Οσοι επιλέξουν να συνεχίσουν τη δουλειά τους θα λαμβάνουν το σύνολο της σύνταξής τους. Ποια ποσά θα καταβάλλουν στον ΕΦΚΑ. Πότε θα υποβληθούν οι σχετικές δηλώσεις.
Εντός των επόμενων ημερών θα πρέπει να δηλώσουν περισσότεροι από 40.000 συνταξιούχοι την απασχόλησή τους στην ειδική πλατφόρμα, στην ιστοσελίδα του ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης. Μετά τις δηλώσεις τους, ο ΕΦΚΑ θα προχωρήσει σε διασταυρώσεις για να προσδιορίσει το ύψος των κρατήσεων που θα πρέπει να εισπραχθούν υπέρ του.
Οσον αφορά τους μισθωτούς, ο εργοδότης θα παρακρατήσει από τον μισθό τους ειδική εισφορά 10%, την οποία θα καταβάλλει στον ΕΦΚΑ, παράλληλα με την αναλυτική περιοδική δήλωση (ΑΠΔ). Για τους μη μισθωτούς, ο ΕΦΚΑ θα αποστείλει ειδοποιητήρια με το 50% της εισφοράς, ανάλογα με την ασφαλιστική κατηγορία που έχουν επιλέξει. Σύμφωνα με εκτιμήσεις από τους αρμόδιους στον ΕΦΚΑ, ο αριθμός των εργαζόμενων συνταξιούχων μετά την εφαρμογή του νέου καθεστώτος αναμένεται να διπλασιαστεί και να διαμορφωθεί σε περίπου 80.000.
Η Realnews απαντά σε 10 ερωτήματα σχετικά με το τι αλλάζει από την 1η Ιανουαρίου 2024 και τη διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθήσουν συνταξιούχοι και εργοδότες.
1. Τι αλλάζει στην απασχόληση συνταξιούχων;
Από την 1η Ιανουαρίου, οι συνταξιούχοι που παραμένουν στην αγορά εργασίας λαμβάνουν το σύνολο της σύνταξής τους, καθώς έπαψε να εφαρμόζεται η περικοπή του 30% που ίσχυε πριν. Πλέον οι ασφαλισμέ- νοι, ανάλογα με το αν είναι μισθωτοί ή όχι, θα καταβάλλουν μη ανταποδοτικό πόρο υπέρ του ΕΦΚΑ.
2. Ποιες κρατήσεις ισχύουν από την 1η Ιανουαρίου για τους απασχολούμενους συνταξιούχους;
Οι συνταξιούχοι που απασχολούνται ως μισθωτοί θα καταβάλλουν 10% του μισθού τους υπέρ ΕΦΚΑ, πέραν των ασφαλιστικών τους εισφορών. Η κράτηση θα γίνεται από τον εργοδότη. Αν απασχολούνται ως ελεύθεροι επαγγελματίες ή ως αγρότες (που δεν υπάγονται σε εξαιρέσεις), θα καταβάλλουν την τρέχουσα εισφορά κλάδου σύνταξης με προσαύξηση 50% (μιάμιση εισφορά σύνταξης).
- Συνταξιούχος που εργάζεται ως μισθωτός, με μεικτό μηνιαίο μισθό 780 ευρώ, θα λαμβάνει ολόκληρη τη σύνταξή του και θα καταβάλλει μη ανταποδοτικό πόρο ύψους 78 ευρώ τον μήνα.
- Συνταξιούχος που εργάζεται ως ελεύθερος επαγγελματίας και έχει επιλέξει την πρώτη ασφαλιστική κλάση θα καταβάλλει μη ανταποδοτικό πόρο 87,9 ευρώ τον μήνα.
Αν λόγω επαγγέλματος υπάρχει και επικουρική ασφάλιση (δικηγόροι, μηχανικοί), θα καταβάλλονται οι τρέχουσες εισφορές για κύρια και επικουρική σύνταξη με προσαύξηση 40%. Οι αμειβόμενοι με παραστατικά παρεχόμενων υπηρεσιών (ΠΠΥ) καταβάλλουν επιπλέον πόρο υπέρ ΕΦΚΑ ύψους 10% επί της καθαρής αξίας του παραστατικού για τον κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών.
