Η εκλογή του Προέδρου Τραμπ και η εφαρμογή της δασμολογικής πολιτικής του φαίνεται να συνταράσσουν ολόκληρο το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα, όπως είχε διαμορφωθεί από το 1945 μέχρι σήμερα. Βέβαια, μια σχετική πρόγευση είχε υπάρξει μετά την πρώτη θητεία του Αμερικανού Προέδρου (2016-2020), χωρίς όμως να έχει πάρει τις διαστάσεις που παρατηρούμε σήμερα.
Αρχικά φάνηκε ότι ο νέος Πρόεδρος με την εφαρμογή των δασμών στις εισαγωγές στις ΗΠΑ θα προσπαθούσε μόνο να διορθώσει το μεγάλο εμπορικό έλλειμμα της χώρας του, έναντι όλων σχεδόν των χωρών και κυρίως έναντι της Κίνας. Ομως, αμέσως μετά, η επιθετική ρητορική του και το ύψος των δασμών και προς την Ευρώπη δεν άφησαν καμιά αμφιβολία ότι ο Ντόναλντ Τράμπ δεν επιδιώκει απλώς την ανόρθωση της αμερικανικής οικονομίας και κυρίως της βιομηχανίας, αλλά φαίνεται να αδιαφορεί αν θα προκαλέσει μεγάλη ζημιά και στους πιο στενούς συμμάχους του στον δυτικό κόσμο. Στην προφανή προσπάθειά του να αποσπάσει τη Ρωσία από τον εναγκαλισμό της με την Κίνα, ανατρέπει τα δεδομένα δεκαετιών και διασπά την ενότητα της Δύσης, τόσο στο οικονομικό όσο και στο γεωπολιτικό πεδίο.
Ειδικότερα, φαίνεται να υποτιμά πλήρως το οικοδόμημα της Ε.Ε. και να προτιμά άμεσες σχέσεις με κάθε μία ευρωπαϊκή χώρα ξεχωριστά. Βέβαια μέχρι στιγμής, η Ευρωπαϊκή Ενωση διατηρεί την ενότητά της και μάλιστα -με ορισμένες παραφωνίες- την ενισχύει. Ετσι, απαντά στους αμερικανικούς δασμούς που αφορούν 28 δισ. ευρώ στις εξαγωγές της προς τις ΗΠΑ, με ευρωπαϊκούς δασμούς 26 δισ. ευρώ στις εξαγωγές των ΗΠΑ προς την Ευρώπη.
Είναι γεγονός ότι η νέα οικονομική πολιτική των ΗΠΑ αρχίζει να ανησυχεί ακόμη και τους μεγάλους Αμερικανούς επιχειρηματίες που στο παρελθόν στήριζαν τον Πρόεδρο Τραμπ. Εκτιμούν ότι η επιθετικότητα της νέας δασμολογικής πολιτικής, πριν προλάβει να ενισχύσει την αμερικανική οικονομία θα έχει προκαλέσει και ύφεση και πληθωρισμό καθώς η αβεβαιότητα θα περιορίσει τις επενδύσεις στις ΗΠΑ και ο πληθωρισμός θα μειώσει την κατανάλωση των Αμερικανών, πράγμα που ήδη ανιχνεύεται στη νευρικότητα των διεθνών αγορών.
Ταυτόχρονα, λόγω της επικείμενης ανόδου του πληθωρισμού φαίνεται ήδη να συγκρατείται η μείωση των επιτοκίων της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, με αποτέλεσμα, και λόγω των δασμών, να προκαλείται επιβράδυνση της ανάπτυξης στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη και παγκοσμίως. Οι σημερινές προβλέψεις του ΟΟΣΑ για την ανάπτυξη στον κόσμο και στις ΗΠΑ το 2025 μειώνονται μετά τη νέα αμερικανική οικονομική πολιτική, σε σχέση με τις προβλέψεις του Δεκεμβρίου 2024, από 3,3% σε 3,1% και από 2,2% σε 2,0% αντιστοίχως.
