*Πρόεδρος του ΚΕΠΕ και του Εθνικού Συμβουλίου Παραγωγικότητας, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

Στις 30-31 Μαΐου θα πραγματοποιηθεί έκτακτη Σύνοδος Κορυφής, όπου οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα συναντηθούν για να συζητήσουν για τον πόλεμο στην Ουκρανία και την ενεργειακή κατάσταση της Ευρώπης. Η σύνοδος αυτή θα είναι ίσως μία από τις σημαντικότερες Συνόδους Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Θα κάνει το μεγάλο βήμα για την ανάληψη μιας κοινής, γενναίας ενεργειακής δράσης η Ευρωπαϊκή Ενωση ή θα αφήσει την κάθε χώρα να αντιμετωπίσει το πρόβλημα μόνη της; Θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων; Οπως είχε, άλλωστε, κάνει μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο; Τι είχε συμβεί τότε;

Το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου βρήκε τις χώρες της Ευρώπης κατεστραμμένες, τις εθνικές αντιπαλότητες οξυμένες και τις προοπτικές οικονομικής ανάκαμψης μειωμένες λόγω της επανεμφάνισης των εθνικών οικονομικών αντιπαλοτήτων που προέρχονταν από το παρελθόν. Ωστόσο, ένα λαμπρό μυαλό, αυτό του Γάλλου διπλωμάτη Ρομπέρ Σουμάν, σκέφτηκε τα βήματα της ενοποίησης της Ευρώπης.

Το Σχέδιο Σουμάν έλαβε υπόψη όλους τους παραπάνω παράγοντες, μαζί φυσικά με τη σοβιετική απειλή και τον ηγετικό ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών, ενώ παράλληλα έθεσε μια σειρά από υποθέσεις που καταδείκνυαν πως η ειρήνη στην Ευρώπη θα ήταν βραχύβια, αν δεν επιτυγχάνονταν συγκεκριμένοι οικονομικοί στόχοι. Η προαιώνια αντιπαλότητα μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας, μαζί με πολλές άλλες διαφορές μεταξύ των εθνών, έπρεπε να διευθετηθεί, ξεκινώντας με άμεση δράση σε ένα πολύ συγκεκριμένο, αλλά πολύ σημαντικό μέτωπο: την υπαγωγή της παραγωγής άνθρακα και χάλυβα σε μια ενιαία ανώτερη Αρχή. Αυτή η συγχώνευση οικονομικών συμφερόντων θα συνέβαλλε στη βελτίωση της ποιότητας ζωής, στη δημιουργία μιας οικονομικής κοινότητας και θα βοηθούσε κάθε χώρα να αναπτυχθεί ξεχωριστά.

Οι πολιτικοί ηγέτες της εποχής έλαβαν αποφάσεις που θα αποδεικνύονταν καθοριστικές για το μέλλον των χωρών τους. Η απειλή του πολέμου ξεχάστηκε, οι οικονομίες των χωρών αυτών απογειώθηκαν -με τη βοήθεια και του αμερικανικού σχεδίου Μάρσαλ- και η Ευρώπη ανέκαμψε σχεδόν σε χρόνο μηδέν. Ο ρόλος των Ηνωμένων Πολιτειών αποδείχθηκε καθοριστικός, όχι μόνο λόγω του τεράστιου ποσού οικονομικής βοήθειας που παρείχαν, αλλά κυρίως επειδή ενώθηκαν με τους Ευρωπαίους πολιτικούς στην αναζήτηση μηχανισμών πολυμερούς συνεργασίας.

Αυτή η πολυμερής και πολύπλευρη συνεργασία μετά τον πόλεμο όχι μόνο βοήθησε στην ανοικοδόμηση των χωρών της Ευρώπης, αλλά έθεσε και τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και των διαδόχων της, της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ενωσης. Και όλοι κέρδισαν. Ο χάλυβας και ο άνθρακας δεν παίζουν πλέον τον ρόλο που έπαιζαν κάποτε, αλλά ο τρόπος με τον οποίο έγινε η διαχείρισή τους άλλαξε την πορεία της Ιστορίας. Η αιματοβαμμένη γαλλογερμανική αντιπαλότητα μετατράπηκε στη «γαλλογερμανική μηχανή» που οδηγεί την Ε.Ε. προς τα εμπρός. Τότε ήταν ο άνθρακας και ο χάλυβας, σήμερα είναι το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, που θα είναι απαραίτητα για τα επόμενα 20-30 χρόνια τουλάχιστον, μέχρι να αντικατασταθούν από νέες τεχνολογίες και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.