Ο ΣΤΕΦΑΝΟΣ Κασσελάκης είναι το τρίτο πολιτικό πρόσωπο στη μεταπολιτευτική ιστορία της χώρας που επιχειρεί ένα ενδιαφέρον πείραμα: Να ιδρύσει ένα προσωποπαγές κόμμα με ασαφές ιδεολογικό στίγμα. Μια παράταξη, ένα κίνημα, πολιτικά «ασπόνδυλο» με γερές δόσεις life style, συμπερίληψης αλλά και ανεξαρτησίας από τις παραδοσιακές οργανωτικές αγκυλώσεις.

ΟΙ ΔΥΟ προηγούμενοι, που το επιχείρησαν στη χώρα, είχαν την τύχη του πυραύλου Super Heavy της Space X που προ ημερών απογειώθηκε για το διάστημα εν μέσω αλαλαγμών από τον Ελον Μασκ και τον Τραμπ αλλά σύντομα κατέληξε στον πάτο του Κόλπου του Μεξικού.

Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ Αβραμόπουλος υπήρξε ο πρωτοπόρος. Το 1998, σε μια εποχή που ο δικομματισμός εμφανιζόταν πανίσχυρος, προέβλεψε (όχι με τρομερή επιτυχία) ότι «ο βιοϊστορικός κύκλος των κομμάτων έκλεισε» και τον Μάρτιο του 2001 προχώρησε από τη διαπίστωση στην πράξη και ίδρυσε το Κίνημα Ελλήνων Πολιτών.

ΤΟ ΚΕΠ του Αβραμόπουλου επιχειρούσε μια ισορροπία ανάμεσα σε Κεντροδεξιά και Κεντροαριστερά, αν και ο πρόεδρός του προτιμούσε να προβάλλει το «νέο και άφθαρτο» αλλά και το γεγονός ότι ο ίδιος δεν είχε ακολουθήσει την πεπατημένη και δεν ανήκε στο «κατεστημένο».

ΤΟ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑ ήταν βραχύβιο. Το ΚΕΠ κατέγραψε στις πρώτες δημοσκοπήσεις ποσοστά της τάξης του 24%(!). Ξεφούσκωσε όμως γρήγορα και τον Ιούνιο του 2002 ήταν ήδη παρελθόν. Στην κάλπη δεν μετρήθηκε ποτέ.

ΧΡΕΙΑΣΤΗΚΕ να περάσει πάνω από μία δεκαετία για να επιχειρήσει κάποιος κάτι αντίστοιχο. Το 2014 ο δημοσιογράφος Σταύρος Θεοδωράκης ίδρυσε το «Ποτάμι», ένα φιλοευρωπαϊκό κόμμα με εξίσου ασαφές πολιτικό στίγμα στον χώρο του κέντρου. Οι συνθήκες, αυτή τη φορά, ευνοούσαν το εγχείρημα. Η χώρα βρισκόταν σε μια πρωτοφανή κοινωνική και πολιτική αναταραχή. Το ΠΑΣΟΚ βρισκόταν σε πορεία εξαΰλωσης και η κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά έπνεε τα λοίσθια. Υπήρχε επίσης ένα ενθαρρυντικό παράδειγμα από το εξωτερικό: Εκείνο του Ισραηλινού Γιαΐρ Λαμπίντ, που το 2010 άφησε την τηλεόραση για να φτιάξει κόμμα, πέτυχε, συμμετείχε στην κυβέρνηση και σήμερα είναι αξιωματική αντιπολίτευση.

ΤΟ «ΠΟΤΑΜΙ» μπήκε άνετα στην Ευρωβουλή τον Μάιο του 2014 με 6% και επανέλαβε την επιτυχία αυτή στις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015. Στέρεψε στις ευρωεκλογές του 2019 (1,5%).

