Παναγιώτης Λιαργκόβας, Πρόεδρος ΚΕΠΕ, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

Νικόλαος Αποστολόπουλος, Επίκουρος καθηγητής Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας στο Πανεπιστήμιο Νέαπολις Πάφου

Ενας ιός, ο κορωνοϊός, αποδείχθηκε ικανός να φέρει σεισμικού χαρακτήρα αναταράξεις και να κλονίσει συθέμελα ακόμη και πανίσχυρες οικονομίες. Τις ημέρες αυτές υπάρχει κίνδυνος να καταρρεύσουν πανίσχυρα χρηματοπιστωτικά συστήματα, πολιτικές συμμαχίες, ιδέες και αντιλήψεις που μυθοποιήθηκαν στη συνείδηση των πολιτών του πλανήτη.

Πρώτος μύθος που καταρρέει είναι ότι η παγκοσμιοποίηση είχε εδραιωθεί και ήταν άτρωτη. Ο ιός σε λίγες εβδομάδες ανάγκασε όλους τους λαούς της Γης να κλείσουν τα σύνορά τους, να διακόψουν συναλλαγές και μετακινήσεις και να αναζητήσουν τα δικά τους εργαλεία για τη θωράκιση του Συστήματος Υγείας τους, τη στήριξη του παραγωγικού ιστού τους και των εργαζομένων τους. Ακόμη και όταν χώρες εκπέμπουν σήμα κινδύνου και ζητούν στήριξη, ιδιαίτερα σε υγειονομικό υλικό, «δεν είν’ εύκολες οι θύρες εάν η χρεία τες κουρταλή» όπως λέει και ο εθνικός μας ποιητής. Φτάσαμε στο σημείο να γίνεται κατάσχεση υγειονομικού υλικού που προοριζόταν για ευρωπαϊκή χώρα από άλλη ευρωπαϊκή χώρα διέλευσης του φορτίου. Η Γερμανία και η Γαλλία απαγόρευσαν την εξαγωγή ιατρικών μασκών και αναπνευστήρων ακόμη και στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Οι ΗΠΑ αδυνατούν να καλύψουν τις ανάγκες της χώρας τους σε αντιδραστήρια. Ολοι εφαρμόζουν πολιτικές προστατευτισμού υψώνοντας αδιαπέραστα τείχη. Ηρθαν στην επιφάνεια με θόρυβο οι δομικές αδυναμίες και οι στρεβλώσεις του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς μέχρι τη μετά κορωνοϊό εποχή και τότε θα δούμε τι έχει μείνει -αν έχει- από την παγκοσμιοποίηση όπως την ξέραμε. Πάντως, σήμερα η παγκοσμιοποίηση έχει ξεθωριάσει, ακόμη και στα μάτια των υποστηρικτών της.

Ο δεύτερος μύθος αφορά το δόγμα ότι εξοπλιζόμαστε στρατιωτικά για να έχουμε ειρήνη. Σε αυτό τον αόρατο πόλεμο, που έχουν μπει όλοι οι λαοί του πλανήτη, δεν χρειάζεται ούτε μια σφαίρα να πέσει. Αντίθετα, άλλα συστήματα έπρεπε να έχουν εξοπλιστεί, όπως τα εθνικά Συστήματα Υγείας. Αλλού περιμέναμε τον εχθρό και από αλλού μάς ήρθε και μας βρήκε με ελλειμματικό εξοπλισμό. Ετσι η Νέμεση για την υποχρηματοδότηση των εθνικών Συστημάτων Υγείας και της έρευνας στον τομέα της Υγείας πληρώνεται με ανθρώπινες ζωές και με δυσβάσταχτο οικονομικό κόστος, γεγονός που θα είχαμε αποφύγει αν στηρίζαμε κατά προτεραιότητα τα δημόσια Συστήματα Υγείας και περίθαλψης.

Ο τρίτος μύθος αφορά τα εθνικά Συστήματα Υγείας που κάποιες χώρες τα αποδόμησαν ή τα υποβάθμισαν, πιστεύοντας ότι ήταν δαπανηρά και ασύμφορα. Μείωσαν το ανθρώπινο δυναμικό τους και περιέκοψαν τη χρηματοδότησή τους, μεταβιβάζοντας ταυτόχρονα παροχές υγείας σε παρόχους. Οσες χώρες είχαν διαμορφώσει το εθνικό τους σύστημα σε καλό επίπεδο αντέχουν σήμερα και αντιμετωπίζουν με καλύτερους όρους τον κορωνοϊό. Δεν βρίσκονται οι γιατροί τους στην απάνθρωπη θέση να επιλέξουν ποιος πρέπει να ζήσει και ποιος να πεθάνει. Για παράδειγμα, ο κορονωϊός βρήκε τη Γερμανία με 28.000 κλίνες ΜΕΘ και φυσικά εκεί οι γιατροί τον αντιμετωπίζουν από καλύτερη και ισχυρότερη θέση.

Ο τέταρτος μύθος αφορά το αξιακό σύστημα της Ε.Ε., στο οποίο στηρίχθηκε η ύπαρξη της Ε.Ε. και το οποίο αποδείχθηκε εύθραυστο, αδύναμο, ανίσχυρο, χωρίς ουσιαστικό υπόβαθρο. Ο νέος εχθρός αποδόμησε αυτό το αξιακό σύστημα και τα κράτη-μέλη, μην περιμένοντας βοήθεια, αλληλεγγύη και κοινό μέτωπο, κλείστηκαν στα εθνικά τους σύνορα και αγωνίζονται να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα.

Οι κραυγές για την έκδοση τουλάχιστον ενός ευρωομολόγου για οικονομική ανάσα είναι για ημέρες στο τραπέζι, χωρίς κάτι να αποφασίζεται. Την ίδια στιγμή, οι ΗΠΑ έριξαν στον αγώνα για την αντιμετώπιση του ιού και για την κοινωνική συνοχή πάνω από δύο τρισ. δολάρια.