«Η προσβασιμότητα των αναπήρων κι ειδικότερα η προσβασιμότητα των ανθρώπων με κινητικές βλάβες στο δομημένο περιβάλλον, μονοπωλεί το ενδιαφέρον στη χώρα μας απ' όταν θυμάμαι τον εαυτό μου».
Αυτό τόνισε εξ αρχής ο ευρωβουλευτής της ΝΔ, Στέλιος Κυμπουρόπουλος, κατά την παρέμβασή του στην ενότητα «Η ευρωπαϊκή πολιτική για ΑμεΑ» στην πρώτη επιστημονική Ημερίδα με τίτλο «Πρόσβαση Παντού», για τη βελτίωση της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία, σε δημόσιους χώρους και χώρους δημόσιας χρήσης. Και αμέσως, εξηγώντας, προσέθεσε: «Αν ρωτήσετε 100 περαστικούς ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα ανάπηρα άτομα ή τι θα ήταν αυτό που θα εξέλειπε τους αποκλεισμούς που βιώνουμε, οι 99 θα σας απαντήσουν οι ράμπες. Σύνθημα του ελληνικού αναπηρικού κινήματος της δεκαετίας του '90 ήταν το ότι η προσβασιμότητα είναι το Άλφα και το Ωμέγα, και εννοούσαν ακριβώς αυτού του τύπου την προσβασιμότητα που ανέφερα. Γι' αυτό και υπάρχει σχετική νομοθεσία που τη διασφαλίζει σε Ελλάδα κι ΕΕ, ξεκινώντας από τη δεκαετία του '80 μέχρι και το 2000, σε χώρες όπως η Ελλάδα».
«Επομένως», συνέχισε ο κ. Κυμπουρόπουλος, «το θέμα για το οποίο συζητάμε σήμερα, τυπικά θεωρείται πως έχει λυθεί, στη χειρότερη περίπτωση, εδώ και 20 χρόνια. Στην ουσία το μόνο που έχει αλλάξει, πέρα από μία αισθητή βελτίωση της προσβασιμότητας αυτά τα 20 χρόνια, είναι το ότι δημιουργήθηκε στην ευρύτερη κοινωνία μας η λανθασμένη αντίληψη πως αν υπάρχουν ράμπες παντού θα είναι όλα ιδανικά για τους ανάπηρους συμπολίτες. Η απόδειξη πως αυτό το ζήτημα δεν έχει λυθεί είναι το ότι το συζητάμε ακόμη σήμερα. Άρα κάτι κάνουμε λάθος, όλοι μας».
Εκφράζοντας την προσωπική του άποψη για το λόγο, που εν έτει 2021, «συζητάμε για την πρόσβαση σε δημόσιους χώρους και ιδιωτικούς χώρους δημόσιας χρήσης, όταν στην ΕΕ πλέον με τον όρο προσβασιμότητα εννοούν την προσβασιμότητα στο περιεχόμενο της πληροφορίας μέσω της κατάλληλης τεχνολογίας και υπηρεσιών για ανθρώπους με αισθητηριακές και νοητικές βλάβες», είναι το ότι, όπως είπε, «βλέπουμε το δέντρο κι όχι το δάσος».
