Σε μια ομιλία του στα Ηνωμένα Εθνη το 2018, ο Ντόναλντ Τραμπ ανέσυρε από τη ναφθαλίνη το δόγμα Μονρόε. «Εδώ, στο δυτικό ημισφαίριο, έχουμε δεσμευτεί να διατηρήσουμε την ανεξαρτησία μας απέναντι στη διείσδυση επεκτατικών ξένων δυνάμεων. Είναι επίσημη πολιτική μας από τον Πρόεδρο Μονρόε να αποτρέπουμε την ανάμειξη ξένων εθνών στις υποθέσεις μας», είχε πει ο τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ.

Το δόγμα Μονρόε διατυπώθηκε το 1823. Οι ΗΠΑ ήταν τότε μια μεσαίου μεγέθους δύναμη που ζούσε υπό τη διαρκή απειλή της θαλασσοκράτειρας και πανίσχυρης Βρετανίας. Οι Βρετανοί δεν ενδιαφέρθηκαν τελικά να παρέμβουν στην περιοχή και δεν άφησαν και κανέναν άλλον να το κάνει.

Από τότε, κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι. Οι ΗΠΑ έγιναν υπερδύναμη. Ηγούνται της μεγαλύτερης και ισχυρότερης συμμαχίας στην παγκόσμια ιστορία και έχουν συμφέροντα σε κάθε γωνία του πλανήτη. Το δόγμα Μονρόε κύλησε, εκ των πραγμάτων, στη λήθη.

Ο Ντόναλντ Τραμπ κάνει μια βουτιά στο παρελθόν, στις εποχές που οι Αμερικανοί αγόραζαν τη Λουιζιάνα από τον Ναπολέοντα και την Αλάσκα από τους τσάρους και έτρεμαν μήπως κάποια μεγάλη ευρωπαϊκή δύναμη τούς αμφισβητήσει στην περιοχή τους. Με τη «Μεγάλη Αμερική» και την αυτοπεποίθηση που θα έπρεπε να τη χαρακτηρίζει, όλα αυτά δεν έχουν καμία σχέση, είναι όμως εξόχως αποκαλυπτικά για το πώς αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος που θα γίνει ξανά Πρόεδρος στις 20 Ιανουαρίου το σύνθημα «Πρώτα η Αμερική». Σημαίνει, πρώτα να κατοχυρώσουμε την επικυριαρχία στην περιοχή μας, ακόμα και αν γι’ αυτό χρειαστεί να εξοντώσουμε μερικούς φίλους και συμμάχους: Τον Παναμά, τη Δανία (στην οποία ανήκει η Γροιλανδία), τον Καναδά.

Ολα αυτά δεν είναι αστεία, ούτε φραστικές εξάρσεις. Ο Τραμπ έλεγε ακριβώς τα ίδια και στην πρώτη του θητεία, απλώς τώρα αισθάνεται πιο ισχυρός ώστε να επιβάλει τη βούλησή του. Ηδη, «σάρωσε» από όλα τα καίρια πόστα όσους θα μπορούσαν να αντισταθούν. Το δόγμα Τραμπ δίνει όμως και το στίγμα της εξωτερικής πολιτικής που θα ακολουθήσει σε κρίσιμα μέτωπα, όπως η Ουκρανία και η Μέση Ανατολή. Γιατί όταν θεωρείς πως έχεις το δικαίωμα να χρησιμοποιήσεις κάθε μέσο, ακόμα και τη βία, για να κατοχυρώσεις το συμφέρον σου στην περιοχή σου και να αποκρούσεις την κινεζική διείσδυση (γιατί περί αυτού πρόκειται), δεν μπορείς να το αρνηθείς σε άλλους παίκτες, σε άλλες περιοχές του πλανήτη.

Ο νέος Πρόεδρος άλλωστε αναγνώρισε δημόσια το δίκαιο της Μόσχας στην Ουκρανία. Στη συνέντευξη Τύπου στο Μαρ Α Λάγκο, που πάγωσε τον κόσμο την περασμένη Τρίτη, είπε ότι καταλαβαίνει την ανησυχία του Προέδρου Πούτιν, ότι η Ουκρανία θα γίνει μέλος του ΝΑΤΟ. «Η Ρωσία έχει κάποιον (σ.σ. τον εχθρό) ακριβώς στην πόρτα της και θα μπορούσα να καταλάβω πώς αισθάνονται γι’ αυτό», είπε μεταξύ άλλων ενώ δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στα δικαιώματα της Τουρκίας στη Συρία: «Η Τουρκία κατέχει τη Συρία με διαφορετικά ονόματα και με διαφορετικούς τρόπους εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια. Αυτοί οι άνθρωποι που μπήκαν είναι από την Τουρκία». Και στην Ταϊπέι, την πρωτεύουσα της Ταϊβάν, δεν πρέπει να αισθάνονται πολύ ασφαλείς ύστερα από αυτή τη συνέντευξη, ακόμα και αν η Κίνα παραμένει ο κύριος αντίπαλος για τον Ντόναλντ Τραμπ.

Η περιχαράκωση στο δυτικό ημισφαίριο σημαίνει συρρίκνωση της αμερικανικής επιρροής στις υπόλοιπες περιοχές του κόσμου. Οι ΗΠΑ βάζουν πλέον τα συμφέροντά τους πάνω από τη διατήρηση της παγκόσμιας τάξης. Ως επιλογή εξωτερικής πολιτικής αυτό είναι θεμιτό, ωστόσο ο τρόπος με τον οποίο προαναγγέλλεται προκαλεί. Ο Τραμπ δήλωσε πως οι ΗΠΑ θα εξαγοράσουν ή θα καταλάβουν με τη βία τη Γροιλανδία «γιατί την έχουν ανάγκη για την ασφάλειά τους», ένα επιχείρημα που εύκολα θα μπορούσε να υιοθετήσει ο Χίτλερ για τη Ρηνανία ή τη Σουδητία. Ούτε ο Καναδάς όμως, ούτε η Δανία είναι τυχαίες χώρες. Πρόκειται για ιδρυτικά μέλη του ΝΑΤΟ και πιστές συμμάχους των ΗΠΑ, που πολέμησαν στο πλευρό των Αμερικανών σε δύο Παγκοσμίους Πολέμους. Τα σχέδια του Τραμπ τους έχουν εξοργίσει και αν προσπαθήσει να τα υλοποιήσει, μπορούν εύκολα να οδηγήσουν στη διάλυση της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας αλλά και σε ρήξη των σχέσεων της Ουάσιγκτον με την ανέτοιμη (όπως πάντα) Ευρώπη.

Πριν καλά-καλά αναλάβει τα ηνία της χώρας, ο Τραμπ απειλεί τον μισό πλανήτη. Και ο άλλος μισός έχει αρχίσει να μην αισθάνεται βολικά…