Στον χώρο του «Άστορ», ενός εκ των τριών αιθουσών που κινδυνεύουν (μαζί με το εκατοντάχρονο «Ιντεάλ» και την πανεπιστημιακή «Ίριδα»), βρισκόταν όλη η κινηματογραφική κοινότητα. Οι αιθουσάρχες, εκπρόσωποι ενώσεων και θεσμών, δημοσιογράφοι, κριτικοί κινηματογράφου, σκηνοθέτες, αλλά και ο Δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης.

Κάτω από τη μεγάλη οθόνη, βρέθηκαν μεταξύ άλλων, οι Μπάμπης και Αντρέας Κονταράκης, από το «Άστορ», οι Γιώργος και Σπύρος Σπέντζος από το «Ιντεάλ», ο Τεό Κουτσαύτης, καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου της Ελλάδας, ο Σπύρος Μπιμπίλας, Πρόεδρος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών, ο βετεράνος δημιουργός Τώνης Λυκουρέσης από την Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών, ο σκηνοθέτης Ζαχαρίας Μαυροειδής από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου, η Ίλια Παπασπύρου από την Ένωση Ελληνικού Ντοκιμαντέρ κ.α.

Διεθνής συμπαράσταση

Αρχικά, προβλήθηκαν στην οθόνη βίντεο με τα μηνύματα δύο ιδιαίτερα αγαπητών σκηνοθετών, που έχουν βρεθεί και στο «Ιντεάλ» και στο «Άστορ», στη διάρκεια φεστιβάλ και προβολών των ταινιών τους. Η οθόνη γέμισε πρώτα με το πρόσωπο του Φατίχ Ακίν: «Είναι αμαρτία να κλείσουν αυτοί οι χώροι πολιτισμού», είπε μεταξύ άλλων ο τουρκικής καταγωγής δημιουργός. «Σώστε τους κινηματογράφους!» 

Ακολούθησε βίντεο με τον Κώστα Γαβρά: «Είμαι μαζί σας σήμερα στον αγώνα σας», είπε ο σπουδαίος σκηνοθέτης. «Θέλω να απευθυνθώ στην κ. Λίνα Μενδώνη, την υπουργό. Είμαι σίγουρος πως έχει πολιτιστικό πατριωτισμό. Και ελπίζω να έχει και κινηματογραφικό πατριωτισμό, για να σώσει αυτές τις αίθουσες». Αργότερα, τη συμπαράστασή τους έστειλαν, μέσω μηνυμάτων που διάβασε ο Νίνος Φένεκ Μικελίδης, κριτικός κινηματογράφου και διευθυντής του «Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου», διάσημοι σκηνοθέτες όπως ο Κεν Λόουτς και ο Εμίρ Κουστουρίτσα.

Η υπογραφή που λείπει

Ο Λουκάς Κατσίκας, καλλιτεχνικός διευθυντής των «Νυχτών Πρεμιέρας», ο οποίος συντόνισε τη συζήτηση, έδωσε αρχικά τον λόγο στον Μπάμπη Κονταράκη, ο οποίος περιέγραψε με λίγα λόγια την κατάσταση σχετικά με το “Άστορ” και το «Ιντεάλ», και τον λόγο για τον οποίο ζητούν κήρυξη διατηρητέας χρήσης των κινηματογράφων. Το όλο θέμα ξεκίνησε από τη στιγμή που ο Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) θέλησε να  αξιοποιήσει την ακίνητη περιουσία του μετατρέποντας διάφορα από τα ακίνητά του σε ξενοδοχεία, γραφεία κλπ. Σε δύο από αυτά τα κτιριακά συγκροτήματα στεγάζονται το «Ιντεάλ» και το “Άστορ”.

«Ο ΕΦΚΑ θέλει να εξαφανίσει τους κινηματογράφους, των οποίων είναι ιδιοκτήτης, αφού παραχωρεί τα κτίρια όπου στεγάζονται, χωρίς να προβλέπει την απρόσκοπτη λειτουργία των κινηματογράφων», μας είπε ο Μπ. Κονταράκης. «Εξακολουθεί να σχεδιάζει τον αφανισμό τους, παρά τις αντιδράσεις σύσσωμης της ελληνικής κινηματογραφίας, αλλά και το ομόφωνο ψήφισμα του Δήμου Αθηναίων, εμποδίζοντας να κηρυχθούν διατηρητέοι».

 Σύμφωνα με όλους τους ομιλητές, το Υπουργείο Πολιτισμού έχει νίψει τας χείρας, ενώ το Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος κωλυσιεργεί να τους κηρύξει διατηρητέους, παρόλο που πληρούν όλα τα κριτήρια. Έχουν υπάρξει ενστάσεις, από πλευράς ΕΦΚΑ, και αναβολές της απόφασης κήρυξης, και το μέλλον προβλέπεται, αν μη τι άλλο, δύσκολο. 