3. Τι κρατήσεις θα έχουν οι συνταξιούχοι με πολλαπλή ασφάλιση;
Οι συνταξιούχοι με πολλαπλή ασφάλιση, που εργάζονται δηλαδή ως μισθωτοί και ως ελεύθεροι επαγγελματίες, θα έχουν κρατήσεις 10% επί της αμοιβής για τη μισθωτή απασχόληση και προσαύξηση 50% της εισφοράς που καταβάλλουν για το ελεύθερο επάγγελμα ή προσαύξηση εισφορών 40%, αν είναι αυτοαπασχολούμενοι με κύρια και επικουρική ασφάλιση. Οι συνταξιούχοι με παράλληλη απασχόληση, που εργάζονται με μισθό σε δύο ή περισσότερες δουλειές (π.χ. πλήρους ή και μερικής απασχόλησης) θα έχουν κράτηση 10% από τις αμοιβές τους. Αν η παράλληλη απασχόληση είναι σε ελεύθερο επάγγελμα, τότε θα καταβάλλουν μια προσαύξηση 50% ή 40% (αν υπάρχει και επικουρική ασφάλιση), επειδή για την παράλληλη απασχόληση σε ελεύθερο επάγγελμα προβλέπεται μία εισφορά.
4. Για ποιους συνταξιούχους εξακολουθεί να ισχύει η αναστολή σύνταξης;
Η αναστολή σύνταξης διατηρείται για απασχόληση συνταξιούχων στο Δημόσιο κάτω των 62 ετών. Μετά το 62ο έτος, η σύνταξη χορηγείται στο 100% και τότε αρχίζει και η παρακράτηση του πόρου υπέρ ΕΦΚΑ.
5. Ποιες κατηγορίες ασφαλισμένων εξαιρούνται;
Οι εξαιρέσεις είναι δύο ειδών, από την καταβολή της πρόσθετης κράτησης και από την πληρωμή κράτησης και τρέχουσας εισφοράς:
- Εξαιρούνται από την πρόσθετη κράτηση οι απασχολούμενοι συνταξιούχοι με αναπηρία (από κοινή νόσο, εργατικό ατύχημα, ατύχημα εκτός εργασίας, επαγγελματική νόσο) και οι πολύτεκνοι με τέκνο ανήλικο που είτε σπουδάζει, είτε είναι ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία. Επίσης, δεν καταβάλλουν τον πόρο υπέρ ΕΦΚΑ οι συνταξιούχοι κάτω των 62 ετών που αναλαμβάνουν απασχόληση σε φορέα της Γενικής Κυβέρνησης, γιατί αναστέλλεται η σύνταξή τους.
- Εξαιρούνται από την καταβολή εισφορών και από την πρόσθετη κράτηση οι συνταξιούχοι του ΟΓΑ, εφόσον συνεχίζουν την αγροτική απασχόληση, οι συνταξιούχοι άλλων ταμείων που ασκούν αγροτική δραστηριότητα και εφόσον το ετήσιο εισόδημά τους από απασχόληση στον αγροτικό τομέα ως αγροτών, μελισσοκόμων, κτηνοτρόφων, πτηνοτρόφων και αλιέων δεν υπερβαίνει το ποσό των 10.000 ευρώ, καθώς και ειδικές κατηγορίες (συγγραφείς) που αμείβονται με παραστατικό παρεχόμενων υπηρεσιών (τίτλος κτήσης).
6. Υπάρχει πλαφόν στις κρατήσεις;
Το πλαφόν στις κρατήσεις για παράλληλη απασχόληση (μισθωτός και μη μισθωτός) που είναι όσο η εθνική σύνταξη, δηλαδή 426,17 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι ένας συνταξιούχος που απασχολείται σε δύο δουλειές -μία ως μισθωτός και μία ως ελεύθερος επαγγελματίας (π.χ. συνταξιούχος δικηγόρος σε εταιρεία και στο δικό του γραφείο ή συνταξιούχος λογιστής σε γραφείο και ως ελεύθερος επαγγελματίας)- θα έχει κρατήσεις μισθωτού και ελεύθερου επαγγελματία, οι οποίες όμως δεν θα ξεπερνούν στο σύνολο τα 426,17 ευρώ, ακόμα και αν είναι υψηλότερες.
