O Αναστάσιος Μπούτης, Παθολόγος- Ογκολόγος, Επιμελητής Α’ ,στην Α’ Παθολογική Ογκολογική Κλινική, Θεαγένειο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο, Θεσσαλονίκη μιλά για τη σημαντική πρωτοβουλία της  Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας.

Η Ε.Ο.Π.Ε. σε συνεργασία με άλλες επιστημονικές εταιρείες ανανεώνει τις κατευθυντήριες οδηγίες και συμπεριλαμβάνει αλγορίθμους έγκαιρης διάγνωσης.

Σε πρόσφατη μελέτη που εκπονήθηκε από τον Τομέα Υγείας του The Economist Intelligence Unit σε συνεργασία με Έλληνες επιστήμονες και θεσμικούς εκπροσώπους σε Ευρωπαϊκό επίπεδο φάνηκε η απουσία ευρείας κλίμακας προγραμμάτων πρώιμης διάγνωσης αλλά και οι ατέλειες σε επιμέρους τομείς, όπως η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας

Στην τρέχουσα ελληνική πραγματικότητα δεν υπάρχει συγκεκριμένο ή συντονισμένο σχέδιο ανίχνευσης, έγκαιρης διάγνωσης και παραπομπής ασθενών με πιθανό ή επιβεβαιωμένο καρκίνο πνεύμονα σε δευτερο- και τριτοβάθμια φροντίδα. Αν και υπάρχουν κατευθυντήριες οδηγίες επιστημονικών εταιρειών, αυτές αφενός δεν εφαρμόζονται ευρέως αφετέρου δεν εμπεριέχουν αλγορίθμους πρώιμης διάγνωσης και παραπομπής σε ειδικούς ούτε σαφή χρονοδιαγράμματα για χρήση από τους ιατρούς της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.

Ο ΚΡΙΣΙΜΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ

Ο ρόλος της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στην ανίχνευση περιπτώσεων ύποπτων για καρκίνο πνεύμονα είναι θεμελιώδης. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων τα αρχικά συμπτώματα είναι άτυπα και συγχέονται με αυτά κοινών λοιμώξεων ή άλλων καταστάσεων, με αποτέλεσμα την καταφυγή στον οικογενειακό ή γενικό γιατρό. Ο έτερος θεμελιώδης ρόλος της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας λόγω της στενής επαφής με τον γενικό πληθυσμό είναι η προαγωγή της ιατρικής παιδείας και μάλιστα ειδικά σε σχέση με τον καρκίνο του πνεύμονα. Ενημερώνουν το κοινό όχι μόνο για τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος, αλλά και για τα ευεργετικά αποτελέσματα της αποφυγής ή διακοπής καπνίσματος και του υγιεινού τρόπου διαβίωσης.

Ο ρόλος της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στην ανίχνευση περιπτώσεων ύποπτων για καρκίνο πνεύμονα είναι θεμελιώδης

Το μέγεθος του προβλήματος και το συνοδό τίμημα από απώλειες ζωών και επιβάρυνση της ποιότητας ζωής ασθενών με καρκίνο πνεύμονα αναμένεται να επιταθεί τα προσεχή τουλάχιστον έτη λόγω της  μείζονος υγειονομικής κρίσης που προκάλεσε η πανδημία του κορωνοϊού. Η αλλαγή στις συνήθειες και τον τρόπο ζωής, η καθυστέρηση ή αναβολή προγραμματισμένων προληπτικών εξετάσεων, η δυσχερέστερη πρόσβαση σε τριτοβάθμια κέντρα, η δυσανάλογη και ετεροβαρής ενίσχυση εις βάρος των χρόνιων νοσημάτων και άλλοι λόγοι οδηγούν δυνητικά σε μεγαλύτερες καθυστερήσεις στη διάγνωση και βέβαια μεγαλύτερες πιθανότητες διάγνωσης σε πιο προχωρημένα στάδια.

Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΕΝΑ ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ

Είναι προφανές με βάση τα παραπάνω στοιχεία, ότι αποτελεί επιτακτική ανάγκη η κατάρτιση ενός οργανωμένου εθνικού σχεδίου δράσης για τον καρκίνο του πνεύμονα με εμπλοκή όλων των αρμοδίων φορέων και με σκοπό την καταπολέμηση της νόσου και την άμβλυνση των συνεπειών της. Η Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (Ε.Ο.Π.Ε.) ως αρμόδια επιστημονική εταιρεία για τον συντονισμό της αντιμετώπισης των ασθενών με καρκίνο από την πρόληψη, τη διάγνωση έως και την αντιμετώπιση, συμμετέχει σε μια προσπάθεια δημιουργίας ενός τέτοιου σχεδίου στηριζόμενου σε τρεις βασικούς άξονες: 1.πρόληψη, 2.έγκαιρη διάγνωση και 3.εξατομικευμένη θεραπευτική αντιμετώπιση.

 Οι προτεινόμενες ενέργειες, ορισμένες εκ των οποίων ήδη έχουν δρομολογηθεί, συμπεριλαμβάνουν ευρεία συνεργασία μεταξύ επιστημονικών εταιρειών, συλλόγων ασθενών και θεσμικών εκπροσώπων της πολιτείας.

Η Ε.Ο.Π.Ε. σε συνεργασία με άλλες επιστημονικές εταιρείες ανανεώνει τις κατευθυντήριες οδηγίες και συμπεριλαμβάνει αλγορίθμους έγκαιρης διάγνωσης και παραπομπής ασθενών με υπόνοια καρκίνου πνεύμονα σε εξειδικευμένη φροντίδα. Ορίζονται συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και δείκτες ποιότητας, ώστε να είναι δυνατή η αξιολόγηση και περαιτέρω βελτίωση του συστήματος. Προωθείται το ασθενοκεντρικό μοντέλο με συμμετοχή συλλόγων ασθενών τόσο στην κατάρτιση των οδηγιών όσο και στη δημιουργία ενός δικτύου ογκολόγων και ογκολογικών κέντρων με την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και διασύνδεση μέσω τηλεϊατρικής. Ιδιαίτερο βάρος δίδεται στην αύξηση χρήσης της τεχνολογίας ιδιαίτερα για την προσέγγιση πιο δύσκολων πληθυσμών με γεωγραφικά, κοινωνικά ή άλλα κριτήρια, με σκοπό την ισότιμη πρόσβαση όλων των πολιτών στη βέλτιστη ογκολογική φροντίδα. Επιπλέον διοργανώνονται δράσεις ενημέρωσης και εκπαίδευσης των γιατρών της ΠΦΥ σε θέματα έγκαιρης ανίχνευσης του καρκίνου πνεύμονα και δράσεις ενημέρωσης του κοινού για τις ευεργετικές επιδράσεις της αποφυγής καπνίσματος και της υγιεινής διαβίωσης.

Η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας πρέπει να ενισχυθεί, αλλά και να υποστηριχθεί αντιστοίχως. Χρειάζεται κεντρικός συντονισμός από την πολιτεία και καθοδήγηση των φορέων ΠΦΥ με τη βοήθεια των αρμόδιων επιστημονικών εταιρειών.

Η πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση και παραπομπή του καρκίνου του πνεύμονα αποτελεί ένα στοίχημα για μια οργανωμένη πολιτεία. Λέγεται χαρακτηριστικά πως ο καρκίνος πνεύμονα αποτελεί έναν αγώνα δρόμου με ισχυρό αντίπαλο το χρόνο. Μάλιστα η πανδημία του κορωνοϊού –για προφανείς λόγους– τον μετέτρεψε σε αγώνα δρόμου μετ’ εμποδίων. Είναι λοιπόν καιρός να εφαρμοστεί ένα στρατηγικό σχέδιο δράσης με συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων φορέων, ώστε να κερδηθεί η μάχη κατά του καρκίνου του πνεύμονα και να αμβλυνθούν οι καταστροφικές συνέπειες της νόσου στη δημόσια υγεία.