Τι εννούμε με τον όρο spot fixing;

Με βάση τα παραπάνω λοιπόν, τι είναι το spot fixing; Πρόκειται για μια παράνομη πρακτική και εφαρμόζεται σε αθλητικά γεγονότα και είναι σχεδόν απίθανο να επηρεάσει το τελικό αποτέλεσμα. Μπορεί ωστόσο να εγγυηθεί το κέρδος σε όσους την εφαρμόζουν.

Παίρνοντας για παράδειγμα το ποδόσφαιρο, υπάρχουν αρκετά γεγονότα που μπορούν να συμβούν στη διάρκεια ενός 90λεπτου χωρίς να επηρεάσουν το τελικό σκορ. Τα γεγονότα αυτά ωστόσο προσφέρονται για στοιχηματισμό και χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αγορά των καρτών. Μια αγορά που δίνει τη δυνατότητα στους παίκτες να ποντάρουν σε συγκεκριμένους παίκτες προκειμένου να «κιτρινιστούν». Οι ίδιοι οι παίκτες, έχουν τη δυνατότητα να επιτρέψουν να επιβεβαιωθεί ένα τέτοιο σενάριο, προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι όσοι πόνταραν σε αυτό θα οδηγηθούν στο κέρδος.

Η στρατηγική που ακολουθείται σε περιπτώσεις spot fixing είναι διαφορετική σε μεγάλο βαθμό από την χειραγώγηση του αποτελέσματος ενός αγώνα. Το match fixing όπως είναι η διεθνής του ορολογία. Και αυτό, αφού είναι εξαιρετικά δύσκολο να εντοπιστεί η παρανομία στο spot fixing αφού από όλα τα πονταρίσματα, είναι πιθανόν μόνο το ένα να έχει παιχτεί με δόλο. Δεδομένα πάντως, τις τελευταίες δεκαετίες, τα φαινόμενα έχουν αυξηθεί κατακόρυφα και για αυτό ευθύνονται το διαδίκτυο και η ανάγκη των στοιχηματικών για την προσθήκη νέων εναλλακτικών αγορών.

«Διάσημες» περιπτώσεις spot fixing

Έχοντας όλα τα παραπάνω υπόψιν μας και αφού πλέον γνωρίζουμε τι είναι το spot fixing, παρακάτω θα αναλύσουμε τις πιο γνωστές και «δημοφιλείς» περιπτώσεις που εφαρμόστηκε.

Η αποτυχημένη απόπειρα του Matt Le Tissier

Αν ο Matt Le Tissier είναι γνωστός για κάτι, είναι η σύνδεση του με την Σαουθάμπτον. Σε ολόκληρη την καριέρα του αγωνίστηκε με την φανέλα των «Αγίων». Μάλιστα, μέχρι και σήμερα παραμένει ο δεύτερος σκόρερ της ιστορίας του, ενώ υπήρξε και διεθνής με την Αγγλία. Ο τελευταίος επίσημος αγώνας του Le Tissier έλαβε χώρα τον Αύγουστο του 2003. Επανήλθε στη δράση δέκα χρόνια αργότερα φορώντας τη φανέλα της ομάδας Guernsey για ένα και μόνο παιχνίδι.

Ο Matt Le Tissier το 2009 απασχόλησε όμως την επικαιρότητα για λάθος λόγους. Παραδέχθηκε δημόσια πως συμεμτείχε στην χειραγώγηση ενός συγκεκριμένου γεγονότος της αναμέτρησης Σαουθάμπτον – Γουίμπλεντον το 1995. Πιο συγκεκριμένα, ο πρώην ποδοσφαιριστής είχε τοποθετήσει ένα «συνεταιρικό» στοίχημα με φίλους του, βάσει του οποίου θα έπρεπε να παραχωρήσει πλάγιο άουτ σε συγκεκριμένο χρονικό σημείο του αγώνα.

Μάλιστα, είχε βάλει στο κόλπο και συμπαίκτη του, με τον οποίο σχεδίασαν να βγάλουν τη μπάλα εκτός αγωνιστικού χώρου αμέσως μετά τη σέντρα, σε μια προσπάθεια να επιβεβαιώσουν το στοίχημα που απαιτούσε το πρώτο πλάγιο άουτ να λάβει χώρα εντός του πρώτου αγωνιστικού λεπτού.

Το συγκεκριμένο στοίχημα θα εξασφάλιζε στον Le Tissier το ποσό των 10.000 αγγλικών λιρών. Δεν επαληθεύτηκε ποτέ όμως. Γιατί; Γιατί ο ίδιος ο ποδοσφαιριστής δεν ήθελε να… καρφωθεί και -δεδομένου του άγχους του- είδε τον αντίπαλο αμυντικό να κρατάει την μπάλα εντός αγωνιστικού χώρου.