«Έχουμε συγκεντρώσει 10.000 υπογραφές στήριξης, αλλά μας λείπει ακόμα μία», τόνισε ο κ. Κονταράκης. «Αυτή του Υπουργού. Αυτή τη στιγμή, τεκμηριωμένη έκθεση που υποστηρίζει τις θέσεις μας βρίσκεται στο τραπέζι του και περιμένει αυτή την υπογραφή. Όλοι εμείς που διαμαρτυρόμαστε από την  πρώτη στιγμή, ζητάμε το αυτονόητο: να αναλάβει η Πολιτεία τις υποχρεώσεις της υπέρ του δημοσίου συμφέροντος. Να κρατηθούν οι αίθουσες στις θέσεις τους, για να κρατηθεί και η πόλη. Την Κυριακή, στο κάλεσμά μας, η στήριξη του κόσμου ήταν πρωτοφανής. Και απέδειξε ότι ο κόσμος τα θέλει τα σινεμά του και θέλει την πόλη του ζωντανή. Οι κινηματογράφοι δεν είναι μουσεία ούτε μαυσωλεία. Εξακολουθούν να γράφουν ιστορία στην πόλη και στον πολιτισμό».

Απαντώντας στις φωνές που μιλούν για την πτώση του σινεμά, ο Μπ. Κονταράκης υπενθύμισε όλες τις δράσεις που πραγματοποιούνται στο «Άστορ», τη σύνδεσή του με τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο, αλλά και τα χρόνια που οι αίθουσες έμειναν σφραγισμένες λόγω covid. «Παρά τις καλλιεργημένες εντυπώσεις, φέτος η ανάκαμψη των κινηματογράφων είναι εντυπωσιακή. Τα σινεμά είναι ακόμα εδώ. Και στηρίζουν όλο το κινηματογραφικό σύστημα της χώρας».

Δεν έχει καθόλου άδικο. Μιλάμε διαρκώς για την ανάκαμψη του ελληνικού σινεμά, για τη διεθνή πρόοδό του, για τις βραβεύσεις. Όλα αυτά ισχύουν και μας κάνουν περήφανους, αλλά, σοβαρά τώρα, αν υποθέσουμε ότι ένας Έλληνας σκηνοθέτης κατορθώνει, παρά τις τεράστιες οικονομικές δυσκολίες και την ελάχιστη στήριξη από το κράτος, να γυρίσει την ταινία του, πού ακριβώς θα την προβάλλει, όταν οι αίθουσες θα εξαφανιστούν; 

Πολιτισμός σε άμυνα

«Ασχολούμαι 40 χρόνια με τον κινηματογράφο, έχω και μια εταιρία διανομής, τη Weirwave», παίρνει τον λόγο ο πατέρας του, κ. Ανδρέας Κονταράκης. «Τα τελευταία 8 χρόνια έδωσα ξανά στους Αθηναίους 5 κινηματογράφους που είχαν εγκαταλειφθεί. Το “Άστορ”, που ήταν σε άθλια κατάσταση, το “Ανδόρα”, κλειστό επί 13 χρόνια, και 3 θερινά. Όλα αυτά, χωρίς τη βοήθεια του κράτους. Και να πω εδώ ότι η επιχείρησή μου είναι υγιέστατη, και εμπορικά και οικονομικά».

Στη συνέχεια, ο Α. Κονταράκης αναφέρθηκε-όπως και άλλοι ομιλητές αργότερα- στην ερημοποίηση του κέντρου, φαινόμενο που σχετίζεται με το ζήτημα των αιθουσών: «Μεγάλωσα τα παιδιά μου με κυριακάτικες βόλτες στη Σταδίου, το Σύνταγμα και την Πανεπιστημίου. Αυτή τη διαδρομή δεν μπορώ να την κάνω με τις 4 εγγονές μου, είναι επικίνδυνη. Αυτή η ερημοποίηση του κέντρου της Αθήνας αυξάνεται με πολλούς τρόπους, και ένας από αυτούς είναι η ευθεία επίθεση σε κάθε μορφή πολιτισμού. Καλώ για μία ακόμα φορά την Υπουργό Πολιτισμού να κηρύξει διατηρητέους όλους τους κινηματογράφους της Αθήνας».