7. Πώς θα γίνεται ο έλεγχος επιβολής εισφορών σε μη μισθωτούς;
Θα γίνεται αυτόματα για τους συνταξιούχους που απασχολούνται ως ελεύθεροι επαγγελματίες, προκειμένου στα νέα ειδοποιητήρια που θα λάβουν τις επόμενες ημέρες να περιλαμβάνεται ο νέος πόρος που θεσπίζεται για την απασχόλησή τους και είναι το 50% της εισφοράς που πληρώνουν στον κλάδο σύνταξης. Αν ως ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν και επικουρική ασφάλιση, θα καταβάλλουν προσαύξηση εισφοράς 40%. Σύμφωνα με εγκύκλιο, ο ΕΦΚΑ θέτει σε εφαρμογή αυτοματοποιημένους ελέγχους για να εντοπίσει μέσα από δύο μητρώα (συνταξιούχων και ελεύθερων επαγγελματιών) τους συνταξιούχους που ασκούν ελεύθερο επάγγελμα και υποχρεούνται να καταβάλλουν -μαζί με τις τρέχουσες εισφορές- την προσαύξηση (ειδικό πόσο) υπέρ ΕΦΚΑ με 50% ή 40% επί της εισφοράς του κλάδου σύνταξης.
8. Ποιους αφορά ο έλεγχος;
Ο έλεγχος αφορά όσους λαμβάνουν κύρια σύνταξη γήρατος και από την 1η/1/2024 εμφανίζονται και στους εν ενεργεία ελεύθερους επαγγελματίες, καθώς και όσους έχουν υποβάλει αίτηση απονομής κύριας σύνταξης γήρατος η οποία εκκρεμεί και ταυτόχρονα συνεχίζουν να απασχολούνται ως ελεύθεροι επαγγελματίες. Στις δύο κατηγορίες συνταξιούχων θα αποσταλούν τα πρώτα ειδοποιητήρια εισφορών για το 2024, στα οποία θα περιλαμβάνεται και ο ειδικός πόρος λόγω απασχόλησης. Από εκεί και πέρα, μέσα στις επόμενες ημέρες, θα ανοίξει και η πλατφόρμα του ΕΦΚΑ, όπου όλοι οι συνταξιούχοι που εργάζονται θα πρέπει να δηλώσουν το είδος της απασχόλησής τους (μισθωτοί ή μη μισθωτοί), προκειμένου να προσδιοριστούν οι ανάλογες κρατήσεις.
9. Πότε θα ανοίξει η πλατφόρμα δήλωσης των απασχολούμενων συνταξιούχων; Τι πρέπει να κάνουν οι εργοδότες;
Με την υπογραφή της υπουργικής απόφασης και την ενεργοποίηση της ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας στην ιστοσελίδα του ΕΦΚΑ, οι συνταξιούχοι θα πρέπει να δηλώσουν τις προσεχείς ημέρες, σε ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα, την απασχόληση και τα προσωπικά τους στοιχεία (ΑΜΚΑ, ΑΦΜ), προκειμένου ο ΕΦΚΑ να προχωρήσει σε διασταυρώσεις και να προσδιοριστεί το ύψος του φόρου που θα πρέπει να εισπραχθεί υπέρ του. Ακολούθως, ο εργοδότης τους θα παρακρατήσει από τον μισθό τους ειδική εισφορά 10%, την οποία θα καταβάλλει στον ΕΦΚΑ παράλληλα με την αναλυτική περιοδική δήλωση. Τη δήλωση θα κάνουν τόσο οι συνταξιούχοι που σκοπεύουν να εργαστούν στο άμεσο μέλλον όσο και εκείνοι που ανέλαβαν εργασία ως μισθωτοί ή ελεύθεροι επαγγελματίες. Οσοι δεν δηλώσουν στον φορέα τους την απασχόληση, πριν την αναλάβουν, θα υποστούν χρηματική κύρωση ίση με 12 μηνιαίες συντάξεις, κύριες και επικουρικές.
10. Υπάρχει προσαύξηση της σύνταξης;
Το ποσό της προσαύξησης για την κύρια σύνταξη υπολογίζεται με βάση τα ποσοστά αναπλήρωσης και τις συντάξιμες αποδοχές και μόνο για το χρονικό διάστημα της απασχόλησης. Ο πόρος υπέρ ΕΦΚΑ δεν είναι ανταποδοτικός και δεν αξιοποιείται για την προσαύξηση της ήδη καταβαλλόμενης σύνταξης ή για τη χορήγηση δεύτερης σύνταξης. Με τον ίδιο τρόπο αξιοποιείται ο χρόνος εργασίας (ή η αυτοαπασχόληση ή μέρος αυτών), οποτεδήποτε και εάν διανύθηκε από τους απασχολούμενους συνταξιούχους που συνέχισαν ανελλιπώς την εργασία ή την αυτοαπασχόλησή τους κατά την έναρξη ισχύος του Ν. 4387/16.