9ο BeyondBorders 

Ένας κόλπος με κρυστάλλινα τιρκουάζ νερά, αγκαλιασμένος από δεκάδες καλόγουστα σπιτάκια σε παστέλ αποχρώσεις-γαλάζια, ροζ, κίτρινα, πράσινα. Κάπου μέσα στο νερό, θα δεις φευγαλέα μια καρέτα-καρέτα να ελίσσεται ανάμεσα στα γιοτ που ξεκουράζονται στο λιμάνι. Αργότερα, με το βαρκάκι του κυρ Σταύρου, θα ζήσεις μία από τις πιο μαγευτικές εμπειρίες της ζωής σου: η Γαλάζια Σπηλιά, πολύ μεγαλύτερη από όσο σου τάζει το στενό της άνοιγμα (έχει 35 μέτρα ύψος), θα σε τυλίξει στο απόκοσμο μπλε φως της και θα σου χαρίσει μια εμπειρία που δεν περιγράφεται με λόγια. Ίσως να συναντήσεις κάποια φώκια εκεί. Ή μια νεράιδα.

Κάποια στιγμή, όμως, η άλλη πραγματικότητα του νησιού θα εισβάλλει στο ονειρικό του σύμπαν. Δυο F-16 θα σκίσουν τον ουρανό με εκκωφαντικό θόρυβο. Ένα γκρίζο πολεμικό πλοίο θα αράξει ακριβώς μπροστά στα παστέλ σπιτάκια. Στη γραφική, πλακόστρωτη περατζάδα του νησιού θα συναντήσεις στρατιώτες. Η Τουρκία είναι ακριβώς απέναντι, τόσο κοντά που αναρωτιέσαι αν θα μπορούσες να την επισκεφθείς με εκατό απλωτές. Το πήγαινε- έλα Τούρκων και Ελλήνων επισκεπτών από το Καστελλόριζο στο Κας και τούμπαλιν είναι καθημερινή υπόθεση.

Ο καλλιτεχνικός σύμβουλος και διευθυντής Διεθνούς Ανάπτυξης του φεστιβάλ, Μισέλ Νολ

Η Μεγίστη (όπως είναι το επίσημο όνομα του νησιού) είναι ο ορισμός του ακριτικού τόπου. Ακροβατεί, ισορροπεί. Βρίσκεται στο σταυροδρόμι δύο χωρών, δύο πολιτισμών, δύο ιστοριών. Στο εύθραυστο σύνορο της ειρηνικής ανάσας που τη λούζει και της πολεμικής ιαχής που όλοι εύχονται να μην ακουστεί ποτέ ξανά. 

Όμως, το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελλορίζου Beyond Borders, που μόλις πραγματοποιήθηκε για 9η χρονιά στο νησί, ξεπερνά-όπως μαρτυρά και το όνομά του- τα όποια σύνορα. Λειτουργεί ως ευλογημένο σημείο συνάντησης και ουσιαστικής επικοινωνίας ευφάνταστων, παθιασμένων δημιουργών από όλο τον πλανήτη και φωτίζει όσα ταλανίζουν ή εξυψώνουν την ψυχή όλων μας. Έχει, όπως τονίζει στο Real.gr η Καλλιτεχνική του Διευθύντρια, Ειρήνη Σαρίογλου, επίκεντρο τον άνθρωπο. 

Η καλλιτεχνική διευθύντρια Ειρήνη Σαρίογλου με τη συντονίστρια ροής προβολών Ευάννα Βενάρδου

Αποστάγματα

Στη διάρκεια του Φεστιβάλ συλλέγουμε διψασμένα εικόνες και γνώση. Μεταξύ αυτών: 

• η σπάνια προβολή του ντοκιμαντέρ “I shall not hate”, σε σκηνοθεσία Ταλ Μπάρντα, μια σοκαριστική κατάδυση στο βαθύ, σταθερά ανεπούλωτο τραύμα της Λωρίδας της Γάζας, μια γνωριμία με τη συνταρακτική φιγούρα ενός ανθρωπιστή Παλαιστίνιου γιατρού ο οποίος, παρόλο που έχασε τρεις κόρες από ισραηλινές βόμβες, έχει το σθένος να μιλάει για ειρήνη, συνύπαρξη και ισότητα μεταξύ των δύο λαών (Χάλκινο Στεφάνι της Μεγίστης). 

“I shall not hate”

• Ο  πλούσιος, στιβαρός λόγος του συγγραφέα, δημοσιογράφου, φιλέλληνα και μέλους της Επιτροπής για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα, Μπρους Κλαρκ. Δημιουργός ενός 30λεπτου φιλμ για την επιστροφή των Μαρμάρων, ο Κλαρκ είναι πανέτοιμος να προχωρήσει σε μια μεγάλου μήκους για το ίδιο θέμα. 
• Η ταινία “Koka” από την Πολωνία, που με φόντο μία από τις πιο απομακρυσμένες περιοχές της Γης, σκιαγράφησε με δωρικότητα, υπόγεια ευαισθησία και μια αναπάντεχη αποκάλυψη τη σχέση ενός πατέρα με τον γιο του (Χρυσό Στεφάνι της Μεγίστης – Grand Prix). 

