Ακριβά συνεχίζουν να αγοράζουν οι Ελληνες καταναλωτές βασικά αγαθά, όπως είναι τα τρόφιμα, ενώ οι μισθοί τους είναι χαμηλότεροι σε σχέση με πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Την ίδια στιγμή, παραμένει η μεγάλη «ψαλίδα» ανάμεσα στις τιμές παραγωγού και σε αυτές που πληρώνουν οι καταναλωτές στα οπωροκηπευτικά, καθώς από το χωράφι στο ράφι η αύξηση στις τιμές βασικών τροφίμων κυμαίνεται από 128% έως 216%!
Στην κυβέρνηση εντείνουν τους ελέγχους και την επιβολή προστίμων προκειμένου να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο, ενώ βρίσκονται σε διαπραγμάτευση με τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ με στόχο τη μείωση των τιμών σε μια σειρά από προϊόντα. Οι ανατιμήσεις καλά κρατούν όπως δείχνει και ο τζίρος των σούπερ μάρκετ που το 7μηνο (Ιανουάριος – Ιούλιος 2025) έφτασε τα 7,9 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, δηλαδή της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, η χώρα μας έχει έναν από τους μεγαλύτερους πληθωρισμούς, τη στιγμή μάλιστα που οι κατώτατοι μισθοί στον ιδιωτικό τομέα υπολείπονται σημαντικά σε σχέση με τους αντίστοιχους στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη. Φυσικά, πρέπει να επισημανθεί ότι σε μεγάλο βαθμό στη διαμόρφωση του πληθωρισμού στη χώρα μας παίζουν ρόλο τα υψηλά ενοίκια και το ακριβό κόστος της ενέργειας.
Ειδικότερα, ο κατώτατος μισθός στον ιδιωτικό τομέα είναι 880 ευρώ μεικτά, με τον πληθωρισμό σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, να φτάνει τον Αύγουστο το 3,1%. Αντίστοιχα στη Γαλλία ο πληθωρισμός είναι στο 0,8% και ο κατώτατος μισθός στα 1.802 ευρώ, στην Ισπανία οι ετήσιες ανατιμήσεις είναι 2,7% και ο κατώτατος μισθός στα 1.381 ευρώ. Στην Πορτογαλία, με σχεδόν ίδιο κατώτατο μισθό με αυτόν που ισχύει στη χώρα μας, ο πληθωρισμός είναι 2,5%, ενώ στην Κύπρο είναι 0%. Υπάρχει φυσικά και το παράδειγμα του Λουξεμβούργου, όπου ο κατώτατος μισθός είναι υπερτριπλάσιος σε σχέση με αυτόν στην Ελλάδα, φτάνοντας τα 2.638 ευρώ, με τον πληθωρισμό στο 2,8%, δηλαδή, έστω και οριακά, χαμηλότερος από αυτόν που έχει η χώρα μας.
Μάλιστα, οι Ελληνες καταναλωτές πληρώνουν ακριβότερα σε σχέση με άλλους Ευρωπαίους πολίτες ορισμένα βασικά αγαθά όπως είναι τα τρόφιμα και άλλα προϊόντα που καθημερινά μπαίνουν στο καλάθι των νοικοκυριών. Πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) δείχνει ότι αρκετά βασικά αγαθά, όπως είναι τα τρόφιμα, πωλούνται ακριβότερα στη χώρα μας σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, στις οποίες οι μισθοί των εργαζομένων είναι αισθητά υψηλότεροι. Για παράδειγμα, 1 κιλό αλεύρι πωλείται στην Ελλάδα προς 1,19 ευρώ το κιλό, όταν οι Ισπανοί και οι Ιταλοί το αγοράζουν 1,12 ευρώ. Το συσκευασμένο κοτόπουλο στην Ελλάδα κοστίζει 4,47 ευρώ το κιλό και στην Ισπανία 4,04 ευρώ. «Πικρή» είναι η σοκολάτα στη χώρα μας, καθώς ένα κομμάτι 100 γραμμαρίων κοστίζει 1,83 ευρώ, όταν στη Γαλλία έχει 1,47 ευρώ. Οσον αφορά τα αυγά, η εξάδα στην Ελλάδα κοστίζει 2,99 ευρώ, στην Ισπανία 2,39 και στην Πορτογαλία 2,20, ενώ το ελαιόλαδο στη χώρα μας είναι στα 9,58 ευρώ το λίτρο, όταν στην Ισπανία είναι 6,11 ευρώ. Σημαντικές ανατιμήσεις έχουν γίνει τον τελευταίο χρόνο σε μια σειρά από βασικά αγαθά. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η σοκολάτα έχει ακριβύνει κατά 23,2%, ο καφές κατά 18,5%, τα φρούτα κατά 11,6%, το κρέας κατά 7,5% και τα ψάρια κατά 4,9%.
