*Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην  Υπουργός

Η ηγεσία και η διοίκηση είναι δύο διαφορετικές αλλά αλληλοσυνδεόμενες έννοιες. Ηγετική ικανότητα χαρακτηρίζει ένα πρόσωπο, όταν είναι σε θέση να καταστρώσει ένα σχέδιο δράσης, που θα είναι το καλύτερο δυνατό με δεδομένες τις υπάρχουσες δυνατότητες, τις εγχώριες και διεθνείς συνθήκες και τις ιδεολογικές προτιμήσεις του. Ένα σχέδιο, όμως, που θα ανταποκρίνεται και θα συνθέτει τις επιθυμίες της πλειονότητας των πολιτών μιας κοινότητας  ή  μιας  χώρας  και ταυτόχρονα θα χαράσσει νέους δρόμους και θα προσφέρει ένα όραμα με  κύριο και επιμέρους στόχους.

Το πρόσωπο αυτό, μαζί με μια ηγετική ομάδα θα πρέπει να είναι ικανό όχι μόνο να συλλάβει ένα τέτοιο σχέδιο, αλλά ταυτόχρονα να το επικοινωνήσει με τέτοιον τρόπο ώστε να πείσει και να εμπνεύσει, όσο το δυνατόν περισσότερους πολίτες, ότι αξίζει η προσπάθεια για την πραγματοποίησή του. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και στο επίπεδο μιας επιχείρησης , όπου ο ηγέτης της μπορεί να δείξει τα ηγετικά του προσόντα. Να επιλέξει   ένα μεγάλο στόχο,  και αφού πείσει τα στελέχη του και τους  εργαζόμενους , να οδηγήσει την επιχείρηση σε επιτυχία.  

Η διοικητική ικανότητα, από την άλλη πλευρά, αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό ενός προσώπου που μπορεί να αναλάβει, μαζί με την ομάδα του, να εκτελέσει, με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο, το σχέδιο ή το όραμα που έχει συλλάβει ο ηγέτης και στο οποίο ο ίδιος έχει συμμετάσχει  ή και όχι στην εκπόνηση του.

Την ουσία της διοικητικής αποτελεσματικότητας του διοικητή/διευθυντή/μάνατζερ έχει αποδώσει ο Ξενοφών πριν χιλιάδες χρόνια στον «Οικονομικό», όταν γράφει για τον επιστάτη (καπετάνιο) ενός πλοίου που εκτελεί ένα ταξίδι σε προκαθορισμένο προορισμό εκτελώντας ένα σχέδιο. Ειδικότερα, γράφει, ότι ο καλός επιστάτης οδηγεί το πλοίο στον προορισμό του σε λιγότερες μέρες με ευχαριστημένους ναύτες, ενώ ο κακός επιστάτης το οδηγεί σε περισσότερες μέρες με δυσαρεστημένους ναύτες.

Ακριβώς αυτή είναι η έννοια της αποτελεσματικότητας στην εφαρμογή ενός σχεδίου ή στην επίτευξη ενός στόχου. Προφανώς,  η διοίκηση στο δημόσιο τομέα ή στον ιδιωτικό τομέα έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά και χρησιμοποιούν διαφορετικούς τρόπους προκειμένου να επιτύχουν το στόχο που έχει τεθεί.

Στη χώρα μας, θα μπορούσε να ισχυρισθεί κανείς, ότι, για διάφορους λόγους , δεν υπάρχουν πολλά ικανά ηγετικά στελέχη και ακόμη λιγότερα αποτελεσματικά διοικητικά στελέχη. Ωστόσο, κατά διαστήματα, παρατηρούμε, ότι έχουν υπάρξει σημαντικές ηγετικές προσωπικότητες, που έχουν κατορθώσει να συλλάβουν έναν μεγάλο στόχο και έχουν πείσει το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής κοινωνίας, ότι αξίζει η προσπάθεια για την επίτευξή του. Αντίθετα, στο επίπεδο της διοικητικής αποτελεσματικότητας στην εφαρμογή του στόχου παρατηρούμε περισσότερες αποτυχίες παρά επιτυχίες.

Το μεγάλο ζητούμενο συνεπώς είναι, ο ηγέτης με την ηγετική ομάδα του, που έχει επιτύχει στον ηγετικό του ρόλο, να κατορθώσει να επιτύχει και στο διοικητικό σκέλος της προσπάθειας. Να αναθέσει αξιοκρατικά στα κατάλληλα διοικητικά στελέχη να εφαρμόσουν το σχέδιο, το όραμα του ώστε να επιτύχουν οι στόχοι που έχουν τεθεί.

Στον ιδιωτικό τομέα, τα ηγετικά επιχειρηματικά στελέχη σε μεγάλο βαθμό επιτυγχάνουν τους στόχους της επιχείρησης, επειδή ασχολούνται ενεργά με τη διοίκηση. Αντίθετα στο δημόσιο χώρο σπάνια κατορθώνουν τα ηγετικά στελέχη ή ο ίδιος ο ηγέτης να εφαρμόσουν τα σχέδια τους, καθώς υπάρχει ένα εγγενές πρόβλημα διοικητικής αποτελεσματικότητας στη χώρα μας, για μια σειρά από λόγους που συνδέονται περισσότερο με οργανωτικές αδυναμίες και αντιστάσεις πολιτιστικού χαρακτήρα ( έλλειψη αξιοκρατίας, πελατειακές σχέσεις κ.α)  και λιγότερο με ζητήματα εκπαιδευτικής επάρκειας των διοικητικών στελεχών.

Η σημερινή κυβέρνηση  διαθέτει και ηγέτη και ηγετικά στελέχη που έχουν  σχέδιο, όραμα και σαφείς επιμέρους στόχους. Ταυτόχρονα, όπως έδειξαν οι πρόσφατες εκλογές, το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας έχει ενστερνιστεί το σχέδιο αυτό.   Το ερώτημα που βρίσκεται στα χείλη των περισσότερων πολιτών της χώρας μας είναι, εάν θα υπάρξουν τα κατάλληλα διοικητικά στελέχη να εφαρμόσουν, με την αποτελεσματικότητα που περιγράφει ο Ξενοφών, το σχέδιο, το όραμα και τους στόχους της ηγεσίας.

 Αν ο σημερινός πρωθυπουργός  και η ηγετική του ομάδα ασχοληθούν ενεργά, όπως έχουν ήδη διακηρύξει,   με την αποτελεσματική παρακολούθηση της εφαρμογής από τη  διοίκηση των στόχων που έχουν τεθεί, τότε υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες επιτυχίας.