολικής Μεσογείου» και «στη φιλοξενία του μεγαλύτερου προσφυγικού πληθυσμού στον κόσμο». Αναφέρεται ακόμη ότι η Επιτροπή τον Ιούνιο του 2021 πρότεινε να διατεθούν 3 δισεκατομμύρια ευρώ σε πρόσθετη βοήθεια για τους Σύρους πρόσφυγες και τις κοινότητες υποδοχής στην Τουρκία. Τέλος, η Επιτροπή υπενθυμίζει τη σημασία της συνεχούς εφαρμογής τής δήλωσης, συμπεριλαμβανομένων των επιστροφών και της αποτροπής των παράτυπων διαδρομών μετανάστευσης».

Αναφορικά με τα Βαρώσια, η Τουρκία πρέπει να πάρει πίσω άμεσα τις μονομερείς ενέργειες που ανακοινώθηκαν στις 20 Ιουλίου 2021 και όλα τα βήματα που έγιναν για τα Βαρώσια από τον Οκτώβριο του 2020 που αντιβαίνουν στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Η έκθεση σημειώνει ότι από τον Δεκέμβριο του 2020, «παρατηρήθηκε μια πιο θετική δυναμική στις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας μετά την αποκλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω της διακοπής των παράνομων δραστηριοτήτων έρευνας και γεώτρησης υδρογονανθράκων από την Τουρκία στις θαλάσσιες ζώνες τής Κύπρου και της Ελλάδας και την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας τον Ιανουάριο 2021. Αυτές οι συνομιλίες θα πρέπει να παραμείνουν ένα πολύτιμο κανάλι επικοινωνίας μεταξύ των δύο πλευρών για την εξεύρεση κοινού τόπου για την έναρξη των διαπραγματεύσεων για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας».

«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου 2021 χαιρέτισε αυτές τις εξελίξεις. Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαίωσε ότι η ΕΕ θα παραμείνει προσηλωμένη στην προάσπιση των συμφερόντων της και των κρατών-μελών της, καθώς και στη διατήρηση της περιφερειακής σταθερότητας. Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών επισκέφθηκε την Άγκυρα στις 15 Απριλίου και ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών επισκέφθηκε την Αθήνα στις 30-31 Μαΐου όπου διαπιστώθηκε η αμοιβαία επιθυμία για προώθηση μιας θετικής ατζέντας. Ο Έλληνας πρωθυπουργός και ο Τούρκος Πρόεδρος συναντήθηκαν στις 14 Ιουνίου» σημειώνεται.

Αναφέρεται επίσης πως «όπως τονίστηκε από το Συμβούλιο, και απορρέει από τις υποχρεώσεις υπό το Διαπραγματευτικό Πλαίσιο, αναμένεται από την Τουρκία να δεσμευτεί κατηγορηματικά για σχέσεις καλής γειτονίας, διεθνείς συμφωνίες και ειρηνική επίλυση διαφορών με προσφυγή, εάν είναι απαραίτητο, στο Διεθνές Δικαστήριο».

Στην έκθεση καλείται η Τουρκία «να αποφύγει απειλές και ενέργειες που βλάπτουν τις σχέσεις καλής γειτονίας, να εξομαλύνει τις σχέσεις της με την Κυπριακή Δημοκρατία και να σεβαστεί την κυριαρχία όλων των κρατών-μελών της ΕΕ στα χωρικά ύδατα και τον εναέριο χώρο τους καθώς και όλα τα κυριαρχικά τους δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου μεταξύ άλλων του δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευση φυσικών πόρων, σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο, ιδίως τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας (UNCLOS)». «Κατά συνέπεια, η Τουρκία αναμένεται να απέχει από οποιεσδήποτε δραστηριότητες γεώτρησης υδρογονανθράκων στις θαλάσσιες ζώνες άλλων κρατών» επισημαίνεται.

Τέλος, στην αναφορά στο τουρκολιβυκό μνημόνιο σημειώνεται ότι «το διμερές μνημόνιο συνεννόησης για την οριοθέτηση των θαλάσσιων δικαιοδοσιών μεταξύ της Τουρκίας και της κυβέρνησης της Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης, που υπογράφηκε τον Νοέμβριο του 2019, εξακολουθεί να υφίσταται παρά το γεγονός ότι αγνόησε τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στην εν λόγω περιοχή, παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα των τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει νομικές συνέπειες για τρίτα κράτη».

Τουρκικό ΥΠΕΞ κατά Κομισιόν: Δεν είστε αρμόδιοι για Κύπρο και Αιγαίο

Ιδιαίτερα ενοχλημένη εμφανίστηκε η Άγκυρα απέναντι στην έκθεση της Κομισιόν, υπογραμμίζοντας πως αγνοεί τις δικές της ευθύνες απέναντι σε μια υποψήφια προς ένταξη χώρα, ενώ παράλληλα έβαλε ξανά στο τραπέζι το γεγονός ότι τα ελληνοτουρκικά ζητήματα έχουν μετατραπεί σε ευρωτουρκικά.

Σε ανακοίνωσή του, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών τονίζει πως «δεν δεχόμαστε αβάσιμους ισχυρισμούς και άδικες επικρίσεις, ειδικά στα πολιτικά κριτήρια και στο κεφάλαιο Δικαιοσύνη και Θεμελιώδη Δικαιώματα».

Παράλληλα, η Άγκυρα απορρίπτει τις «ασυνεπείς και προκατειλημμένες ελληνικές θέσεις στην έκθεση, όπως και τα προηγούμενα χρόνια, για θέματα που σχετίζονται με θέματα της Ανατολικής Μεσογείου, του Αιγαίου και της Κύπρου» σημειώνοντας πως «δεν εμπίπτουν κυρίως στην αρμοδιότητα της ΕΕ».