ΣΤΙΣ ΠΡΩΤΕΣ δηλώσεις του ο Στέφανος Κασσελάκης τοποθέτησε το νέο εγχείρημα στον χώρο της Αριστεράς/Κεντροαριστεράς, μάλλον γιατί εκεί υπάρχει το κενό μετά την καταβαράθρωση του ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο είναι σαφές ότι ομνύει στην ασάφεια του πολιτικού του στίγματος, με τον ίδιο να απευθύνεται δημόσια από την Αριστερά έως τους ψηφοφόρους της θεσμικής Δεξιάς που «πνίγονται πολιτικά από τη Ν.Δ.», όπως λέει. Αθροίζοντας και αυτά που έχει πει κατά καιρούς για ένα business friendly κόμμα, για το τρίπτυχο πατρίς-θρησκεία-οικογένεια, για το ΝΑΤΟ, για τα εθνικά θέματα, το κόμμα που προκύπτει δεν είναι ούτε αριστερό, ούτε δεξιό. Είναι απλά ευρύχωρο.

Η «ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ δημοκρατία» είναι το χαρακτηριστικό του νέου κόμματος, το οποίο το ξεχωρίζει από τα προηγούμενα αποτυχημένα εγχειρήματα. Ο Στέφανος Κασσελάκης θεωρεί πως τα μέλη έχουν ισότιμο λόγο με τα όργανα στη λήψη αποφάσεων και αυτήν την άποψη προσπάθησε να την περάσει και στον ΣΥΡΙΖΑ, όπου βρήκε «τοίχο». Στο νέο κόμμα έχει αποφασίσει να τους δίνει λόγο για όλα, ξεκινώντας από το όνομα. Τα μέλη δεν δεσμεύονται όμως από καταστατικό και ιδεολογία στον ίδιο βαθμό με τα όργανα. Και αυτό θολώνει ακόμη περισσότερο το στίγμα.

ΤΟ ΠΡΩΤΟ μεγάλο στοίχημα για τον Στέφανο Κασσελάκη είναι να καταφέρει να μπει στη Βουλή, όποτε και αν γίνουν οι εκλογές. Το δεύτερο στοίχημα για το νέο κόμμα είναι να μπει στην κυβέρνηση που θα προκύψει μετεκλογικά. Η συμμετοχή στην κυβέρνηση αποτελεί συνθήκη εκ των ων ουκ άνευ για τη μακροημέρευση ενός τέτοιου εγχειρήματος. Κόμματα με ισχυρό ιδεολογικό στίγμα μπορούν να αντέξουν δεκαετίες στην αντιπολίτευση και στη διαμαρτυρία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το ΚΚΕ. Ενα τέτοιο κόμμα ήταν άλλωστε και ο ΣΥΡΙΖΑ πριν από το 2012, ενώ το ίδιο ισχύει και στα δεξιά του πολιτικού φάσματος, όπου τα μικρά κόμματα δεν φιλοδοξούν να κυβερνήσουν και στους ψηφοφόρους τους αρκεί να τα «λένε έξω από τα δόντια».

ΣΤΑ ΠΟΛΥΣΥΛΛΕΚΤΙΚΑ κόμματα, όπως αυτό που θέλει να φτιάξει ο Στέφανος Κασσελάκης, οι ψηφοφόροι δεν έχουν μια κοινή ιδεολογική αφετηρία ή κάτι άλλο δυνατό να τους ενώνει. Περιμένουν λοιπόν τα κόμματα αυτά να συγκυβερνήσουν και να λειτουργήσουν ως θεσμικό αντίβαρο. Αλλιώς τα βαριούνται εύκολα.

ΤΟ «ΠΟΤΑΜΙ» έχασε ακριβώς εκεί. Η ύπαρξή του δεν εξυπηρετούσε καμία ανάγκη της κοινωνίας. Ο Στέφανος Κασσελάκης καλείται να διαψεύσει ή να επιβεβαιώσει τον κανόνα των «ασπόνδυλων» κομμάτων. Πλέον, όλο το παιχνίδι είναι πάνω του.