H Γαλλία οδεύει ολοταχώς προς τον γκρεμό. Δεν είναι η πρώτη φορά, οι δύο προηγούμενες όμως τρομάζουν. Το 1788 η χώρα βρέθηκε σε μια δίνη χρέους και σε μια τεράστια οικονομική και κοινωνική αναταραχή που οδήγησαν στην περίφημη Σύγκληση των Τάξεων και, εν τέλει, στην Επανάσταση του 1789. Η δεύτερη χρονολογείται το 1848 και ήταν μία από τις κύριες αιτίες για την Εξέγερση του Παρισιού και την εγκαθίδρυση του δικτατορικού, αυτοκρατορικού καθεστώτος του Ναπολέοντα Βοναπάρτη το 1851.
Τι μέλλει γενέσθαι τώρα; Οι οιωνοί δεν είναι καλοί. Στη γαλλική Βουλή κουμάντο κάνει μια έξαλλη πλειοψηφία της «παλαβής» Αριστεράς με την αποχαλινωμένη ακροδεξιά. Εριξαν τον Μπαρνιέ και τώρα υπόσχονται να ρίχνουν κάθε τρεις μήνες όποιον νέο πρωθυπουργό διορίσει ο Μακρόν, ώσπου να τον υποχρεώσουν σε παραίτηση. Αυτό δήλωσε το βράδυ της Τετάρτης ο Ζαν-Λικ Μελανσόν. Η Μαρίν Λεπέν συμφωνεί. Προς το συμφέρον της είναι να παραιτηθεί ο Μακρόν το συντομότερο δυνατόν, ώστε να γίνουν οι προεδρικές εκλογές προτού αποφανθεί η Δικαιοσύνη για τις οικονομικές ατασθαλίες της στις Βρυξέλλες, οι οποίες μπορεί να της στοιχίσουν τη συμμετοχή της στις κάλπες.
Απέναντί τους έχουν έναν Πρόεδρο που είναι μάλλον ό,τι χειρότερο πέρασε από το Ελιζέ στην ιστορία της 5ης Δημοκρατίας. Ο Μακρόν δεν είναι ο μόνος υπεύθυνος για τη δημοσιονομική κρίση που ταλανίζει τη χώρα. Προσπάθησε να κάνει κάποιες μεταρρυθμίσεις, βεβαίως τόσο άγαρμπα και αδέξια που ξεσήκωσε τη Γαλλία εναντίον του. Το σημερινό πολιτικό μπάχαλο, όμως, είναι αποκλειστικά δική του ευθύνη. Το προκάλεσε με την απόφασή του να διαλύσει τη Βουλή και να στήσει κάλπες μετά το στραπάτσο που έπαθε στις ευρωεκλογές. Οπως ο μέγας Ντε Γκωλ κάποιες δεκαετίες νωρίτερα, έτσι και ο μικρός Μακρόν ανακάλυψε πως δεν μπορείς να εκβιάσεις τη λαϊκή βούληση. Από τότε ο ίδιος παραπαίει και η Γαλλία σείεται συθέμελα ακυβέρνητη.
Το μπλόκο στη Βουλή πολλαπλασιάζει τα δημοσιονομικά προβλήματα της χώρας, που έχει χάσει εδώ και καιρό κάθε επαφή με τους ευρωπαϊκούς κανόνες. Το δημοσιονομικό έλλειμμα (6%) είναι διπλάσιο από αυτό που επιτρέπουν οι συνθήκες των Βρυξελλών. Στον προϋπολογισμό, ο Μπαρνιέ ήθελε να περάσει μέτρα για να το μειώσει μόλις στο 1%, ούτε αυτές οι ασπιρίνες όμως έγιναν αποδεκτές από την έξαλλη πλειοψηφία. Η πολιτική κρίση αναστέλλει τις όποιες παρεμβάσεις. Ο χρόνος πιέζει, οι δανειακές ανάγκες της Γαλλίας για το 2025 ανέρχονται στο θηριώδες ποσό των 300 δισ. ευρώ, το χρέος της αγγίζει τα 3,2 τρισ. ευρώ, το ΑΕΠ της αναπτύσσεται μετά βίας τα τελευταία τρίμηνα από 0,1% έως 0,4%, οι επιχειρήσεις της κατρακυλούν στην ανταγωνιστικότητα και οι οικονομολόγοι προεξοφλούν ότι το έλλειμμά της θα σκαρφαλώσει στο 9% αν τελικά επικρατήσει η απόλυτη αδράνεια.
Στο διάγγελμά του το βράδυ της Πέμπτης, ο Γάλλος Πρόεδρος είπε ότι θα ανακοινώσει την επιλογή του για το αξίωμα του πρωθυπουργού τις επόμενες ημέρες. Είτε θα ορίσει κάποιον σαν το Μπαρνιέ και η Γαλλία θα ξαναζήσει τα ίδια τους επόμενους μήνες, είτε θα δώσει το αξίωμα στην άκρα Αριστερά ή την ακροδεξιά (παράδοση άνευ όρων δηλαδή, με μεγάλο ρίσκο). Σε κάθε περίπτωση, σταθερή κυβέρνηση η Γαλλία δεν έχει πολλές πιθανότητες να αποκτήσει πριν από τις 12 Ιουνίου, όταν μπορούν πάλι να στηθούν κάλπες για τη Βουλή. Και χωρίς σταθερή κυβέρνηση δεν μπορούν να ληφθούν σοβαρές αποφάσεις.
Οι αγορές δείχνουν να πιστεύουν πως η Γαλλία είναι too big to fail, γι’ αυτό και αντιδρούν ψύχραιμα προσώρας. Το θέμα είναι ποιος θα τη σώσει, όταν και αν αρχίσει το πάρτι της επίθεσης των κερδοσκόπων. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα κάνει ό,τι μπορεί. Είναι, όμως, τα μέσα που διαθέτει επαρκή; Διάσωση σε τέτοια μεγέθη δεν έχει ξαναγίνει στο παρελθόν όχι μόνο στην Ε.Ε., αλλά και παγκοσμίως.
Πολιτικές αποφάσεις από την Ευρωπαϊκή Ενωση που θα μπορούσαν να διευκολύνουν τα πράγματα δεν πρέπει να περιμένουμε. Η Γερμανία, που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ανάχωμα, βρίσκεται σε βαθιά οικονομικο-πολιτική κρίση. Μπαίνει σε ύφεση, σκέφτεται να αλλάξει το «φρένο χρέους» για να δανειστεί περισσότερα και να ενισχύσει τις δημόσιες επενδύσεις, ενώ έχει εκλογές στις 23 Φεβρουαρίου, από τις οποίες -αν πιστέψει κανείς τις δημοσκοπήσεις- θα βγει ενισχυμένη η ακροδεξιά. Και είναι πολύ πιθανόν τον επόμενο χρόνο τα οικονομικά προβλήματα της Γερμανίας και της Γαλλίας να επιδεινωθούν ακόμα περισσότερο, αν ο Ντόναλντ Τραμπ υλοποιήσει τις εξαγγελίες του και εξαπολύσει εμπορικό πόλεμο κατά της Κίνας και της Ε.Ε.
Οι βόρειοι «γίγαντες» θα πρέπει να λύσουν μόνοι τους τα θέματά τους. Ως τώρα το ζήτημά τους είναι κυρίως πολιτικό και άρα διαχειρίσιμο. Ο χρόνος όμως τελειώνει. Από τη στιγμή που θα γίνει πρόβλημα των αγορών και των οίκων αξιολόγησης, το παιχνίδι θα έχει χαθεί για όλους.
ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ
22/1/2025