Quantcast

Το τηλεγράφημα του Εμς και ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου

Το Μπαντ Εμς είναι μια κωμόπολη 9.000 κατοίκων πάνω στον ποταμό Λαν στο κρατίδιο της Ρηνανίας-Παλατινάτου.

Το μέρος έγινε διάσημο για τα ιαματικά λουτρά του και γνώρισε δόξες το 19 αιώνα, όταν παραθέριζαν εκεί ο Κάιζερ, οι Τσάροι, ο Βάγκνερ και ο Ντοστογιέφσκι. Δεν γνωρίζω αν ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου το είχε υπ’ όψη του, στη διπλωματική ιστορία όμως η λουτρόπολη έχει αφήσει το στίγμα της μέσα από ένα διάσημο τηλεγράφημα – το τηλεγράφημα του Εμς.

Το τηλεγράφημα του Εμς είναι η πρώτη διπλωματική προβοκάτσια που απευθύνεται στην κοινή γνώμη μιας άλλης χώρας, σε μια περίοδο που τα μέσα ενημέρωσης γίνονταν μαζικά. Αυτή η προβοκάτσια πέτυχε απολύτως το στόχο της. Οδήγησε, όπως το είχε σχεδιάσει ο Καγκελάριος Όττο φον Μπίσμαρκ στο γαλλοπρωσικό πόλεμο του 1870/71, στην ήττα της Γαλλίας, την ενσωμάτωση της Αλσατίας και της Λωρραίνης και την ίδρυση της Γερμανικής Αυτοκρατορίας υπό τους Πρώσους και τη δυναστεία των Χοεντζόλερν. Το εν λόγω – διπλωματικό και απόρρητο - τηλεγράφημα αφορούσε σε μια συνάντηση που έγινε ανάμεσα στον Βασιλιά της Πρωσίας Γουλιέλμο και τον Γάλλο πρέσβη στην Πρωσία Κόμη Μπενεντέτι, στο Μπαντ Εμς. Το ζήτημα ήταν η διαδοχή του ισπανικού θρόνου – η συνάντηση δεν πήγε καλά. Τις λεπτομέρειες και τις ευαισθησίες της εποχής είναι δύσκολο να τις καταλάβει σήμερα κανείς, το ζήτημα ωστόσο είναι ότι ο Μπίσμαρκ διέρρευσε το τηλεγράφημα στον τύπο, παραποιημένο έτσι ώστε να προκύπτει ότι ο Μπενεντετι φέρθηκε σαν αγροίκος και έφαγε «πόρτα». Όπως περίμενε ο Μπίσμαρκ, η δημοσιοποίηση του τηλεγραφήματος προκάλεσε οργή στη Γάλλια και υποχρέωσε την κυβέρνηση του Ναπολέοντα του Γ να κηρύξει τον πόλεμο.

Στην εποχή μας δεν χρειάζονται ούτε τηλεγραφήματα, ούτε διαρροές. Την Τετάρτη, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου πήρε το μελιστάλαχτο ύφος του για να μας πει ότι η Τουρκία είναι έτοιμη για διάλογο με όλους στην ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Μετά έριξε τη βόμβα: «Άλλωστε με την Ελλάδα, έπειτα από την τηλεφωνική επικοινωνία του Προέδρου μας με τον κ. Μητσοτάκη, έχουμε ξεκινήσει και πάλι εδώ ένα διάλογο. Γνωρίζετε ο σύμβουλος του Προέδρου και εκπρόσωπός του Ιμπραχίμ Καλίν και κάποιοι συνάδελφοί μας του ΥΠΕΞ ήταν στο Βερολίνο και πραγματοποίησαν τριμερή συνάντηση με Ελλάδα, Γερμανία και Τουρκία».

Ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών γνωρίζει ότι η ελληνική κοινή γνώμη είναι εξοργισμένη με τις συνεχείς προκλήσεις της Άγκυρας και το θέμα της Αγιάς Σοφιάς. Γνωρίζει ότι η αποκάλυψη μιας μυστικής συνάντησης σε αυτή τη συγκυρία θα προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερη καχυποψία στο εσωτερικό της χώρας μας και ότι αυτό θα περιορίσει ακόμα περισσότερο τα ούτως ή άλλως περιορισμένα περιθώρια ελιγμών της Αθήνας. Ο χειρισμός του καθιστά σαφές πως δεν τον ενδιαφέρει η αποκλιμάκωση, ή η επιτυχία της γερμανικής πρωτοβουλίας για διάλογο ανάμεσα στις δύο χώρες. Το αντίθετο επιδιώκει, την αποτυχία του διαλόγου και την κλιμάκωση της έντασης. Δημοσιοποίησε τη συνάντηση λοιπόν, για να «κάψει» το διάλογο, να υποχρεώσει την Ελληνική κυβέρνηση να παραμείνει σκληρή, για να μη κατηγορηθεί από την κοινή της γνώμη για υποχωρητικότητα και να της χρεώσει την αποτυχία. Κάποιες μηχανορραφίες επαναλαμβάνονται απαράλλακτες και ας έχουν περάσει 150 χρόνια από το τηλεγράφημα του Εμς.