Η πολιτική ανάκαμψη της Ιταλίας θα έλθει μόνο όταν αυτή αποφασίσει να αυτονομηθεί από το διευθυντήριο των Βρυξελλών και να απομακρυνθεί από τη γερμανική ομπρέλα. Τα προηγούμενα χρόνια, ο αυτόνομος και ηγετικός ρόλος της Ιταλίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση αμφισβητήθηκε και υπονομεύθηκε από την ταύτιση των κυβερνήσεών της με τη γερμανική γραμμή, όπως αυτή εκφράστηκε από το δίδυμο Μέρκελ - Σόιμπλε. Αποτέλεσμα ήταν η απαξίωση του παραδοσιακού πολιτικού προσωπικού και η εκλογική αντικατάστασή του από νέα κόμματα που απέκτησαν ρεύμα στην κοινωνία. Ομως και αυτά (Λέγκα και Πέντε Αστέρια) παρουσίασαν ελλείμματα και ανεπάρκεια ως προς τη γνώση, το πρόγραμμα και την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Τόσο αυτών που προέκυψαν από τις πολιτικές λιτότητας όσο και εκείνων που μείωναν τον ρόλο της Ιταλίας στο ηγετικό ιερατείο της Ευρώπης. Τα προβλήματα διακυβέρνησης και οι αναταράξεις στο εσωτερικό των κομμάτων είναι δομικά στοιχεία της κρίσης του ίδιου του συστήματος και των επιλογών για το περιεχόμενο της εξουσίας. Δεν είναι πρόσκαιρες εκφράσεις-μηνύματα για μικροαλλαγές. Είναι σαφής προειδοποίηση των πολιτών ότι άλλα περιμένουν από την ηγεσία της χώρας τους αναφορικά με τα μεγάλα θέματα αλλά και την υπονομευμένη καθημερινότητά τους. Αν δεν γίνει κατανοητό, έρχονται άλλες, ανθυγιεινές λύσεις.