Το έργο της Λουίζου, τοποθετημένο στον πανέμορφο εξωτερικό χώρο του «Minos Palace», στον Άγιο Νικόλαο Κρήτης, θα παρουσιαστεί μαζί με τα έργα των τριών καλλιτεχνών που κέρδισαν τα Βραβεία Τέχνης 2024 του Ιδρύματος Γ.&Α. Μαμιδάκη, τα οποία είναι τοποθετημένα στους εσωτερικούς διαδρόμους του κτιρίου: «Τοπίο σε Κίνηση» της Ειρήνης Μίγα, «The Resilient Thread» της Κατερίνας Νάκου και «Long Waves» του Στρατή Ταυλαρίδη.

Οι τρεις καλλιτέχνες, που έχουν ήδη διανύσει μια θαυμαστή διαδρομή στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, αφουγκράζονται με προσοχή την εποχή μας και αποτυπώνουν τις εικόνες, τις επιθυμίες και τις υποσχέσεις της στη δουλειά τους. Τις ευφάνταστες δημιουργίες τους ποτίζουν η ελευθερία, ο σεβασμός στις μνήμες και στην παράδοση, το νοιάξιμο για το περιβάλλον, η δίψα τους να μοιραστούν σκέψη και συναίσθημα. Και στις τρεις δημιουργίες κυριαρχεί η Φροντίδα, το concept που τύλιξε τη φετινή ανάθεση του Ιδρύματος Γ. Α. Μαμιδάκη, στο οποίο η Ειρήνη, η Κατερίνα και ο Στρατής ανταποκρίθηκαν με ενθουσιασμό και έμπνευση.

«Τοπίο σε Κίνηση»

Ένα έργο αναδύεται μέσα από τον χορό ενός φύλλου στον αέρα. Η Ειρήνη Μίγα εμπνεύστηκε από τον στροβιλισμό του «μέσα από τον οποίο εμφανίζονται διάφορα τοπία, στα οποία ζουν σπάνια φυτά της Κρήτης που κινδυνεύουν με εξαφάνιση», όπως μας λέει.

Τα 10 χρόνια που εργάστηκε στη Νέα Υόρκη διαμόρφωσαν, αναπόφευκτα, τον τρόπο δουλειάς και την οπτική της: «Κινούμαι μεταξύ ζωγραφικής και γλυπτικής, γιατί μου αρέσει να είμαι στο σταυροδρόμι των πραγμάτων», εξηγεί χαμογελαστά. «Δεν θέλω να δεσμεύομαι από συγκεκριμένα υλικά, θέλω να αισθάνομαι ελευθερία».

Για το έργο που την οδήγησε στο βραβείο, χρησιμοποίησε υδατοδιαλυτά χρώματα, φυσικές χρωστικές και κεραμικά στοιχεία. Στις συνθέσεις της επικρατούν η κομψότητα και τα απαλά χρώματα, που αποπνέουν μια αίσθηση αθωότητας και ήρεμης αισιοδοξίας.

Η Ειρήνη θεωρεί ότι, ως ενεργός πολίτης, ο σύγχρονος καλλιτέχνης πρέπει να είναι ενημερωμένος και ευαισθητοποιημένος. «Αν, μάλιστα, βρει τη “γλώσσα” ώστε να επικοινωνήσει και να ευαισθητοποιήσει μεγαλύτερο μέρος του κοινού προς μία οικολογική κατεύθυνση, αυτό είναι το ιδανικό».

«Τοπίο σε Κίνηση» της Ειρήνης Μίγα

«The Resilient Thread»

Μια καταπληκτική σύνθεση από πολύπλοκα, χειροποίητα υφαντά, με συνολική επιφάνεια 37 μέτρων, μας ταξιδεύει στον χρόνο, σε τέχνες ξεχασμένες. To «πασμαντερί» είναι μια ορολογία- ομπρέλα που αφορά την κορδονοποιία, τις τρέσες, τις φούντες και τα σειρήτια, όπως μας εξηγεί η Κατερίνα Νάκου.

«Είναι τα παραδοσιακά στοιχεία που χρησιμοποιούνταν για να διακοσμήσουν κάποιο ρούχο, κάποιο έπιπλο… Τα υλικά που χρησιμοποιούσαν για αυτές τις “γαρνιτούρες” ήταν κομψά και ντελικάτα, όταν όμως η μόδα και η διακόσμηση στράφηκαν σε πιο μίνιμαλ μοτίβα, η πασμαντερί παραμερίστηκε. Αποφάσισα να τη φέρω ξανά στο επίκεντρο. Πήρα παραδοσιακά μοτίβα, τα ανέλυσα, τα μεγέθυνα αναλογικά. Το έργο είναι σίγουρα πολύ απαιτητικό, αφού όλη η πρόταση είναι από χειροποίητες συνθέσεις, υφασμένες στον αργαλειό. Ακόμα και τα κορδόνια που χρησιμοποιώ ως υφάδια είναι φτιαγμένα στο χέρι, το καθένα διαφορετικό από τα άλλα».