H πρόσφατη υπόθεση του Γκρανίτ Τζάκα

Παραμένουμε στον χώρο του ποδοσφαίρου και πάμε σε μια περίπτωση που έχει κάνει την εμφάνιση της τους προηγούμενους μήνες. Και η αλήθεια είναι πως απασχόλησε πολύ το αγγλικό ποδόσφαιρο. Μιλάμε ασφαλώς για την γνωστή υπόθεση με την κίτρινη κάρτα που αντίκρισε ο Γκραντί Τζάκα τον Δεκέμβριο του 2021 στο παιχνίδι της Άρσεναλ με την Λιντς.

Εκεί υπήρχαν εξ' αρχής ενδείξεις για spot fixing. Δεδομένης της έλλειψης στοιχείων για την εμπλοκή του Ελβετού χαφ ωστόσο, η Αγγλική Ομοσπονδία είχε βάλει την υπόθεση στο αρχείο. Μέχρι να αναλάβει δράση η Εθνική Υπηρεσία Εγκλημάτων.

Η είδηση έγινε αρχικά γνωστή στις 20 Ιανουαρίου του τρέχοντος έτους, έναν μήνα μετά το επίμαχο παιχνίδι. Αυτή ανέφερε πως καταγράφηκε υπέρογκο ποντάρισμα στο σενάριο συγκεκριμένος παίκτης της Άρσεναλ να δεχθεί κίτρινη κάρτα. Οι φήμες έδιναν κι έπαιρναν στα social media, για να επιβεβαιωθούν ακριβώς μία εβδομάδα αργότερα από την FA και να φέρουν στο προσκήνιο το όνομα του Γκρανίτ Τζάκα.

Για την ιστορία, στο ενδεχόμενο να «κιτρινιστεί» ο έμπειρος μέσος είχαν πονταριστεί συνολικά 52.000 λίρες Αγγλίας, για να αποδοθούν εν τέλει συνολικά κέρδη που ξεπερνούσαν τις 250.000 λίρες. Χωρίς τις απαραίτητες αποδείξεις περί εμπλοκής του ποδοσφαιριστή πάντως, μέχρι σήμερα δεν του επιβλήθηκε καμία τιμωρία. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν θα συμβεί και στο μέλλον, καθώς μιλάμε για υπόθεση που παραμένει ανοιχτή.

Η αποκαλυπτική έρευνα του BBC

Πάντως, υπήρξε μια ακόμα περίπτωση τους τελευταίους μήνες που απασχόλησε έντονα και μας έρχεται και αυτή από το Νησί. Μάλιστα, η συγκεκριμένη υπόθεση spot fixing στην οποία εμπλέκονταν ποδοσφαιριστές, αποκαλύφθηκε από δημοσιογράφους που εργάστηκαν ως… μυστικοί για να ξεσκεπάσουν το κύκλωμα.

Οι τελευταίοι ήταν απεσταλμένοι του γνωστού βρετανικού δικτύου BBC και πέτυχαν να μαγνητοσκοπήσουν τον Emile N'Goy (ποδοσφαιριστής στις «μικρές» κατηγορίες Αγγλίας και Σκτωίας), τον αδερφό του Hermes και τρεις ακόμα Ευρωπαίους ποδοσφαιριστές (Idris Laib, Jean-Francois Mbuba και Julien Vercauteren), να συζητούν για την χειραγώγηση γεγονότων με την μέθοδο του spot fixing.

Παρά τις αδιάσειστες αποδείξεις, ο Hermes N'Goy αρνήθηκε τη συμμετοχή του και χαρακτήρισε ψευδείς τις κατηγορίες που αφορούσαν τόσο αυτόν, όσο και τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους.

Η δημοσιογραφική έρευνα του BBC κινηματογραφήθηκε κρυφά και διήρκησε 20 μήνες. Διάστημα στο οποίο οι «μυστικοί» δημοσιογράφοι είχαν τέσσερις κατ' ιδίαν συναντήσεις με τους εμπλεκόμενους.

Ο Emile N'Goy ήταν ο πρώτος των οποίων οι δημοσιογράφοι είχαν προσεγγίσει με πρόφαση επενδυτικές ευκαιρίες από τη μαύρη αγορά. Ο ποδοσφαιριστής έμπλεξε και τον αδερφό του, ενώ σε μεταγενέστερη συνάντηση την «πρόσληψη» τριών ακόμη παικτών σημειώνοντας πως επιλέγει ποδοσφαιριστές από χαμηλότερα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα όπου οι έλεγχοι είναι αισθητά λιγότεροι. Οι τρεις αυτοί παίκτες αγωνίζονταν σε συλλόγους της Γαλλίας και του Βελγίου και παραδέχθηκαν πως είχαν αναμειχθεί και στο παρελθόν σε απόπειρες τύπου spot fixing.

