«Η Πολλαπλή Σκλήρυνση (ΠΣ ή Σκλήρυνση κατά Πλάκας (ΣκΠ) αποτελεί την συνηθέστερη επίκτητη απομυελινωτική νόσο του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ) στους ενήλικες. Η ηλικία έναρξης της ΠΣ είναι συνήθως τα 20-40 έτη ωστόσο περίπου 5% όλων των ατόμων με ΠΣ θα εμφανίσουν έναρξη νόσου πριν από την ηλικία των 18 ετών. Ο επιπολασμός και η συχνότητα εμφάνισης ΠΣ στα παιδιά (Pediatric-Onset Multiple Sclerosis, POMS) αυξάνονται παγκοσμίως.

Η παιδιατρική ΠΣ χαρακτηρίζεται από πολλαπλά απομυελινωτικά επεισόδια και εκδηλώσεις νευρολογικής δυσλειτουργίας. Η ΠΣ έχει βαρύτερο φλεγμονώδες υπόστρωμα στους παιδιατρικούς ασθενείς. Τα παιδιά εμφανίζουν 2-3 φορές συχνότερες υποτροπές από τους ενήλικες καθώς και υψηλότερο φορτίο φλεγμονώδους απομυελινωτικής διεργασίας στην MRI σε σχέση με τους ενήλικες.

Η παιδιατρική ΠΣ είναι μία νόσος με σημαντική ατομική, οικογενειακή και κοινωνική επιβάρυνση, με ενίοτε και σοβαρή κλινική συμπτωματολογία, που οδηγεί σε πρώιμη αναπηρία. Παρά την βραδύτερη εξέλιξη στην EDSS, τα παιδιά φθάνουν σε ορόσημα αναπηρίας σε μικρότερες ηλικίες με σημαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής τους: περίπου το 1/3 των παιδιών εμφανίζει σημαντική γνωστική έκπτωση, κόπωση, διαταραχές ύπνου και συναισθηματική δυσφορία.

Η μειωμένη έκθεση στον ήλιο (ή έλλειψη βιταμίνης D), η έκθεση στον καπνό στην εμβρυική ζωή και στη βρεφική ηλικία, η λοίμωξη από τον ιό Epstein- Barr (EBV), η παιδική παχυσαρκία, ειδικά στα έφηβα κορίτσια, καθώς και γενετικοί παράγοντες συμπεριλαμβανομένου του αλληλόμορφου HLA–DRB1*15:01 αποτελούν παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη ΠΣ στα παιδιά.

Νέα Θεραπεία

Η έγκριση φαρμάκων από του στόματος για την παιδιατρική ΠΣ έχει αυξήσει την συμμόρφωση και την ποιότητα ζωής των νεαρών ασθενών, δεδομένης και της χρονιότητας του νοσήματος. Το 2018 εγκρίθηκε παγκοσμίως η φινγκολιμόδη για την παιδιατρική ΠΣ, ενώ το 2021 η τεριφλουνομίδη.

Η εξαιρετικά ενεργή φύση της παιδιατρικής ΠΣ, συχνά δικαιολογεί την άμεση έναρξη νεότερων, υψηλότερης αποτελεσματικότητας, εγκεκριμένων θεραπειών έναντι των ενέσιμων θεραπειών πρώτης γραμμής. Μία από αυτές τις φαρμακευτικές ουσίες είναι ο Φουμαρικός Διμεθυλεστέρας (DMF), που στις 13 Μαΐου 2022εγκρίθηκε επίσημα από τονΕυρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) η χρήση του σε παιδιά και εφήβους 13-17 ετών με Υποτροπιάζουσα-Υφέσιμη ΠΣ, που είναι γενικότερα και η πιο συνηθισμένη μορφή της νόσου.

Η έγκριση του Φουμαρικού Διμεθυλεστέρα για τον πληθυσμό ασθενών μικρότερης ηλικίας υποστηρίχθηκε από τρεις κλινικές δοκιμές. Την μελέτη FOCUSμίαανοιχτή, πολυκεντρική μελέτη φάσης 2, η οποία αξιολόγησε την επίδραση του DMF στις βλάβες MRI και τη φαρμακοκινητική (ΦΚ) σε άτομα ηλικίας 10 έως 17 ετών, στην οποία παρατηρήθηκε 3 φορές μείωση των νέων ή πρόσφατα διευρυμένων υπέρπυκνων Τ2 εστιών στις 24 εβδομάδες θεραπείας με τον Φουμαρικό Διμεθυλεστέρα σε σύγκριση με την έναρξη. Την Μελέτη CONNECTED,μια μελέτη επέκτασης 96 εβδομάδων της μελέτης FOCUS που σχεδιάστηκε για να αξιολογήσει τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια, ΦΚ και αποτελεσματικότητα του DMF σε παιδιατρικούς ασθενείς με ΠΣ. Στην συνολική διάρκεια θεραπείας των 120 εβδομάδων υπό Φουμαρικό Διμεθυλεστέρα φάνηκε μείωση του Ετησιοποιημένου Ρυθμού Υποτροπών κατά 84.5% σε σχέση με το έτος πριν την έναρξη της αγωγής. Και την μελέτη CONNECT, μια μακροχρόνια μελέτη 2 μερών. Το Μέρος 1 είναι μια μελέτη ανοιχτής επισήμανσης, με τυφλό αξιολογητή, τυχαιοποιημένη, παράλληλων ομάδων για τη σύγκριση του DMF με την IFNβ-1a, σύμφωνα με την οποία υπήρξε μια σχετική μείωση 62% στον προσαρμοσμένο μέσο αριθμό νέων ή πρόσφατα διευρυμένων T2 βλαβών για την ομάδα του DMFvs IFNβ-1a την εβδομάδα 96. Το Μέρος 2 θα είναι μία προαιρετική, ανοιχτής επισήμανσης μελέτη επέκτασης. Για το DMF, οι πιο κοινές Ανεπιθύμητες Ενέργειες ήταν κοιλιακό άλγος και ερυθρίαση.

Τα αποτελέσματα από τις κλινικές δοκιμές δείχνουν ότι ο Φουμαρικός Διμεθυλεστέρας είναι μια αποτελεσματική θεραπεία για ασθενείς με POMS, με συνεπές προφίλ ασφάλειας με αυτό των ενηλίκων.

Να σημειωθεί ότι ο Φουμαρικός Διμεθυλεστέρας έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία περισσότερων από 562.000 ασθενών τόσο σε κλινικές δοκιμές όσο και στην μετεγκριτική φάση κυκλοφορίας του.

Η διαχείριση των ασθενών με παιδιατρική ΠΣ είναι, από ετών, ένας από τους σημαντικούς στόχους στην 1^η Παν/κή Νευρολογική Κλινική, Ιατρικής Σχολής, Ε.Κ.Π.Α, στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο, στην Μονάδα Πολλαπλής Σκλήρυνσης και Απομυελινωτικών Νοσημάτων, τόσο στην Κλινική, όσο και στα Ειδικά Ιατρεία. Να επισημανθεί ότι έχει πιστοποιηθεί σε Ευρωπαϊκό επίπεδο το Κέντρο μας, ως Κέντρο Εμπειρογνωμοσύνης για τα Σπάνια Απομυελινωτικά Νοσήματα του ΚΝΣ, στα οποία ανήκει και η Παιδιατρική ΠΣ».