«Το πιο δυσεπίλυτο "σκαλοπάτι" είναι η έλλειψη της συμπερίληψης»
«Επικεντρωνόμαστε», προσέθεσε ο κ. Κυμπουρόπουλος, «σε αυτό το ένα ανυπέρβλητο σκαλοπάτι στην είσοδο ενός χώρου. Αυτό όμως είναι το τελευταίο εμπόδιο και το τελευταίο σκαλοπάτι που πρέπει να ξεπεράσει ένα ανάπηρο άτομο για να μπει στον συγκεκριμένο χώρο. Αγνοούμε τα προηγούμενα εκατοντάδες φυσικά και μεταφορικά σκαλοπάτια που θα βρει στη διαδρομή του». Ως παραδείγματα, ανέφερε «την έλλειψη προσβάσιμων διαδρομών και μεταφορικών μέσων και για τους ανθρώπους με βλάβη στην όραση, που και τα δύο είναι ζητήματα αυτής της πρωτογενούς πρακτικής προσβασιμότητας και άρα ως ένα σημείο γίνονται προσπάθειες επίλυσης», «την έλλειψη προσωπικών βοηθών που θα υποστηρίξουν το ανάπηρο άτομο από την αρχή της ημέρας, για παράδειγμα στο να σηκωθεί από το κρεβάτι του, να καθίσει στο αμαξίδιο του και να φροντίσει την προσωπική του υγιεινή, ώστε να είναι σε θέση να πάει αργότερα σε αυτόν τον δημόσιο χώρο, κάτι που επίσης φαίνεται πως θα λυθεί άμεσα με την ιστορική θέσπιση του Προσωπικού Βοηθού, ως το πιο δυσεπίλυτο "σκαλοπάτι", την έλλειψη της συμπερίληψης, στο οποίο πρέπει τελικά όλοι να επικεντρωθούμε».
Ο κ. Κυμπουρόπουλος, μίλησε, επίσης, για «διαχωρισμό» και «γκετοποίηση», που γίνεται «από τα γεννοφάσκια», ακόμη και κι αν «η "πρόσβαση παντού", που είναι κι ο τίτλος της σημερινής ημερίδας, επιτευχθεί στον απόλυτο βαθμό -άλλωστε μιλάμε για τεχνικές παρεμβάσεις που μπορούν εύκολα να γίνουν», όπως είπε. Και, εξηγώντας, προσέθεσε: «Όταν ένας άνθρωπος δεν συμπεριλαμβάνεται στις λειτουργίες της κοινωνίας μέσα στην οποία ζει, δηλαδή έχει αποκλειστεί από παιδί από το γενικό εκπαιδευτικό σύστημα, έχει αποκλειστεί από το δικαίωμα στην εργασία, το δικαίωμα στη δημιουργία οικογένειας, όταν η αλληλεπίδραση του με μη ανάπηρα άτομα είναι ελάχιστη, λόγω των προαναφερθέντων αποκλεισμών, και ωθείται στο να συμμετάσχει μόνο σε ειδικά για αναπήρους πλαίσια, ειδικά σχολεία, ειδικούς χώρους, ειδικά χόμπι, ειδικές μέρες καριέρας και εταιρίες για την απασχόλησή του, ειδικά προγράμματα, ειδικά πάρκα, ειδικές κατασκηνώσεις, ειδικές καλλιτεχνικές ομάδες -πρόσφατα ακούσαμε και για ειδικούς βρεφονηπιακούς σταθμούς- ο διαχωρισμός κι η γκετοποίησή μας, λοιπόν, γίνεται από τα γεννοφάσκια, ενώ δεν χρειάζεται καν να αναφέρω πως όλες αυτές οι ειδικές ελληνικές επινοήσεις τυγχάνουν και ειδικών γενναιόδωρων επιδοτήσεων». Και αναρωτήθηκε: «Πόσους λόγους, λοιπόν, θα έχει αυτός ο άνθρωπος να επισκεφθεί δημόσιους χώρους; με τι εισόδημα, τι φίλους και με ποια διάθεση να αναμειχθεί με την ευρύτερη κοινωνία θα πάει στον κινηματογράφο ή στο αθλητικό κέντρο ή σε μια δραστηριότητα, όπως για παράδειγμα ένα εργαστήρι ζωγραφικής στο οποίο ενδέχεται να απαγορεύεται ρητά η συμμετοχή μας με τη δικαιολογία πως δεν είναι ειδικά οργανωμένο για αναπήρους; Θα προτιμήσει τη γκετοποίηση του, η οποία ήδη γίνεται σε προσβάσιμους χώρους».
