
Ο ΣΥΡΙΖΑ, υπό όποια ονομασία, υπάρχει στα πολιτικά μας πράγματα περισσότερα από 30 χρόνια. Το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας του ήταν ένα μικρό κόμμα στο περιθώριο του δικομματισμού που πάλευε, όχι πάντα με επιτυχία, να πιάσει το όριο του 3% και να μπει στη Βουλή. Σε κόμμα εξουσίας αναδείχθηκε το 2012, όταν η χρεοκοπία της χώρας σάρωσε το πολιτικό σύστημα. Το 2015 έγινε κυβέρνηση, ένας κατ’ εξαίρεση ρόλος, στον οποίο ουδέποτε προσαρμόστηκε. Από το 2019, όταν ξαναβρέθηκε στα έδρανα της αντιπολίτευσης, μπήκε σε τροχιά συρρίκνωσης και εσωστρέφειας η οποία προσέλαβε εκρηκτικές διαστάσεις μετά την εκλογική συντριβή, σε βαθμό που να αναρωτιέται κανείς αν το κόμμα θα υπάρχει την επόμενη μέρα της εκλογικής αναμέτρησης για τη νέα ηγεσία.
Το μέλλον δεν μοιάζει ευοίωνο. Τις τελευταίες εβδομάδες, τα δύο στρατόπεδα που αντιμάχονται για την εσωκομματική επικράτηση έχουν χάσει το μέτρο και έχουν ξεφύγει από κάθε όριο. Η μάχη διεξάγεται κυρίως στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης με ανταλλαγή ύβρεων και προσβλητικών χαρακτηρισμών που βρήκαν την προσωρινή (;) τους κορύφωση στα όσα έγραψε στο Twitter ο φανατικός υποστηρικτής του Στέφανου Κασσελάκη, Νίκος Μωραΐτης, περί «αποπαρασίτωσης» του κόμματος. Η φρασεολογία που χρησιμοποιούσαν οι ναζί για τους Εβραίους και ο παραλληλισμός προκαλούν ανατριχίλα, αλλά και την εύλογη απορία ποιο μέλλον επιφυλάσσει στους συντρόφους που χαρακτηρίζονται «παράσιτα» η προεδρία Κασσελάκη.
Η «παλαιά φρουρά» έχει απασφαλίσει και επιτίθεται στον Κασσελάκη με όλο πιο απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς που δεν στοχεύουν τόσο στη στήριξη Αχτσιόγλου, αλλά στο να καλλιεργήσει το έδαφος για την αποχώρησή της από το κόμμα σε περίπτωση νίκης του Κασσελάκη. Εχει γίνει πλέον πολύ δύσκολο να φανταστεί κανείς, για παράδειγμα, τον Νίκο Φίλη στην Κουμουνδούρου σε περίπτωση επικράτησης του «μεσσιανισμού», όπως χαρακτήρισε το φαινόμενο Κασσελάκη. Και δεν είναι ο μόνος.
Για να μην παρεξηγούμαστε: Οι φραστικές αντιπαραθέσεις, τα χτυπήματα κάτω από τη ζώνη, η απέχθεια προς τον εσωκομματικό αντίπαλο είναι ίδιον κάθε εσωκομματικής αντιπαράθεσης για την εξουσία - τα έχουμε ξαναδεί να συμβαίνουν στη Ν.Δ. και στο ΠΑΣΟΚ. Ωστόσο επειδή πρόκειται για κόμματα εξουσίας από τη φύση τους, τα στελέχη τους ήξεραν πού έπρεπε να σταματήσουν, ώστε να διευκολύνουν τη συνύπαρξη της επόμενης μέρας. Καθόλου τυχαίες δεν είναι οι εκφράσεις «γαλάζια πανστρατιά» και το «όλον ΠΑΣΟΚ» που υπονοούν ακριβώς αυτό, πως μόνο ένα ενωμένο κόμμα μπορεί να διεκδικήσει την εξουσία.
Τα σενάρια για τη Δευτέρα είναι σε κάθε περίπτωση δύσκολα. Ακόμα και στην περίπτωση που η Εφη Αχτσιόγλου καταφέρει να κάνει την έκπληξη και να ανατρέψει το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου, η νίκη της θα είναι οριακή και το κόμμα διχασμένο. Σε αυτό το σενάριο, ο ΣΥΡΙΖΑ θα περάσει μια περίοδο έντονων εσωκομματικών αναταράξεων και αντιπαραθέσεων, πιθανότατα και διαγραφών, ενώ μεγάλο πρόβλημα συνιστά και ο ρόλος που θα διεκδικήσει ο ηττημένος των εκλογών Στέφανος Κασσελάκης. Να θυμηθούμε ότι στα όργανα του ΣΥΡΙΖΑ ο Αλέξης Τσίπρας είχε πάντα πάνω από 60% και παρ’ όλα αυτά δυσκολευόταν να επιβάλει τον σχεδιασμό του. Πολλές φορές αναγκάστηκε να κάνει πίσω. Μπορεί κανείς να φανταστεί πόσο πιο δύσκολα θα είναι τα πράγματα για έναν ηγέτη που θα έχει εκλεγεί με το 51% και έχει το μισό κόμμα απέναντι.
Στο σενάριο που η μετεωρική πορεία του Στέφανου Κασσελάκη συνεχιστεί και κερδίσει τις εκλογές, το πρώτο διάστημα θα είναι όλα καλά, αφού το κόμμα θα βιώσει μια δημοσκοπική άνοδο, όπως έγινε άλλωστε και με την εκλογή του Νίκου Ανδρουλάκη στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ. Ωστόσο, η συνέχεια είναι αμφίβολη. Τα δείγματα γραφής του Στέφανου Κασσελάκη στην προεκλογική περίοδο δεν αποτελούν εγγύηση: Σε οποιαδήποτε κριτική, δημοσιογραφική έρευνα για το ποιόν του ή ακόμα και σε απλές ερωτήσεις δημοσιογράφων, ο επίδοξος διάδοχος του Αλέξη Τσίπρα αντιδρά προσβεβλημένος και διατείνεται ότι τον πολεμούν. Δεν είναι πολύ πιθανό ότι θα κάνει κάτι διαφορετικό ως αρχηγός. Θα πρέπει επίσης κάποτε να μας πει πού θέλει να πάει το κόμμα και να αποκαλύψει τις πραγματικές του διαθέσεις. Ακόμα και τα ελάχιστα που έχει υπαινιχθεί (ο «εκσυγχρονισμός» του ΣΥΡΙΖΑ στα πρότυπα του αμερικανικού Δημοκρατικού Κόμματος) δεν είναι ελκυστικά για πολλά στελέχη, για τα οποία η εξουσία δεν είναι αυτοσκοπός. «Η Αριστερά δεν χρειάζεται ντε και καλά να είναι κυβέρνηση», είπε πρόσφατα ο Νίκος Φίλης. Το πιθανότερο είναι ότι με τη μια ή την άλλη αφορμή η «παλαιά φρουρά» και όχι μόνον αυτή θα αποχωρήσει από το κόμμα, είτε για να ιδρύσει ένα αμιγώς αριστερό κόμμα είτε για να πάει σπίτι της. Χωρίς αυτούς ωστόσο το κόμμα του κυρίου Κασσελάκη, μικρό ή μεγαλύτερο, θα είναι κάτι άλλο από αυτό που ξέρουμε και ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως τον γνωρίζουμε, θα έχει κλείσει τον ιστορικό του κύκλο. Η Δευτέρα θα είναι μία άλλη, δύσκολη ημέρα.
ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ
28/9/2023