*Ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης

Η απλή αναλογική είναι «το δικαιότερο εκλογικό σύστημα», «το μόνο που δεν παράγει ψηφοκλοπή», «η αυθεντικότερη και πλέον ανόθευτη αποτύπωση της λαϊκής βούλησης». Ολα αυτά σύμφωνα προς τους υποστηρικτές της. Στην πραγματικότητα, το συγκεκριμένο εκλογικό σύστημα παράγει πολύ συχνά αποτελέσματα εξαιρετικά αμφιλεγόμενα. Μάλιστα...

Πέραν της -πιθανότατα μεγάλης- καθυστέρησης στη συγκρότηση κυβερνητικού σχήματος (μειονέκτημα τεράστιο σε χώρες όπου ο κρατικός μηχανισμός μόνο με την παρώθηση και υπό τον έλεγχο της πολιτικής εξουσίας κινητοποιείται και λειτουργεί), αλλά και του βραχύβιου τόσο των αναλογικά αναδεικνυόμενων κοινοβουλίων όσο και των κυβερνήσεων που αυτά παράγουν.

Αρκετά από τα αποτελέσματα αυτά είναι ελάχιστα συμβατά με την απλή λογική. Πολλώ δε μάλλον με τη -στοιχειώδη έστω- πολιτική λογική. Ειδικότερα:

Συχνότατα παράγεται κυβέρνηση προεκλογικά αδιανόητη (π.χ. κυβέρνηση Τζαννετάκη). Επίσης, ένα πολύ μικρό πολιτικό σχήμα μπορεί να καθορίσει τις εξελίξεις: είτε προσδιορίζοντας τον ιδεολογικό προσανατολισμό του κυβερνητικού σχήματος, συχνά χωρίς συμμετοχή του πρώτου κόμματος (υπήρξαν παλαιότερα πολλές τέτοιες συγκυβερνήσεις Σοσιαλδημοκρατών-Φιλελευθέρων, δηλαδή δευτεροτρίτων, στη Γερμανία, όπως άλλωστε και στη μεταπολεμική Ελλάδα τα χρόνια του Πλαστήρα) είτε ακόμη και δίνοντας αυτό από τους κόλπους του τον πρωθυπουργό της χώρας (π.χ. κυβέρνηση Σπαντολίνι). Τέλος, η ίδια λαϊκή ετυμηγορία και η ίδια Βουλή ενδέχεται διαδοχικά να δώσουν κυβερνήσεις τελείως αντίθετων πολιτικών προταγμάτων (π.χ. κυβερνήσεις Αντουάν Πινέ και Πιέρ Μαντές-Φρανς στη Γαλλία) κ.ο.κ.

Αν, όμως, αυτές είναι οι θεωρητικές και γενικές παρενέργειες ή δυσλειτουργίες της λεγόμενης «αναλογικής ή συναινετικής ή συγκυβερνητικής δημοκρατίας», σε τι θα ήταν ενδεχόμενο να οδηγήσει in concreto στη χώρα μας αυτή η πρώτη, μετά από σχεδόν 35 χρόνια, εφαρμογή -περίπου ολοσχερώς- αναλογικού συστήματος;

Ας πάρουμε ένα σενάριο εκλογικού αποτελέσματος, στο οποίο πάνω-κάτω συγκλίνουν όλες σχεδόν οι δημοσιευμένες δημοσκοπήσεις, πάντως, δε, ουδεμία εξ αυτών δεν θα θεωρούσε απίθανο: Ν.Δ., περίπου 35% ή 35% και κάτι, 120 έδρες, ΣΥΡΙΖΑ 29,5%-30% 100 έδρες, ΠΑΣΟΚ 10,5% 34 έδρες, ΚΚΕ 6,8% 22 έδρες και Βαρουφάκης - Βελόπουλος από 3,8% και από 12 βουλευτές έκαστος. Τι θα μπορούσε να προκύψει;

Εφόσον η αμοιβαία απέχθεια που αγγίζει τα όρια του μίσους μεταξύ Μητσοτάκη και Ανδρουλάκη, η καχυποψία τους λόγω των παρακολουθήσεων και η διακηρυγμένη έως διατυμπανιζόμενη βούληση του δεύτερου να οδηγήσει στη φυλακή τους εμπλεκομένους στην παρακολούθησή του τορπιλίσουν τη, θεωρητικώς, πολιτικά λογικότερη λύση της συγκυβέρνησης των δύο, τότε, προκειμένου να μην επανακληθεί ο λαός στις κάλπες, υπολείπεται μόνο ένα ενδεχόμενο...