Κρέας και φέτα
Την ίδια στιγμή, αντιμέτωποι με σημαντικές αυξήσεις τιμών στο κρέας και στη φέτα, που ενδέχεται να ξεπεράσουν ακόμη και το 10%, βρίσκονται οι καταναλωτές, αν δεν μπει άμεσα ένα «φρένο» στην ευλογιά των αιγοπροβάτων, καθώς θα υπάρξει έλλειψη προϊόντων στην ελληνική αγορά. Σημειώνεται ότι το κρέας και ειδικά το μοσχαρίσιο είναι αυτό που έχει προκαλέσει πονοκέφαλο στους καταναλωτές, καθώς τον τελευταίο χρόνο έχει αυξηθεί η τιμή του κατά περίπου 2 ευρώ το κιλό, με γνώστες της αγοράς να επισημαίνουν ότι είναι πολύ πιθανόν τους επόμενους έξι μήνες να ακριβύνει τουλάχιστον 3 με 4 ευρώ ακόμη, προσεγγίζοντας τα 20 ευρώ το κιλό. Σημαντικές αυξήσεις έχουν σημειωθεί και στα αμνοερίφια, με τις τιμές στα αρνιά και στα κατσίκια να έχουν αυξηθεί τους τελευταίους μήνες κατά τουλάχιστον 2 ευρώ, ξεπερνώντας ακόμη και τα 15 ευρώ το κιλό. Μικρότερες αυξήσεις, κάτω από 1 ευρώ το κιλό, καταγράφονται στο χοιρινό κρέας και στο κοτόπουλο. Η ακρίβεια είναι περισσότερο αισθητή στα νοικοκυριά με χαμηλότερα εισοδήματα, καθώς, σύμφωνα με έρευνες, δαπανούν το 56% των προϋπολογισμών τους για τρόφιμα, ενώ τα πλουσιότερα νοικοκυριά το 24,8%.
Η λίστα των μειώσεων
Με στόχο να υπάρξουν μειώσεις σε βασικά αγαθά, το υπουργείο Ανάπτυξης προτρέπει τις βιομηχανίες και τα σούπερ μάρκετ να μειώσουν τις τιμές τους σε τουλάχιστον 1.000 προϊόντα. Οπως όλα δείχνουν, κατά πάσα πιθανότητα το πρώτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου θα ανακοινωθούν οι πρώτες μειώσεις, σε μια προσπάθεια να έχουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο και πιο άμεσο όφελος οι καταναλωτές. Η λίστα, σύμφωνα πάντα με πληροφορίες, με τα προϊόντα θα περιλαμβάνει τρόφιμα όπως ζυμαρικά, γάλα, γιαούρτια, τυριά, κρέας, ελαιόλαδο, αλεύρι, όσπρια, αλλαντικά, ψωμί του τοστ, φρυγανιές, μπισκότα, φρέσκα και κατεψυγμένα ψάρια, κρέατα, αυγά, καφέδες, χυμοί, αναψυκτικά, σοκολατοειδή, κονσέρβες, φρέσκα και κατεψυγμένα λαχανικά, απορρυπαντικά, καθαριστικά, χαρτικά, οδοντόκρεμες, σαμπουάν και πολλά ακόμη βασικά αγαθά που μπαίνουν καθημερινά στο καλάθι των νοικοκυριών.
Ελεγχοι και πρόστιμα
Με την ακρίβεια να συνεχίζει να πλήττει τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, οι ελεγκτικές Αρχές πραγματοποιούν σαρωτικούς ελέγχους, επιβάλλοντας πρόστιμα είτε για πλασματικές προσφορές και εκπτώσεις που κάνουν οι λιανεμπορικές επιχειρήσεις είτε γιατί εντοπίστηκαν να πωλούν ορισμένα προϊόντα με μεγαλύτερο περιθώριο κέρδους από αυτό που όριζε ο νόμος μέχρι και το τέλος του Ιουνίου, οπότε και βρισκόταν σε ισχύ. Υπενθυμίζεται ότι σε ισχύ παραμένει το μέτρο που απαγορεύει στις εταιρείες να εντάσσουν τα προϊόντα στα οποία αυξάνουν τις τιμές σε προωθητικές ενέργειες, δηλαδή να τα πωλούν με έκπτωση σε προσφορά για τρεις μήνες. Οι έλεγχοι γίνονται σε όλη τη διατροφική αλυσίδα, από την παραγωγή και τους μεσάζοντες μέχρι τα ράφια των σούπερ μάρκετ. Ο υπουργός Ανάπτυξης, Τάκης Θεοδωρικάκος, έχει καταστήσει σαφές προς πάσα κατεύθυνση ότι δεν θα υπάρξει καμία ανοχή σε όσους κερδοσκοπούν, τονίζοντας ότι τα πρόστιμα θα συνεχίσουν να επιβάλλονται σε όποιους παραβιάζουν τη νομοθεσία.
