Ενα από τα θέματα που «κλέβουν» χρόνο αυτό το καλοκαίρι από όσους κάνουν διακοπές στην ελληνική επαρχία, στα νησιά αλλά και στην ηπειρωτική Ελλάδα, από όσους έχουν επισκεφθεί τις περιοχές καταγωγής τους ή όσους περιδιαβαίνουν τη χώρα, Ελληνες και αλλοδαπούς, είναι το θέμα της εκτός σχεδίου δόμησης.
Και αυτό γιατί αυτό το καλοκαίρι, για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία, κανείς δεν μπορεί να δώσει απάντηση σε κάποιον που θέλει να χτίσει κάτι στην ελληνική επαρχία για το αν μπορεί να το κάνει.
Οι περιοχές εκτός σχεδίου, δηλαδή οι περιοχές όπου το κράτος δεν έχει καθορίσει συγκεκριμένες χρήσεις γης και όρους δόμησης με πολεοδομικό σχέδιο, δεν προορίζονται κατ’ αρχάς για δόμηση. Αλλά επειδή το κράτος έχει κάνει σχέδια μόνο στο 20% της χώρας, επί δεκαετίες στις εκτός σχεδίου περιοχές ίσχυαν γενικές ρυθμίσεις που επέτρεπαν χαμηλή δόμηση υπό προϋποθέσεις. Με πρώτη την αρτιότητα και την πρόσβαση σε δρόμο. Αρχικά το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας κατήργησε τις παρεκκλίσεις για την αρτιότητα, οπότε πλέον έχτιζε κάποιος μόνο σε έκταση τεσσάρων στρεμμάτων και πλέον. Τελευταία όμως το Συμβούλιο της Επικρατείας, με σειρά αποφάσεων, αντίθετων με όσα δέχονταν μέχρι τώρα, αποφάσισε ότι ούτε η αρτιότητα ούτε η πρόσβαση σε δρόμο είναι αρκετές για να χτίσει κανείς. Ζητά πλέον αυστηρούς όρους για την αρτιότητα και ακόμη πιο αυστηρούς για το τι είναι δρόμος. Μα, θα ρωτήσει κανείς, ένας δρόμος είναι δρόμος. Οχι, νομικά και διοικητικά ένας δρόμος είναι δρόμος μόνο αν είναι αναγνωρισμένος ως τέτοιος, δημόσιος, κοινόχρηστος και με σφραγίδα του ΣτΕ, δηλαδή με έκδοση Προεδρικού Διατάγματος. Και πόσοι δρόμοι είναι έτσι αναγνωρισμένοι; Ελάχιστοι. Οπότε, με τη νέα κατάσταση, ουδείς γνωρίζει εκ των προτέρων αν μπορεί και πού να χτίσει οτιδήποτε σε περιοχές εκτός σχεδίου.
Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ) επέμενε για χρόνια ότι πρέπει επειγόντως να ολοκληρωθεί ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός. Οι αρμόδιες Αρχές, περιλαμβανομένου του ΣτΕ, κώφευαν όλα αυτά τα χρόνια. Τώρα, που η πολιτεία, με τη βοήθεια του ΤΕΕ, έχει ξεκινήσει το μεγαλύτερο ιστορικά πρόγραμμα πολεοδομικού σχεδιασμού της χώρας, που θα καλύψει το 70% της επικράτειας όπου δεν υπάρχει σχεδιασμός, με νέα τοπικά και ειδικά πολεοδομικά σχέδια, αποφάσισε το ΣτΕ να «αυστηροποιήσει» τη στάση του. Μέχρι το 2026 η χώρα θα έχει αποκτήσει χρήσεις γης (και απαγορεύσεις) και όρους δόμησης όπου λείπουν, θα έχει Προεδρικά Διατάγματα με οριοθετημένους οικισμούς σε ορεινές και άλλες περιοχές, αλλά και αναγνωρισμένους δρόμους. Το πρόβλημα είναι ότι φέτος έχουμε 2023…
Για τα επόμενα τρία ή το πολύ τέσσερα χρόνια δεν είναι ούτε λογικό ούτε σωστό να σταματήσουν κάθε είδους εργασία και αναπτυξιακή προσπάθεια στην ελληνική περιφέρεια. Οφείλει η πολιτεία να νομοθετήσει, για μεταβατικό χρονικό διάστημα τριετίας, μια λύση για τις περιοχές εκτός σχεδίου. Που θα σέβεται την ανάγκη διατήρησης της αναπτυξιακής πορείας και θα προστατεύει το περιβάλλον. Ειδάλλως, όλη η χώρα θα μείνει αιχμάλωτη όσων υπηρεσιών επικαλούνται το ΣτΕ και δεν εκδίδουν καμία οικοδομική άδεια σήμερα, ακόμη και αν χθες το έκαναν σε όμοιες περιπτώσεις.