Η διαδικασία της μάθησης και της αποθήκευσης της γνώσης αποτελεί βασικό πυλώνα για την προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη.

Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα αυτής της διαδικασίας δεν εξαρτάται μόνο από τον χρόνο που αφιερώνουμε στη μελέτη, αλλά και από στρατηγικές που ενισχύουν τη μνήμη και την νοητική ικανότητα.

Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες στη νευροεπιστήμη, υπάρχουν απλές και επιστημονικά τεκμηριωμένες μέθοδοι που μπορούν να επιταχύνουν τη μάθηση και να βελτιώσουν τη μακροχρόνια αποθήκευση των πληροφοριών. Αυτές οι τεχνικές, που απαιτούν ελάχιστο χρόνο και σε κάποιες περιπτώσεις μηδενική προσπάθεια, υπόσχονται σημαντικά οφέλη για την ενίσχυση της γνωστικής απόδοσης.

1. Πες το δυνατά

Έρευνα στο Journal of Experimental Psychology δείχνει ότι όταν λες κάτι δυνατά (ή ακόμα και το ψιθυρίζεις) στον εαυτό, τότε αυτόματα αποθηκεύεται πιο εύκολα στο μυαλό σου. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι το να το ακούς (και όχι απλώς να το σκέφτεσαι) κάτι, κάνει τον εγκέφαλο σου να το ξεχωρίζει και να το διατηρεί στον εγκεφαλικό φλοιό.

Τι να κάνεις: Όταν θέλεις να θυμάσαι κάτι, πες το δυνατά ή τουλάχιστον κούνα τα χείλη σου λέγοντάς το. Έτσι το εντυπώνεις καλύτερα στη μνήμη σου.

2. Κάνε μια «αναπαράσταση» 40 δευτερολέπτων

Αν πρόκειται για κάτι πιο σύνθετο από ένα όνομα, η επανάληψη είναι κρίσιμη. Η λεγόμενη «συγκράτηση μνήμης« είναι μια διαδικασία που απαιτεί χρόνο ώστε να μετατραπούν οι προσωρινές μνήμες σε μακροχρόνιες.

Μελέτη στο Journal of Neuroscience δείχνει ότι μια σύντομη αναπαράσταση ενός γεγονότος, δηλαδή,  μια αναδρομή σε όσα ειπώθηκαν σε μια σύσκεψη, αναπαράσταση βημάτων, επανάληψη οδηγιών, για μόλις 40 δευτερόλεπτα αρκεί για να ενισχύσει σημαντικά τη μνήμη σου για μία έως δύο εβδομάδες.

Η διαδικασία ενεργοποιεί κυρίως μια περιοχή του εγκεφάλου, την οπίσθια προσαγωγική έλικα.

3. Κάνε μια πρόβλεψη

Ακούγεται περίεργο, όμως έρευνα στο Canadian Journal of Experimental Psychology απέδειξε ότι το να ρωτήσεις τον εαυτό σου αν θα θυμάσαι κάτι αργότερα, αυξάνει τις πιθανότητες να το θυμηθείς, ακόμη και κατά 50%.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για προοπτικές μνήμες: να θυμηθείς δηλαδή να κάνεις κάτι στο μέλλον (π.χ. να καλέσεις έναν πελάτη, να ελέγξεις την πρόοδο ενός έργου, να βρεις την αιτία ενός προβλήματος).

Το γιατί λειτουργεί δεν είναι πλήρως κατανοητό, αλλά ίσως η ίδια η πράξη της πρόβλεψης λειτουργεί σαν ένα είδος «τεστ». Όπως γνωρίζουμε, το να δοκιμάζεις τον εαυτό σου είναι μια εξαιρετικά αποτελεσματική στρατηγική μάθησης.

4. Άσε το μυαλό σου να ξεκουραστεί για δύο λεπτά

Έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Nature Reviews Psychology δείχνει ότι ακόμη και μερικά λεπτά ξεκούρασης με κλειστά μάτια μπορούν να ενισχύσουν τη μνήμη, σχεδόν όσο και ένας πλήρης ύπνος.

Οι ψυχολόγοι το αποκαλούν «ανάπαυση εγρήγορσης εκτός σύνδεσης». Περιλαμβάνει το να κλείνεις τα μάτια σου και να χαλαρώνεις, να ονειροπολείς, να διαλογίζεσαι ή απλώς να σκέφτεσαι θετικά πράγματα.

Παρότι φαίνεται αντιπαραγωγικό, η έλλειψη συγκέντρωσης για λίγο βοηθά στη συγκράτηση μνήμης, καθώς επιτρέπει στον εγκέφαλο να επεξεργαστεί και να σταθεροποιήσει νέες αναμνήσεις.

Οι ερευνητές εξηγούν πως αυτή η διαδικασία συμβάλλει στην ενεργοποίηση και ενίσχυση των προσφάτως αποκτηθέντων πληροφοριών.

5. Κοιμήσου καλά

Και τώρα το πιο εύκολο κομμάτι: ο ύπνος. Μελέτη στο Psychological Science έδειξε πως όσοι μελετούν, κοιμούνται, και μετά κάνουν μια σύντομη επανάληψη το πρωί, όχι μόνο μαθαίνουν με λιγότερο κόπο, αλλά συγκρατούν 50% περισσότερες πληροφορίες μακροπρόθεσμα.

Αυτό αποδίδεται στη διαδικασία που ονομάζεται “συγκράτηση μνήμης μέσω ύπνου”, κατά την οποία ο εγκέφαλος επεξεργάζεται και οργανώνει τις πληροφορίες που έλαβε όσο ήμασταν ξύπνιοι.

Ακόμα πιο αποδοτικό είναι να μεσολαβεί ύπνος μεταξύ δύο συνεδριών μάθησης. Με άλλα λόγια, μάθε κάτι, κοιμήσου, επανάλαβε την επόμενη μέρα και προχώρα στο επόμενο κομμάτι.

Πώς να εφαρμόσεις πρακτικά τις παραπάνω συμβουλές όταν θέλεις να κάνει «δική σου» μια γνώση

• Πες δυνατά τα βασικά σημεία.
• Επανάλαβε διανοητικά τα βήματα για 40 δευτερόλεπτα.
• Προβλέψε αν θα τα θυμάσαι αύριο.
• Χαλάρωσε για 2 λεπτά με κλειστά μάτια.
• Κοιμήσου καλά και κάνε επανάληψη την επόμενη μέρα.