Μάλιστα, ο N'Goy είχε ισχυριστεί πως οι ποδοσφαιριστές με τον συγκεκριμένο τρόπο εξασφάλιζαν 20.000 – 25.000€ σε ετήσια βάση ο καθένας, ενώ παράλληλα ο ίδιος λάμβανε έξτρα 500€ για κάθε κόρνερ που παραχωρούσε, 2.000 € για κάθε κόκκινη κάρτα που δέχονταν και 1.000€ για κάθε κίτρινη!

Ο Ryan Tandy και το spot fixing στο ράγκμπι

Είναι λογικό, από την στιγμή που το ποδόσφαιρο είναι το πιο δημοφιλές άθλημα του πλανήτη, οι περισσότερες περιπτώσεις spot fixing να εντοπίζονται σε αυτό. Όχι μόνο όμως. Μάλιστα, παρακάτω θα αναφερθούμε σε μια περίπτωση που αφορά το ράγκμπι.

Αναφερόμαστε στην περίπτωση του Αυστραλού Ryan Tandy που το 2009 έλυσε το συμβόλαιο του με την Canterbury-Bankstown Bulldogs, υπό την καταγγελία για εμπλοκή του σε υπόθεση spot fixing. Χρειάστηκε βέβαια να περάσει ένας χρόνος για να γίνει γνωστό στο ευρύ κοινό το συμβάν.

Συγκεκριμένα, τον Αύγουστο του 2010, έγινε γνωστό πως ο Ryan Tandy εμπλεκόταν σε «περίεργο» ποντάρισμα σε αναμέτρησης των Bulldogs με τους North Queensland Cowboys. Αυτό που συνέβη ήταν πως το 95% των στοιχημάτων που δέχθηκε η συγκεκριμένη αναμέτρηση αφορούσαν το πρώτο γκολ του αγώνα και μάλιστα με πέναλτι από τους Cowboys. Όπως αποκαλύφθηκε, φίλοι και γνωστοί του Tandy είχαν στοιχηματίσει υπέρογκα ποσά σε αυτό το σενάριο, με το συνολικό προσδοκώμενο κέρδος να ξεπερνάει τα 100.000 δολάρια Αυστραλίας.

Ο Tandy ήταν υπεύθυνος για δύο συγκεκριμένες ενέργειες που ήταν αρκετές ώστε η αντίπαλη ομάδα να σκοράρει με πέναλτι στα δύο πρώτα λεπτά του αγώνα. Ο ίδιος αρνήθηκε τις κατηγορίες, αλλά εν τέλει συνελήφθη τον Φεβρουάριο του 2011 επειδή παρείχε αναληθή στοιχεία σε υπηρεσία επιβολής του νόμου. Εκείνη την εποχή, ο Tandy ήταν χρεωμένος με περισσότερα από 70.000 δολάρια Αυστραλίας, προερχόμενα στο σύνολο τους από απώλειες που σημειώθηκαν λόγω του εθισμού του στον τζόγο.

Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους κρίθηκε ένοχος για χειραγώγηση του αγώνα που προαναφέρθηκε. Ως εκ τούτου, αποκλείστηκε ισοβίως από το άθλημα του ράγκμπι, ενώ παράλληλα υποχρεώθηκε σε κοινωνική εργασία για διάστημα έξι μηνών. Τα πράγματα για τον Tandy έγιναν ακόμη χειρότερα το 2014 όταν και συνελήφθη για απαγωγή, μια ενέργεια στα πλαίσια της είσπραξης χρέους από την διακίνηση ναρκωτικών. Τρεις μήνες μετά την αποφυλάκιση του, βρέθηκε νεκρός στο σπίτι των γονιών του στη Saratoga της Νέας Νότιας Ουαλίας. Η αιτία θανάτου του ήταν η υπερβολική δόση συνταγογραφημένων φαρμάκων.

Spot fixing και στο κρίκετ

Το επόμενο σκάνδαλο spot fixing έρχεται από το κρίκετ και αφορά τρία μέλη της εθνικής ομάδας του Πακιστάν. Οι τρεις αθλητές δωροδοκήθηκαν το έτος 2010 από τον ιδιοκτήτη ενός πρακτορείου στοιχημάτων προκειμένου να προβούν σε συγκεκριμένες ενέργειες και σε συγκεκριμένα χρονικά σημεία στον αγώνα κόντρα στην Αγγλία.