Η ουγγρική ταινία “Kix” απέσπασε το Αργυρό Στεφάνι της Μεγίστης εξ ημισείας

• Το ζωηρό, ιδιαίτερα ενδιαφέρον Forum Συμπαραγωγών, με εκλεκτούς συμμετέχοντες από διάφορες χώρες. Στη διάρκειά του, η σκηνοθέτις Βάλερυ Κοντάκου μάς μίλησε για τη γεμάτη εκπλήξεις διαδρομή της καταπληκτικής ταινίας της “Η βασίλισσα της Νέας Υόρκης”. Στο ίδιο Forum, ο Θανάσης Καφετζής, συν-σκηνοθέτης με τον Δημήτρη Ζάχο του ντοκιμαντέρ “Λώξη”, που ακολουθεί μια ηθοποιό του Εθνικού Θεάτρου με σύνδρομο Down καθώς παλεύει να πραγματοποιήσει το όνειρό της (Βραβείο Καλύτερου Ελληνικού Ντοκιμαντέρ), μας έδειξε σκηνές από την επόμενη ταινία του για έναν άνδρα που αναζητά τις αληθινές του ρίζες. 

“Λώξη”

• Τα μουσικά ιντερλούδια του Aeolian Duet που πλημμύριζαν με υπέροχες μελωδίες τους χώρους των προβολών ανάμεσα στις ταινίες, το Θέατρο Σκιών του Αλέξανδρου Μελισσηνού, που ενθουσίασε τους λιλιπούτειους θεατές, και η έκθεση του ντόπιου καλλιτέχνη Αλέξανδρου Ζυγούρη.

Aeolian Duet

• Η προβολή του “Dipped in Back”, που έφερε μπροστά μας τον Αβορίγινα Ντέρεκ Λιντς, ο οποίος είχε το θάρρος να υπερασπιστεί την σεξουαλική του ταυτότητα στην καρδιά της κοινότητάς του και μας μίλησε για τα μεγάλα και άλυτα προβλήματα των  αυτοχθόνων της Αυστραλίας.  
• Το ισπανικό ντοκιμαντέρ “The Board”, που έθεσε τους ευάλωτους πρωταγωνιστές του μπροστά από την αμείλικτη γραφειοκρατία της χώρας τους (Χάλκινος Φοίνικας, τμήμα μicro). 
• Η εκπληκτική ταινία της Ισραηλινής Ταλίγια Φίνκελ για τη διάσωση μιας Εβραίας από έναν Αιγύπτιο γιατρό στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η σκηνοθέτις αφηγήθηκε μια δυνατή, πολύ συγκινητική ιστορία και την οδήγησε από το εφιαλτικό χτες μέχρι το διχαστικό σήμερα, πατώντας, μεταξύ άλλων, και σε ένα εικαστικά άψογο, απόκοσμο animation, για να ζωντανέψει το παρελθόν. 
• Το διεισδυτικό “Sister of Mine”, μικρού μήκους από την Πολωνία, για τις αναταράξεις που φέρνει σε μια οικογένεια ο εθισμός της κόρης (Αργυρός Φοίνικας, τμήμα μicro). 

Το πολωνικό “My place Ozerna” πήρε το Αργυρό Στεφάνι της Μεγίστης εξ ημισείας

• H θαυμάσια παρουσίαση του βιβλίου “Ο Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος Κωνσταντινουπόλεως” της Τατιάνας Σταύρου (1967, επανέκδοση από το Ελληνικό Ίδρυμα Ιστορικών Μελετών), ένα νοερό ταξίδι στην ελληνική Ιστορία της Πόλης από την Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Beyond Borders Ειρήνη Σαρίογλου και τον συγγραφέα και δημοσιογράφο Παύλο Μεθενίτη. 

Όλα αυτά και πολλά ακόμα εκτυλίχθηκαν στο 9ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Καστελλορίζου, πλαισιωμένα σταθερά από τα εγκάρδια χαμόγελα, τη φιλόξενη διάθεση και την πηγαία προθυμία όλων, ανεξαιρέτως, των μελών της ομάδας του Beyond Borders. 

“Το Beyond Borders είναι ένα ανεξάρτητο φεστιβάλ που προσπαθεί, με πράξεις κι όχι με θεωρίες, να προάγει την ειρήνη και τον διάλογο”, είπε στη διάρκεια της Τελετής Λήξης η κ. Σαρίογλου. “Για να στήσεις ένα τέτοιο φεστιβάλ θέλει καθημερινή σκληρή δουλειά και χρωστάω πάρα πολύ μεγάλη ευγνωμοσύνη σε όλους τους χορηγούς και υποστηρικτές, αλλά κυρίως στα πολύ νέα παιδιά που πιστεύουν στο όραμα του Beyond Borders. Δεν θεωρώ ότι υπάρχει ανθρωπότητα χωρίς όνειρα. Χρειαζόμαστε όνειρα για να γίνουν τα πράγματα καλύτερα».