Νέα μέτρα
Αξίζει να σημειωθεί ότι στα μέσα Οκτωβρίου θα νομοθετηθεί η ίδρυση της νέας Ανεξάρτητης Αρχής Προστασίας του Καταναλωτή και Εποπτείας της Αγοράς, που θα ενοποιήσει όλους τους υφιστάμενους ελεγκτικούς μηχανισμούς και θα διασφαλίσει την αποτελεσματική λειτουργία της αγοράς προς όφελος του πολίτη. Ουσιαστικά θα ενώσουν τις δυνάμεις του η Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς (ΔΙΜΕΑ), ο Συνήγορος του Καταναλωτή και οι ελεγκτές της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή, με τη νέα δομή να λειτουργεί στα πρότυπα της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). Πρωταρχικός στόχος είναι να γνωρίζουν οι πολίτες ότι από τη στιγμή που θα λειτουργήσει η νέα Εθνική Αρχή Εποπτείας της Αγοράς θα έχουν τη δυνατότητα να απευθύνονται σε έναν και μόνο οργανισμό για θέματα που αφορούν την ακρίβεια αλλά και γενικότερα για τα καταναλωτικά τους δικαιώματα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στόχος είναι η Ανεξάρτητη Αρχή Προστασίας του Καταναλωτή και Εποπτείας της Αγοράς να κάνει «πρεμιέρα» πριν από το Πάσχα του 2026, δηλαδή πριν από τον ερχόμενο Απρίλιο, και θα ενισχυθεί με τουλάχιστον 300 εξειδικευμένους ελεγκτές. Επίσης, στην τελική ευθεία βρίσκεται η δημιουργία νέας εφαρμογής που θα έχουν στη διάθεσή τους οι καταναλωτές για να μπορούν να καταγγείλουν εύκολα, γρήγορα και με φωτογραφίες φαινόμενα αδικαιολόγητων ανατιμήσεων, αλλά και πλασματικών προσφορών και εκπτώσεων.
Μεγάλη η «ψαλίδα»
Τη στιγμή που σε πολλά βασικά αγαθά οι τιμές αυξάνονται, μεγαλώνει παράλληλα και η «ψαλίδα» στις τιμές των οπωροκηπευτικών από το χωράφι στο ράφι. Σύμφωνα με στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η Realnews, οι ντομάτες ξεκινούν από τον παραγωγό στα 60 λεπτά του ευρώ και φτάνουν στον καταναλωτή στο 1,70 ευρώ, με τη διαφορά να φτάνει στο 183%, ενώ υπάρχουν καταστήματα λιανικής πώλησης που αυτή την περίοδο τις πωλούν ακόμη και πάνω από 3 ευρώ το κιλό. Για ένα κιλό πατάτες οι παραγωγοί παίρνουν περίπου 0,35 ευρώ το κιλό, ενώ οι καταναλωτές τις πληρώνουν τουλάχιστον 0,80 ευρώ το κιλό, με την «ψαλίδα» να φτάνει το 128%. Στις μελιτζάνες η διαφορά από την τιμή παραγωγού στην τιμή που πληρώνει ο καταναλωτής είναι τουλάχιστον 216%. Πρέπει ωστόσο να επισημανθεί ότι τα προϊόντα από τη στιγμή που φεύγουν από τους παραγωγούς επιβαρύνονται με έξοδα συσκευασίας και μεταφοράς και φυσικά με το κέρδος που αποκομίζουν τα καταστήματα λιανικής πώλησης, όπως είναι τα σούπερ μάρκετ και τα μανάβικα.
Λαϊκές για παραγωγούς
Με στόχο να μειωθεί η ψαλίδα ανάμεσα στις τιμές παραγωγού και καταναλωτή, το υπουργείο Ανάπτυξης θέλει να δημιουργήσει λαϊκές αγορές μόνο με παραγωγούς, προκειμένου να φτάνουν φθηνότερα στους καταναλωτές φρούτα και λαχανικά.