Ειδικότερα, η πολιτική του Προέδρου Τραμπ επιδεινώνει την υπάρχουσα κατάσταση στην Ε.Ε., η οποία προέκυψε λόγω της αύξησης του πληθωρισμού και της παρεπόμενης αύξησης των επιτοκίων, καθώς η Γερμανία, λόγω κυρίως της αποκοπής από τις ενεργειακές πηγές της Ρωσίας, βρέθηκε σε υφεσιακό κύκλο, παρασύροντας όλες τις άλλες χώρες-μέλη σε αναιμική ανάπτυξη τα δύο τελευταία χρόνια. Οι σχετικές προβλέψεις του ΟΟΣΑ για αύξηση του ΑΕΠ το 2025 στη Γερμανία από 0,7% περιορίστηκαν στο 0,4% και στη Γαλλία από 0,9% στο 0,8%.
Από την άλλη πλευρά, η απόφαση της Ε.Ε. να αντιδράσει στην απαξιωτική στάση του Αμερικανού Προέδρου και στο ζήτημα της άμυνας και συνεπώς να προσπαθήσει να δημιουργήσει, όχι μόνο ευρωπαϊκή κοινή αμυντική πολιτική, αλλά και να ενισχύσει την αμυντική βιομηχανία της, μπορεί να δώσει νέα ώθηση στην οικονομία και στη διεθνή ανταγωνιστικότητά της ενδυναμώνοντας και την τεχνολογική καινοτομία, στην οποία υστερεί έναντι των ΗΠΑ και της Κίνας. Ορισμένες εκτιμήσεις δείχνουν, ότι αν τελικά οριστικοποιήσει τα ποσά που θα διατεθούν για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία (150 δισ. ευρώ δημόσια χρηματοδότηση και συνολικά 800 δισ. επενδύσεις), η ευρωπαϊκή οικονομία μπορεί να ανακάμψει σημαντικά.
Μέσα στα νέα διεθνή οικονομικά δεδομένα η χώρα μας μπορεί να επηρεασθεί και θετικά και αρνητικά. Θετικά, αν μπορέσει να συνδεθεί με τη νέα προσπάθεια ενίσχυσης της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, όπου αυτό είναι δυνατόν, με την ανάπτυξη εγχωρίως παραγόμενων οπλικών συστημάτων. Ταυτόχρονα, μπορεί να ενισχύσει την αμυντική θωράκισή της μέσω της, υπό διαμόρφωση, νέας ευρωπαϊκής αμυντικής συνιστώσας της Ατλαντικής Συμμαχίας. Επιπλέον, η διαφαινόμενη τουρκική πρόθεση επαναπροσέγγισης με την Ε.Ε., προκειμένου να συνδεθεί η σημαντική πολεμική βιομηχανία της με την αντίστοιχη ευρωπαϊκή, μπορεί να δώσει στη χώρα μας μια νέα ευκαιρία για να θέσει τους όρους μιας τέτοιας συνεργασίας Ε.Ε.-Τουρκίας.
Αρνητικές συνέπειες μπορεί να υπάρξουν αν η διεθνής αβεβαιότητα περιορίσει τη διάθεση για μεγάλες επενδύσεις στη χώρα μας και η οικονομική δυσπραγία στις ευρωπαϊκές χώρες μειώσει το τουριστικό ρεύμα μας. Ωστόσο, η άμεση ζημιά από τους δασμούς στα εξαγόμενα ελληνικά προϊόντα στις ΗΠΑ, χωρίς να υποτιμάται, δεν θα είναι σημαντική καθώς τα προϊόντα αυτά αποτελούν μόνο το 4% του συνολικού εξωτερικού εμπορίου της χώρας μας. Γενικότερα, η θέση της χώρας μας στην επόμενη ημέρα της παγκόσμιας οικονομίας δημιουργεί νέους κινδύνους, αλλά και νέες ευκαιρίες, που απαιτούν πολιτική σταθερότητα και κοινωνικές συναινέσεις για να αντιμετωπιστούν επιτυχώς.