Όταν κάθισε για πρώτη φορά στον αργαλειό για να φτιάξει μια τρέσα, συνειδητοποίησε πως, όταν υφαίνεις, κοιτάζεις συνήθως το κεντρικό στοιχείο. «Η τέχνη της πασμαντερί συμβολίζει την άκρη, το περιθώριο, εκείνο που έχει παραμεληθεί. Αυτό θέλησα να φωτίσω. Ο τίτλος “The Resilient Thread” (η ανθεκτική κλωστή) συμβολίζει αυτό που μπορεί όχι μόνο να αντέξει στον χρόνο, αλλά και να προσαρμόσει τη μορφή του στα σημερινά δεδομένα», εξηγεί η Κατερίνα, που για τις εντυπωσιακές συνθέσεις της χρησιμοποίησε βαμβάκι, μετάξι, χρυσοκλωστές, καναβούρι, γιούτα-«το πιο δύσκολο υλικό, σου κόβει τα χέρια!».

«The Resilient Thread» της Κατερίνας Νάκου

«Long Waves»

Ανάλαφρο σαν δαντέλα, το έργο του Στρατή Ταυλαρίδη είναι μια εγκατάσταση 30 μέτρων από διάτρητο χαρτί, που αναδεύει στη μνήμη μας την αέναη κίνηση της θάλασσας, ενώ παράλληλα παραπέμπει σε δίχτυα ψαρέματος. «Στα έργα μου χρησιμοποιώ χαρτιά 30 γραμμαρίων, τα οποία κόβω στο χέρι με χειρουργικό νυστέρι», μας εξηγεί ο δημιουργός. «Ζωγραφίζω αφαιρώντας. Η ιδέα ότι μέσα από την αφαίρεση ανακαλύπτεις έναν άλλο κόσμο με γοητεύει».

Στην πρώτη του προσπάθεια με αυτή την τεχνική, ο Στρατής συνειδητοποίησε ότι τα έργα έμοιαζαν με εργόχειρα. «Είναι εικόνες που έχω δει από την οικογένειά μου. Μεγάλης ηλικίας γυναίκες, οι οποίες τα απογεύματα κεντούσαν. Εκείνη η επανάληψη των μοτίβων με την κλωστή ήταν ένα είδος διαλογισμού». Η θάλασσα που αγκαλιάζει την Κρήτη απλώνεται στο χαρτί του Ταυλαρίδη σε δίνες.

Όταν τις κοιτάζεις τις νιώθεις να κινούνται-μια οπτική ψευδαίσθηση. Η σκέψη πίσω από το «Long Waves» είναι να στρέψει το βλέμμα σε κάτι που έχουμε πάψει να παρατηρούμε και να μας προτρέψει να φροντίσουμε το φυσικό περιβάλλον που εμείς οι ίδιοι έχουμε βλάψει. «Κάτω από την επιφάνεια του νερού συμβαίνουν εγκλήματα», μας λέει ο Στρατής. «Και το 45 % των σκουπιδιών είναι αλιευτικός εξοπλισμός! Δηλαδή, πράγματα που έχουν φτιαχτεί για να σκοτώνουν, συνεχίζουν να το κάνουν και αφού πεταχτούν!».

«Long Waves» του Στρατή Ταυλαρίδη

«Six Breaths per Minute»

Η βραδιά της παρουσίασης των βραβευμένων καλλιτεχνών κορυφώνεται με την μαγική περφόρμανς της Μαρίας Λουίζου και των δύο τραγουδιστριών της- το έργο της θα παραμείνει εκεί και θα ενταχθεί στην πλούσια Συλλογή Τέχνης του Ιδρύματος. Ακούμε το υπνωτιστικό μοιρολόι σιωπηλά, καθηλωμένοι. «Τα κεραμικά μου τα αντιμετώπισα σαν θήκες, σαν δεύτερο δέρμα», μας λέει η Μαρία. «Μέσα τους τοποθετούνται τα σώματα των ερμηνευτριών, τα πιθάρια λειτουργούν σαν αντηχεία και οι φωνές βγαίνουν πολλαπλασιασμένες. Έχω μελετήσει πιάνο, ακορντεόν, σαντούρι… Για μένα, όμως, η φωνή είναι το σημαντικότερο όργανο. Μελέτησα πολύ τα πολυφωνικά της Ηπείρου, τα μοιρολόγια. Η περφόρμανς αφήνει τον θεατή να βλέπει τα μέρη του σώματος που επιλέγουν οι τραγουδίστριες, το πιθάρι, λοιπόν, είναι ένας χώρος ασφαλής. Κουκούλι, μοιρολόι και αγκαλιά, μία προστασία για εκείνον που βιώνει την απώλεια- που τη θεωρώ κομμάτι της ζωής μας».