Θερμά χειροκροτήματα σκέπασαν το τέλος της ομιλίας του, ενώ συνόδευσαν πολλές φορές και τα λόγια του Γιώργου Σπέντζου, που ακολούθησε. «Τον τελευταίο καιρό δίνουμε μια πολύ μεγάλη μάχη», μας είπε φανερά συγκινημένος. «Προχτές περάσαμε μια μεγαλειώδη νύχτα, με ατέλειωτες ουρές ανθρώπων, που έρχονταν με ευλάβεια να υπογράψουν, λες και ήρθαν σε εκκλησία να προσκυνήσουν. Όμως, ούτε ένα μεγάλο κανάλι δεν ήρθε να καλύψει το γεγονός. Οι φωτογραφίες που στείλαμε ήταν από θεατές και περαστικούς κι από τα κινητά μας. Το “Ιντεάλ” κουβαλάει μια ιστορία 102 ετών. Δεν είναι κάτι αστείο. Δεν είναι μαγαζάκι. Βρίσκεται σε ένα σημείο, λοιπόν, όπου το “Rex” είναι διατηρητέο, το διπλανό κτίριο είναι διατηρητέο, το γερμανικό αρχαιολογικό ινστιτούτο είναι διατηρητέο, το εστιατόριο “Ιντεάλ” είναι διατηρητέο. Και αναρωτιέμαι: ανάμεσα σε 4 διατηρητέα, μία αίθουσα 102 ετών δεν αξίζει να είναι και αυτή διατηρητέα; Δυστυχώς, το Υπουργείο Πολιτισμού δεν μας φέρθηκε καθόλου καλά. Τους θέσαμε το ζήτημα και, μετά από 30 μέρες καθυστερήσεων, μας ανακοίνωσαν ότι αρμόδιο είναι το Υπουργείο Ενέργειας!»

Όπως έχει γίνει γνωστό, την εκμετάλλευση του «Ιντεάλ» έχει αναλάβει πλέον ο όμιλος Mitsis Hotel, ο οποίος έχει εκδώσει μια μάλλον ασαφή ανακοίνωση, όπου αναφέρεται ότι ο χώρος του σινεμά θα γίνει συνεδριακό κέντρο, που θα φιλοξενεί και θέατρο και κινηματογράφο, ενώ η εκμετάλλευση του κινηματογράφου, συγκεκριμένα, θα ανατεθεί σε εταιρεία διεθνούς εμβέλειας στον χώρο του θεάματος. «Για να μην γίνει καμία παρεξήγηση», υπογραμμίζει ο Γ. Σπέντζος, η οικογένεια του οποίου μετράει 56 χρόνια ιδιοκτησίας του κινηματογράφου και χιλιάδες ταινίες. «Δεν μας ενδιαφέρει αν το “Ιντεάλ” θα το έχει ο οποιοσδήποτε Σπέντζος. Μας ενδιαφέρει να μείνει το “Ιντεάλ”. Και ας το δώσει ο επενδυτής σε όποιον θέλει».

«Δεν ανταγωνιζόμαστε το Ντουμπάι»

Για την «Ίριδα» μίλησαν δύο φοιτήτριες από το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ο πανέμορφος χώρος στην Ακαδημίας και Ιπποκράτους, ο οποίος υπάρχει από το 1930, στεγάζει καθημερινά τις δράσεις του Κινηματογραφικού και Φωτογραφικού Τομέα, πάνω από 10 σεμινάρια με ελεύθερη είσοδο, και είναι ένα μοναδικό σημείο συνάντησης σπουδαστών και καλλιτεχνών.  Η «Ίριδα», η περίπτωση της οποίας διαφοροποιείται από τις άλλες δύο, απειλείται επειδή έχει βγει νομοσχέδιο που καταργεί τη λέσχη του ΕΚΠΑ, και η επίλυση ή όχι του ζητήματος βρίσκεται στα χέρια του Υπουργείου Παιδείας.

Στη συνέντευξη τύπου ήταν παρών και ο  Κ. Μπακογιάννης, ο οποίος επανέλαβε την ομόφωνη θέση του δημοτικού συμβουλίου της Αθήνας, που έχει εκφραστεί με δύο αντίστοιχα ψηφίσματα, για την κήρυξη διατηρητέων -ως προς τη χρήση- των ιστορικών κινηματογράφων «Ιντεάλ» και «Άστορ».  «Θέλω να θυμίσω ότι κάτι αντίστοιχο είχε γίνει το 1997 για τους 47 θερινούς κινηματογράφους», είπε μεταξύ άλλων ο Δήμαρχος Αθηναίων. «Επομένως, υπάρχει προηγούμενο και μάλιστα υπάρχει διαπαραταξιακή συναίνεση σε αυτό. Ναι, θέλουμε την οικονομική ανάπτυξη», συνέχισε. «Θέλουμε τις επενδύσεις, θέλουμε τους επισκέπτες. Δε θέλουμε, όμως, η Αθήνα να χάσει την ψυχή της. Δε θέλουμε να μετατραπούμε σε μία αρχαιοελληνική Disneyland. Το αντίθετο. Η δύναμή μας είναι η αυθεντικότητά μας και οι μικτές χρήσεις. Δεν ανταγωνιζόμαστε το Ντουμπάι, ούτε θέλουμε μία πόλη απονευρωμένη και ερημοποιημένη. Θέλουμε μια πόλη φτιαγμένη για τον μόνιμο κάτοικο και για αυτό βρισκόμαστε σήμερα εδώ».