Μικρές αλλαγές στην καθημερινότητά σας και έξυπνες ρυθμίσεις στις συσκευές σας για άνεση στα μάτια, λιγότερη ξηρότητα και πονοκεφάλους

Aπό τη Μαρία Αρβανιτοπούλου

Στην καθημερινότητά σας περνάμε πολλές ώρες μπροστά σε οθόνες -κινητά, tablets, υπολογιστές- είτε για δουλειά, είτε για επικοινωνία, είτε για ψυχαγωγία. Αυτή η συνεχής έκθεση μπορεί να προκαλέσει την «ψηφιακή κόπωση» των ματιών (digital eye strain), η οποία εκδηλώνεται με ξηρότητα, θολή όραση, ερεθισμό, πονοκεφάλους και ακόμα και προβλήματα ύπνου.

Δεν χρειάζεται όμως να διαλέξουμε ανάμεσα στη χρήση του smartphone και στην υγεία των ματιών μας. Υιοθετώντας μερικές έξυπνες ρυθμίσεις και καθημερινές συνήθειες, μπορούμε να μειώσουμε την κόπωση και να κάνουμε τη χρήση των συσκευών πιο άνετη και φιλική για τα μάτια μας. Σ’ αυτό το άρθρο συγκεντρώνουμε όλα τα βασικά βήματα για να δείτε άμεσα διαφορά.

Τι προκαλεί κόπωση στα μάτια από οθόνες

Η κόπωση στα μάτια δεν εμφανίζεται τυχαία. Ορισμένοι παράγοντες που την προκαλούν είναι:

• Συνεχής εστίαση σε κοντινή απόσταση: Όταν κρατάτε το κινητό πολύ κοντά (20‑40 εκατοστά), οι μύες του ματιού εργάζονται συνεχώς για να εστιάσουν, κάτι που τα κουράζει γρήγορα.
• Αντίθεση φωτεινότητας: Αν η οθόνη είναι πολύ φωτεινή ή πολύ σκοτεινή σε σχέση με το περιβάλλον, οι ίριδες των ματιών προσπαθούν συνεχώς να προσαρμοστούν, αυξάνοντας την κόπωση.
• Μπλε φως: Η εκπομπή μπλε φωτός, ιδιαίτερα το βράδυ, μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό, ξηρότητα και να επηρεάσει τον ύπνο.
• Λιγότερο blink: Κοιτάζοντας επί μακρόν την οθόνη, τείνετε να blink‑άρετε λιγότερο. Αυτό μειώνει τη λίπανση των ματιών και προκαλεί ξηροφθαλμία.

Συνδυαστικά, αυτοί οι παράγοντες κάνουν τα μάτια σας να «καίγονται» και να κουράζονται πιο γρήγορα, ειδικά μετά από πολλές ώρες χρήσης.

Ρυθμίσεις οθόνης που βοηθούν

Μερικές απλές ρυθμίσεις μπορούν να μειώσουν σημαντικά την καταπόνηση:

• Φίλτρα blue light: Ενεργοποιήστε το “night mode”, “eye comfort” ή “night shift” για θερμότερο φως στην οθόνη, ιδιαίτερα το βράδυ.
• Φωτεινότητα: Ρυθμίστε τη φωτεινότητα ανάλογα με το περιβάλλον. Η λειτουργία “adaptive brightness” είναι ιδανική για χώρους που αλλάζουν συχνά το φως.
• Dark mode: Χρησιμοποιήστε σκοτεινό φόντο με ανοιχτόχρωμο κείμενο, ειδικά σε χαμηλό φωτισμό, για να μειώσετε την ένταση στα μάτια.
• Μέγεθος γραμματοσειράς και εικονιδίων: Αυξήστε τα για να μην ζορίζεστε να διαβάσετε ή να αναγνωρίσετε εφαρμογές.
• Refresh rate: Αν η συσκευή σας υποστηρίζει υψηλό ρυθμό ανανέωσης, ενεργοποιήστε τον για πιο ομαλή κύλιση και λιγότερη καταπόνηση.

Συνήθειες που προστατεύουν τα μάτια

Η τεχνολογία βοηθάει, αλλά οι συνήθειες κάνουν τη διαφορά:

• Κανόνας 20‑20‑20: Κάθε 20 λεπτά κοιτάξτε κάτι σε απόσταση περίπου 6 μέτρων για 20 δευτερόλεπτα. Οι μύες των ματιών ξεκουράζονται και η κόπωση μειώνεται.
• Απόσταση συσκευής: Κρατήστε το κινητό περίπου 40‑50 εκατοστά από τα μάτια.
• Στάση: Κρατήστε τη συσκευή λίγο κάτω από το επίπεδο των ματιών για πιο φυσική θέση κεφαλιού και ματιών.
• Συνειδητό blink: Θυμηθείτε να blink‑άρετε τακτικά για να διατηρείτε τα μάτια υγρά.
• Περιορισμός οθονών πριν τον ύπνο: Μειώνοντας την έκθεση στο μπλε φως το βράδυ βελτιώνετε την ποιότητα του ύπνου.

Ένας καλά φωτισμένος χώρος μειώνει την αντίθεση με την οθόνη και κάνει τα μάτια πιο άνετα.

Γιατί είναι σημαντικό

Η παρατεταμένη έκθεση σε οθόνες δεν είναι μόνο ενοχλητική. Μπορεί να προκαλέσει:

• Ξηρότητα, ερεθισμό, καύσο και έντονη κόπωση
• Θολή όραση, πονοκεφάλους, δυσκολία συγκέντρωσης
• Προβλήματα ύπνου, ειδικά αν χρησιμοποιείτε συσκευή πριν κοιμηθείτε

Η σωστή πρόληψη προστατεύει τα μάτια και σας βοηθά να διατηρείτε ενέργεια και ευεξία, ακόμη και μετά από ώρες χρήσης.

Δεν χρειάζεται να αποχωριστείτε τις οθόνες για να έχετε ξεκούραστα μάτια. Με μικρές αλλαγές, ρυθμίσεις οθόνης, κανόνα 20‑20‑20, σωστή απόσταση, blink‑άρισμα και περιορισμό οθόνης πριν τον ύπνο, μπορείτε να μειώσετε σημαντικά την κόπωση.

Αν υιοθετήσετε αυτά τα βήματα με συνέπεια, θα βλέπετε πιο άνετα, θα έχετε λιγότερους πονοκεφάλους και θα απολαμβάνετε περισσότερο την κάθε στιγμή μπροστά στην οθόνη. Τα μάτια σας θα σας ευγνωμονούν.