Αυτό που δεν γνώριζε ο πράκτορας, ήταν πως είχε βιντεοσκοπηθεί μυστικά από Βρετανούς ρεπόρτερ, κάτι που σε συνδυασμό με παρελθοντικές εμπλοκές του σε χειραγωγημένους αγώνες, δημιούργησε το μεγάλο σκάνδαλο. Οι τρεις παίκτες της εθνικής ομάδας του Πακιστάν στηρίχθηκαν από την Ομοσπονδία της χώρας τους, αλλά δεν κατάφεραν να εξασφαλίσουν μια διαφορετική μοίρα από αυτή που περίμενε τον διεφθαρμένο πράκτορα. Οι τέσσερις τους οδηγήθηκαν τελικά ενώπιον της δικαιοσύνης με τις κατηγορίες της συνωμοσίας για εξαπάτηση και της αποδοχής κέρδους μέσω διαδικασιών διαφθοράς και καταδικάστηκαν σε ποινή φυλάκισης που κυμάνθηκε από έξι μήνες έως και δυόμιση χρόνια.

Πώς αντιμετωπίζετε το spot fixing;

Τα παραπάνω περιστατικά δεν είναι τα μόνα που αφορούν spot fixing. Αντίθετα είναι… μια σταγόνα στο ωκεανό. Το εύλογο ερώτημα που γεννάται όμως είναι, τι μέτρα μπορούν να ληφθούν προκειμένου να σταματήσει η συγκεκριμένη δραστηριότητα.

Σε ότι αφορά το ποδόσφαιρο, η Διεθνής Ομοσπονδία Συνδέσμων Επαγγελματιών Ποδοσφαιριστών (FIFPRO), είναι αυτή που αντιμετωπίζει το εν λόγω φαινόμενο και η οποία αποτελεί την παγκόσμια αντιπροσωπευτική οργάνωση για επαγγελματίες ποδοσφαιριστές. Εδρεύει στο Hoofddorp της Ολλανδίας και αποτελείται από 67 εθνικές ομοσπονδίες παικτών.

Ο συγκεκριμένος οργανισμός είναι αφοσιωμένος τόσο στον εντοπισμό όσο και στην εξάλειψη όλων των προσπαθειών χειραγώγησης ποδοσφαιρικών αγώνων, συμπεριλαμβανομένων των «στημένων» παιχνιδιών, προσπαθώντας να σταματήσει οποιαδήποτε ενέργεια υπονομεύει την ηθική και την ακεραιότητα του αθλήματος.

Όπως θα ήταν αναμενόμενο, το spot fixing είναι πολύ πιο διαδεδομένο στο ποδόσφαιρο καθώς υπάρχουν διαθέσιμα πολλά πρωταθλήματα και πολλές διαφορετικές κατηγορίες. Τα κατώτερα πρωταθλήματα είναι σαφώς πιο πιθανό να χρησιμοποιηθούν για σκοπούς χειραγώγησης καθώς δεν βρίσκονται σε μεγάλο βαθμό στο προσκήνιο, παρά το γεγονός πως δεν συνοδεύονται πάντα από αυξημένο αριθμό στοιχηματικών αγορών όπως συμβαίνει στις κορυφαίες λίγκες.

Το σοβαρότερο πρόβλημα γύρω από το spot fixing όμως είναι πως λόγω του ότι τέτοιες απόπειρες δεν είναι εύκολο να εντοπιστούν (όπως αντιθέτως συμβαίνει με τη χειραγώγηση του αποτελέσματος ενός αγώνα), πιθανότατα συμβαίνουν πολύ συχνότερα και χωρίς μάλιστα οι αρμόδιες υπηρεσίες να είναι σε θέση να λάβουν γνώση.

Τι συμβαίνει με τα στοιχήματα spot fixing;

Είναι γεγονός πως οι στοιχηματικές εταιριίες επιδεικνύουν μεγάλη «ευαισθησία» σε θέματα χειραγώγησης αγώνων. Είτε μέσω των traders τους, είτε με την βοήθεια λογισμικού και ανεξάρτητων φορέων όπως η International Betting Integrity Association (IBIA).

Ο τελευταίος φορέας, σε περίπτωση υποψίας πως μια αγορά υπόκειται σε πιθανή απόπειρα spot fixing, ενημερώνει τους bookmakers οι οποίοι με τη σειρά τους αναστέλλουν τα «ύποπτα» στοιχήματα και ξεκινούν την περαιτέρω διερεύνηση της αγοράς.

Ο βασικός τρόπος εντοπισμού ύποπτης δραστηριότητας είναι μέσω της αναζήτησης ατόμων που στοιχηματίζουν περισσότερο από το συνηθισμένο και σε πολύ συγκεκριμένες αγορές. Αν για παράδειγμα συγκεκριμένος παίκτης ποντάρει συνήθως από 10 έως 30 ευρώ και ξαφνικά τα πονταρίσματα του αγγίζουν τα εκατοντάδε,ς ή και χιλιάδες ευρώ, τότε αυτόματα σημαίνει συναγερμός και ακολουθούν οι προβλεπόμενες ενέργειες ελέγχου.