«Six Breaths per Minute» της Μαρίας Λουίζου

Δύναμη ζωής

Από το 2019 που ξεκίνησε, ο θεσμός του Βραβείου Τέχνης υποστηρίζει σύγχρονους δημιουργούς από όλο τον κόσμο, προσφέροντάς τους την ευκαιρία να δημιουργήσουν ένα νέο έργο. Οι αιτήσεις για το βραβείο ξεκινούν κάθε φθινόπωρο, μέσω δημόσιας ανοικτής πρόσκλησης.

Η Επιτροπή Αξιολόγησης του Βραβείου Τέχνης 2024 απαρτίστηκε από τους: Γιώργο Γυπαράκη, εικαστικό και καθηγητή τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Πολίνα Κοσμαδάκη, ιστορικό τέχνης και επιμελήτρια μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης στο Μουσείο Μπενάκη, Σωτήρη Μπαχτσετζή, καλλιτεχνικό διευθυντή Ιδρύματος Γ.&Α. Μαμιδάκη, ιστορικό τέχνης και αν. καθηγητή Πολιτισμού και Δημιουργικών Μέσων και Βιομηχανιών στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Νίκο Ναυρίδη, εικαστικό και καθηγητή Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Αθήνας και Αλέξανδρο Ψυχούλη, εικαστικό και καθηγητή τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

Μετά την παρουσίαση των τριών έργων που ξεχώρισαν, αυτά θα παραμείνουν σε μόνιμη έκθεση στον Άγιο Νικόλαο και θα ενταχθούν στη συλλογή τέχνης του Ιδρύματος, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας απλώνεται σε έναν υπέροχο κήπο στο ιστορικό Minos Beach και συγκεντρώνει πάνω από 70 πρωτότυπες, μεγάλου μεγέθους και site-specific δημιουργίες σημαντικών Ελλήνων και διεθνών καλλιτεχνών, όπως οι Λίντα Μπένγκλις, Σεσίλια Κάμπος, Χρήστος Πετρίδης, Κώστας Βαρώτσος, Νίκος Αλεξίου, Γιώργος Λάππας, Νίκος Κεσσανλής, Γιώργος Γυπαράκης, Κλάρα Μπόρμπας και πολλοί άλλοι. Ο κήπος είναι ανοιχτός στο κοινό, είναι πραγματικά θαυμάσιος και προτείνουμε να μην παραλείψετε μια επίσκεψη, αν βρεθείτε στον Άγιο Νικόλαο.

Μια συλλογή που έσμιξε αρμονικά με το φυσικό περιβάλλον. Στη συνέχεια, ένα ακόμα «σπίτι» τέχνης, το Minos Palace, που θα φιλοξενήσει διαφορετικού ύφους έργα, πιο μικρά, πιο ευαίσθητα, τα οποία συχνά χρειάζονται εσωτερικούς χώρους για να φωλιάσουν. Ένα βραβείο, τόσο αναγκαίο για τους καλλιτέχνες της χώρας μας, που δεν υποστηρίζονται από πουθενά, παρά μόνο από την εσωτερική φλόγα τους. Και, φυσικά, όνειρα για το μέλλον, μεταξύ των οποίων το όνειρο για ένα μουσείο. Πίσω από όλα αυτά, βρίσκεται η Τζίνα Μαμιδάκη.

Αν υπάρχει μία φράση με την οποία μπορεί κανείς να τη χαρακτηρίσει, είναι «force of life» ζωοποιός δύναμη. Η αστείρευτη ενέργεια και το πάθος της για την τέχνη ξεχειλίζουν μέσα από τη ζωηρή, αεικίνητη φιγούρα της και τη ζεστή αγκαλιά που ανοίγει στις εικαστικές δημιουργίες που τη συγκινούν και σε όλους τους καλλιτέχνες που φιλοξενεί. «Έχει όραμα, μας λέει ο Γιώργος Γυπαράκης. «Και ως γνωστόν, το όραμα κινεί τα πάντα».

Η κ.Τζίνα Μαμιδάκη με τους βραβευμένους καλλιτέχνες και τα μέλη της κριτικής επιτροπής