Πρόκειται για ένα σενάριο, ικανό ασφαλώς να προκαλέσει φρίκη και ρίγη σε πολλούς (ανακούφιση και ευεξία βέβαια σε άλλους), που ανταποκρίνεται ωστόσο στα συμφέροντα όλων των παικτών του πολιτικού μας συστήματος, πλην Ν.Δ. και ΚΚΕ μόνο... Κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει τους ευεργετούμενους στην επιδίωξη, ενδεχομένως δε στην πραγμάτωσή του. Πιο συγκεκριμένα...

Επανάληψη των εκλογών με σύστημα εμπλουτισμένο με ισχυρό πλειοψηφικό στοιχείο, αυτό που -σε κακά ελληνικά και χωρίς κυριολεξία η κυρίαρχη πολιτική αργκό αποκαλεί «ενισχυμένη αναλογική»- δημιουργεί υπαρξιακό πρόβλημα, πιο σωστά πρόβλημα πολιτικής επιβίωσης, σε τέσσερις πολιτικούς αρχηγούς: Βαρουφάκη και Βελόπουλο, οι οποίοι μάλλον στη νέα αναμέτρηση θα έμεναν εκτός Βουλής, αλλά και στον Ανδρουλάκη, που θα μπορούσε να δει σε τέτοιο βαθμό συρρικνούμενα τα εκλογικά ποσοστά του, ώστε η επιβίωσή του στην κομματική ηγεσία του να καθίσταται πλέον εξαιρετικά αμφίβολη... Ενώ, βέβαια, και ο Τσίπρας θα έβλεπε παραπεμπόμενη σε ένα απώτερο και αμφίβολο μέλλον τη φιλοδοξία του για επάνοδο στον πρωθυπουργικό θώκο. Οπότε;

Μια συγκυβέρνηση Τσίπρα - Ανδρουλάκη - Βαρουφάκη (την οποία σήμερα ασφαλώς πολλοί εξορκίζουν, αύριο όμως θα είναι μια άλλη μέρα) θα συνάθροιζε στο υποθετικό, αλλά όχι απίθανο σενάριο που προαναφέραμε 146 θετικές ψήφους. Καταψηφιζόμενη δε από Ν.Δ. και ΚΚΕ, εναντίον της θα είχε 142. Με τους 12 του Βελόπουλου να κάνουν αποχή, κατά το Σύνταγμα θα έπαιρνε ψήφο εμπιστοσύνης!

Πρόκειται για ένα σενάριο εφικτό και πιθανό; Ειλικρινά δεν το πιστεύω. Αλλά πόσοι προκαταβολικά θεωρούσαν εφικτή και πιθανή την κυβέρνηση Τζαννετάκη;

Επιπρόσθετα, ο Βελόπουλος ζήτησε να ενωθούν τα δύο τρίπτυχα, το (ακρο)δεξιό «πατρίς-θρησκεία-οικογένεια» με το αριστερό «ψωμί-παιδεία-ελευθερία». Ο δε εκ μεταγραφής συριζαίος Ζουράρις -ο οποίος ανήκει σε μια από τις δύο κατηγορίες από τις οποίες, κατά τον λαό «μαθαίνεις την αλήθεια»- δήλωσε: «Και με τον Βελόπουλο και με τον σατανά θα συμπράξουμε για να φύγει ο Μητσοτάκης».

Δημιούργησα, άραγε, εφιάλτες σε κάποιους;