Το ευρωπαϊκό καθεστώς
«Αυτό το πραγματικά ανυπέρβλητο αγκάθι της έλλειψης συμπερίληψης, καλείται να αντιμετωπίσει η σύγχρονη ευρωπαϊκή πολιτική», συνέχισε ο κ. Κυμπουρόπουλος. «Συνεπώς κάθε ευρωπαϊκή οδηγία, η νέα Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την αναπηρία για την τρέχουσα δεκαετία, και η ίδια η Σύμβαση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες του ΟΗΕ, είναι προσανατολισμένες, στο να "υποχρεώσουν" τα κράτη μέλη οτιδήποτε σχεδιάζουν για το ευρύ κοινό να είναι προσβάσιμο σε όλους τους πολίτες ανεξάρτητου βλάβης, και δεν εννοώ μόνο το να έχει για παράδειγμα ράμπα και ειδική τουαλέτα το θέατρο, αυτά πλέον πρέπει να είναι προφανή, αλλά να υπάρχει παράλληλη διερμηνεία στη νοηματική, υπέρτιτλοι, ηχητική περιγραφή για όσους έχουν μειωμένη όραση, και παροχή κειμένων σε απλή γλώσσα. Καταστρατηγούνται οι ειδικές δομές, ούτως ώστε οι ανάπηροι να συμμετέχουμε στον πραγματικό κόσμο. Καταλαβαίνετε πως όταν συμβεί αυτό, η πρόσβαση παντού θα είναι αυτονόητη. Δεν θα χρειάζεται να τηλεφωνούμε πριν στο χώρο που θέλουμε να επισκεφτούμε για να μάθουμε αν είναι προσβάσιμος, ή να εξηγούμε ακριβώς τι εννοούμε με τον όρο προσβάσιμος».
Αναφερόμενος συγκεκριμένα στο ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο, τόνισε τη σημασία δύο οδηγιών, που, όπως είπε, «έρχονται να καλύψουν τα κενά [...] και στοχεύουν στην πραγματική ένταξη των ανάπηρων ατόμων στην κοινωνία»: Την Οδηγία της ΕΕ για την Προσβασιμότητα στον Ιστό, η οποία εξασφαλίζει το σχεδιασμό, την κατασκευή, τη συντήρηση και την επικαιροποι?ηση ιστο?τοπων και εφαρμογών για φορητές συσκευές, ώστε να καθίστανται περισσότερο προσβα?σιμα στους χρήστες, ιδίως στα άτομα με αναπηρίες, και έχει ήδη ενσωματωθεί στην εθνική νομοθεσία με το ν. 4727/2020 και την Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Απριλίου του 2019, σχετικά με τις απαιτήσεις προσβασιμο?τητας προϊόντων και υπηρεσιών, που συμπληρώνει την παραπάνω οδηγία (προσβάσιμα βασικά προϊόντα και υπηρεσίες). Όπως διευκρίνισε, για τη συγκεκριμένη οδηγία «γίνονται συζητήσεις σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, και σε σύντομο χρονικό διάστημα θα έχει ενσωματωθεί».
«Αυτό το πνεύμα διέπει τις ευρωπαϊκές, αλλά και παγκόσμιες οδηγίες, και αυτή την κατεύθυνση, που βάζει τέλος στη γκετοποίηση των αναπήρων, οφείλουμε ως Ελλάδα να ακολουθήσουμε κι εμείς, έστω κι αν έχουμε ήδη καθυστερήσει αρκετά», είπε, καταλήγοντας ο κ. Κυμπουρόπουλος, και αμέσως προσέθεσε: «Η Ευρώπη φυσικά θα μας στηρίξει, αλλά δεν θα μας περιμένει, πρέπει απλά εμείς να τρέξουμε πιο γρήγορα για να τους φτάσουμε [..] Εύχομαι την επόμενη φορά […] να συζητήσουμε κάτω από τον τίτλο "Συμπερίληψη Παντού"».
*Η παρέμβαση μεταδόθηκε βιντεοσκοπημένη λόγω καθυστέρησης της πτήσης του, αλλά θα βρισκόταν στο χώρο διεξαγωγής της Ημερίδας αμέσως μετά.