Quantcast

Μάνα, μητέρα, «Maman»: Στην Εσπλανάδα του ΚΠΙΣΝ ένα από τα διασημότερα έργα σύγχρονης τέχνης στον κόσμο

«Αν δεν μπορείς να αποδεχτείς το παρελθόν σου, γίνεσαι γλύπτρια», έλεγε η Λουιζ Μπουρζουά, το διάσημο έργο της οποίας εκτίθεται τώρα στην Αθήνα.

«Mother stands for comfort», μας τραγούδησε κάποτε η Κέιτ Μπους, υμνώντας την παρηγοριά και την προστασία που παρέχει μια μητέρα στο παιδί της- ακόμα κι αν αυτό λέει ψέμματα ή είναι εγκληματίας.

Αυτή την προστασία που εισέπραξε από τη δική της μητέρα (σε αντιδιαστολή με την κακοποιητική παρουσία του δεσποτικού πατέρα της), την οποία έχασε μόλις στα 20 της, θέλησε να υπονοήσει και η  Λουιζ Μπουρζουά με το πελώριο γλυπτό της αράχνης που πρωτοπαρουσιάστηκε το 2000 στην Tate Modern, ως ανάθεση, στη συνέχεια χυτεύθηκε σε μπρούτζο, χάλυβα και μάρμαρο και δεν σταμάτησε, έκτοτε, να ταξιδεύει στα μεγαλύτερα μουσεία του πλανήτη.

Η «Maman», που έμελλε να γίνει ένα από τα διασημότερα έργα σύγχρονης τέχνης στον κόσμο, παραπέμπει, επίσης, στις μεσαιωνικές και αναγεννησιακές ταπισερί που επιδιόρθωνε η μητέρα της Μπουρζουά και στη λεπτεπίλεπτη, οργανωτική φύση της.

Όμως, στη θέα της γιγάντιας υφάντρας με τα 20 μαρμάρινα αυγά στην κοιλιά, είναι δύσκολο να μη νιώσεις, ταυτόχρονα με το δέος, και μια απροσδιόριστα δυσοίωνη αύρα. Η επιλογή του συγκεκριμένου αρθρόποδου, γνωστού για τη μεθοδικότητα και την υπομονή του, αλλά και για τη φοβία που προκαλεί, όπως και το μέγεθος του γλυπτού, το οποίο ορθώνεται επιβλητικά, ακόμα και απειλητικά πάνω από τον μικροσκοπικό θεατή, ενισχύουν το αίσθημα της κλειστοφοβίας και της παγίδευσης που η ίδια η Μπουρζουά ένιωσε όταν έγινε μητέρα.

Η ενοχή, ο φόβος αλλά και η αγάπη αναδύονται από ολόκληρη τη δουλειά της-γλυπτά, σχέδια και χαρακτικά, έργα από ύφασμα και εγκαταστάσεις. Η τέχνη της ήταν επηρεασμένη κυρίως από τα μαγικά, αλλά και δραματικά παιδικά της χρόνια, τα οποία αρνιόταν να ξεχάσει, γιατί «παρόλο που ήταν επώδυνα, ήταν η ίδια η ζωή».

Αφού διένυσε 2.500 χιλιόμετρα για να φτάσει από την Πορτογαλία στην Ελλάδα, το «Maman» θα βρίσκεται για επτά μήνες στην Εσπλανάδα του ΚΠΙΣΝ, που συνεργάστηκε στενά και επικοδομητικά με τον πολιτιστικό οργανισμό ΝΕΟΝ για τη μεταφορά και τοποθέτησή του. Στη διάρκεια της παραμονής του στην Αθήνα, θα διοργανωθούν πολλές παράλληλες εκδηλώσεις, όπως θεατρικές αναγνώσεις, εργαστήρια, θεματικές ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα, με στόχο την κατανόηση του συνολικού έργου της Μπουρζουά και των θεματικών που αντανακλά.

«Κάθε μέρα πρέπει να εγκαταλείπεις το παρελθόν σου ή να το αποδέχεσαι. Κι αν δεν μπορείς να το αποδεχτείς, γίνεσαι γλύπτρια», έλεγε η Λουίζ, που πάντα καλούσε τον θεατή να ερμηνεύσει το εκάστοτε έργο της ανάλογα με τις συνθήκες της εποχής και την τρέχουσα συναισθηματική του κατάσταση. Είναι, επομένως, αδύνατον να μην αναλογιστεί κανείς ότι η άφιξη της «Maman» στη χώρα μας συμπίπτει με μια πρωτοφανή, συγκλονιστική αποκάλυψη για μια μητέρα που-σύμφωνα με τις κατηγορίες που αντιμετωπίζει- αντί να προστατέψει, υπήρξε ανελέητη.